چندي است که در ميان کارشناسان چين گفته مي شود «تنها رشد يک چيز سريعتر از اقتصاد چين است، و آن اعتماد به نفس چين است». اين اعتماد به نفس با هرگونه رکوردي تقويت ميشود. در تابستان سال روان، چين در شانگهاي بزرگترين نمايشگاه جهاني در سراسر دنيا را برگزار کرد. 73 ميليون تن از اين نمايشگاه بازديد کردند.

چين بزرگترين شبکه قطارهاي سريع السير جهان را دارد. سريعترين قطارهاي جهان که بر روي ريلها به سرعت حرکت مي کنند، در چين ساخته مي شوند. هيچ ابرکامپيوتري در سراسر جهان نميتواند به سرعت کامپيوتر چيني موسوم به «تيانهه يک اي» محاسبه کند.

رشد اقتصادي چين

نفوذ چين در مدت زماني که بحران مالي و اقتصادي دامنگير جهان بوده، همچنان افزايش يافته است: اتحاديه اروپا و ايالات متحده امريکا در سال 2009، شاهد افت سه تا چهار درصدي اقتصاد خود بودند. اين در حالي است که اقتصاد چين بر اساس آمار رسمي، نه درصد افزايش يافته است.

چين با تقريبا دو و نيم هزار ميليارد دالر ذخاير اسعار خود را به خوبي انباشته است. به اين دليل، اين کشور ديگر تنها به عنوان بازاري براي فروش اجناس ديده نميشود. برخي کشورها سعي دارند توجه چين را به سرمايه گذاري جلب کنند. چين در ماههاي گذشته خود را به عنوان ناجي زمان نيازمندي نشان داد: وين جياوباو، رييس جمهور چين اوايل ماه اکتبر اعلام کرد که اوراق قرضه يوناني را در آينده نيز مي خرد. از گفته هاي او در يونان به گرمي استقبال شد.

پيکنگ همچنين در اوراق قرضه ايرلندي، پرتگالي و اسپانيايي نيز که به زحمت برايش خريداري پيدا ميشد، سرمايه گذاري کرد. به اين دليل برخي از کشورها از چيني همانند (ناجي) استقبال کردند. به خصوص در کشورهاي حاشيه اروپا هر کسي مي خواهد تا حد امکان سهمي از سرمايه گذاري چين داشته باشد. زيرا چينيها تنها اوراق قرضه نميخرند، بلکه در پل سازي، ميدانهاي هوايي، زيرساختها و صنعت نيز سرمايه گذاري مي کنند.

اين کشور همچنين ميلياردها دالر در توسعه «قدرت نرم» نيز سرمايه گذاري مي کند: چين در سراسر جهان موسسه هاي کنفوسيوس تاسيس مي کند، رسانه هاي گروهي بين المللي خود را گسترش مي دهد. چين مي خواهد با اين اقدامها افکار عمومي را آرام کند: صعود چين صلح آميز خواهد بود.

تصوير ديگر چين

چين در ماه سپتمبر تصويري متفاوت و نه چندان دوستانه از خود به نمايش گذاشت. جاپان يک قايق ماهيگيري چيني را در يک منطقه بحري مورد مجادله دو کشور توقيف کرد. پيش از اين، اين قايق به قايقهاي جاپاني نگهبانان ساحلي ضربه زده بود. يک ويديو در انترنت برخورد قايقها را در سطح بحر نشان مي دهد.

البته معلوم بود که پيکنگ به شدت عليه اين اقدام اعتراض خواهد کرد. اما چين به اعتراض بسنده نکرد و با لحني تند، جاپان را تهديد کرد. امري که باعث تعجب جامعه جهاني و نگراني همسايه هاي چين شد. مساله به همين جا ختم نشد: روابط بين دو حکومت متوقف شد و روند اعزام جوانان به کشورهاي يک ديگر براي آشنايي با فرهنگها لغو شد. آزادي کاپيتان چيني توسط جاپان نيز چين را خشنود نساخت. چين خواستار معذرت خواهي شد. سرانجام جاپان با توقف دو ماهه صادرات مواد معدني کمياب مجازات شد.

اقتصاد چين در خدمت سياست

نتيجه تحقيقات نشر شده در خزان توسط دو اقتصاددان دانشگاه گوتنيگن آلمان نشان مي دهد که چگونه در چين از اقتصاد براي اهداف سياسي استفاده ميشود: آندرياس فوکس و نيلس هندريک کلان در يک کار تحقيقاتي واکنشهاي چين را به پذيرش رسمي دالاي لاما، رهبر مذهبي تبتيها ارزيابي کردند. نتيجه گيري آنها به اين ترتيب است: کشورهايي که از دالاي لاما استقبال کرده بودند، صادرات شان به چين، به طور متوسط حدود هشت درصد کاهش يافته است.

شايد مساله ليو شيائوبو نيز به زودي همچنين تاثيري داشته باشد: اين اديب، نويسنده و مخالف حکومت چين، اوايل اکتبر به عنوان برنده جايزه صلح نوبل سال 2010 انتخاب شد. اين امر مايه ناراحتي پيکنگ شد. چين پيش از اين سعي کرده بود، با فشار قابل توجه ديپلوماتيک مانع از انتخاب ليو شيائوبو به عنوان برنده جايزه صلح نوبل شود.

ليوشيائو بو اواخر سال 2009 به يازده سال حبس محکوم شده بود. اين مبارز دموکراسي در چين از پيشگامان تدوين «منشور هشت» بود. روشنفکران و فعالان مدني در چين، در اين سند خواستار تقسيم قدرت و سيستم چند حزبي در چين شده بودند. اين کشور برنده جايزه نوبل سال 2010 را رسماً يک خلاف کار عادي مينامد.

جايزه صلح نوبل

چين پيش از اعطاي جايزه صلح نوبل، روز ده دسمبر بر فشار خود افزود: همه 65 سفارت مستقر در اسلو، پايتخت ناروي، نامه اي از سفارت چين در اسلو دريافت کردند. در اين نامه از آنها خواسته شده بود «در هيچگونه فعاليتي که عليه چين است، شرکت نکنند». در هر حال، 18 کشور در مراسم اعطاي جايزه صلح نوبل شرکت نکردند.

روسيه، قزاقستان، کلمبيا، تونس، عربستان سعودي، پاکستان، عراق، ايران، ويتنام، افغانستان، ونزويلا، فيليپين، مصر، سودان، کيوبا، سريلانکا و مراکش در اين مراسم شرکت نکردند. گير لوندستاد، رييس کميته صلح نوبل در اسلو گفت: «ما متوجه هستيم که چينيها در سال روان بسيار فعال بوده اند. هدف آنها اين بود که تا حد امکان کشورها را از شرکت در مراسم اعطاي جايزه صلح نوبل مانع شوند».

کشورهاي عضو اتحاديه اروپا در اين زمينه اتحاد خود را به نمايش گذاشتند: نمايندگان آنها همه در مراسم اعطاي جايزه صلح نوبل شرکت کردند.

ماتياس فون هاين/ مهرنوش انتظاري

ويراستار: عارف فرهمند