این گزارش روز چهارشنبه نشر شد. براساس این گزارش افغانستان از نظر آزادی مطبوعات، در جایگاه قبلی‌اش باقی مانده و جایگاه ۱۲۰ ام  را دارد. سازمان گزارشگران بدون مرز گفته است حفظ جایگاه افغانستان به معنی بهبود اوضاع اطلاع رسانی در این کشور نیست؛ بلکه اوضاع بد اطلاع رسانی در کشورهای دیگر سبب شده تا افغانستان جایگاه خود را حفظ کند. 

همزمان با نشر این گزارش، کابل پرس کلب که  یک نهاد رسانه‌ای مستقل است، روز چهارشنبه سروی ای را در رابطه به وضعیت اطلاع رسانی در افغانستان نشر کرد. این سروی نشان می‌دهد که خبرنگاران افغان هنگام دسترسی به معلومات، با مشکلات زیادی مواجه هستند. عزیز تسل مسوول کابل پرس کلب روز چهارشنبه هنگام نشر این سروی گفت: «خبرنگاران گفته‌اند که یا از منابع نامعلوم و یا با استفاده از روابط خوب با اشخاص، معلومات خودرا به دست می‌آورند.» مشکل اصلی این است که مراجع مشخص اطلاع دهی در بیشتر ادارات محلی وجود ندارد تا به خبرنگاران معلومات دهند.

فعالان رسانه‌ای اما در این نشست تاکید کردند که والیان و مقام‌های محلی حکومت با دادن اطلاعات وظیفه شان را انجام می‌دهند. صدیق الله توحیدی از مسوولان موسسه نی حمایت کننده رسانه‌های آزاد افغانستان گفت اطلاعات حق مردم افغانستان است و مقامات حکومت مسوولیت دارند تا اطلاعات را در اختیار خبرنگاران قرار دهند: «دسترسی به اطلاعات حق مردم افغانستان است. والیان محترمی که با خبرنگاران همکاری می‌کنند به وظایف شان عمل می‌کنند. مسوولان امور که در این زمینه کمتر توجه می‌کنند، به وظیفه خودشان عمل نمی‌کنند.»

اصلاح نه تخریب

خبرنگاران افغانستان همواره از پنهان‌کاری و ندادن اطلاعات از سوی نهادهای دولتی شکایت دارند. نهادهای صنفی خبرنگاری می‌گویند بسیاری مقام‌های محلی در ولایات به این باورند که خبرنگاران با انتقاد خود از کارکرد نهادهای دولتی، در پی تخریب آن‌ها است. در حالی که هدف اصلی انتقاد اصلاح است نه تخریب نهادهای دولتی.

آقای توحیدی تاکید کرد که خبرنگاران نیز باید اصل بی‌طرفی را مراعات کنند: «هیچگاه، هیچ خبرنگار دولتی نباید حب و بغض شخصی نباید با مقامات داشته باشد.»

مقام‌های حکومتی در این نشست تاکید کردند که همواره برای ارایه اطلاعات به خبرنگاران تلاش کرده‌اند و قوانین مشخصی در این رابطه وجود دارد. رییس جمهور غنی در اولین روز کارش اش قانون حق دسترسی به اطلاعات را توشیح کرد.

سیاه‌چال‌های اطلاع رسانی

در گزارش جدید سازمان گزارشگران بدون مرز نیز آمده است که خبرنگاران به مناطق تحت کنترول طالبان دسترسی ندارند و این مناطق به سیاه‌چال‌های اطلاع رسانی تبدیل شده‌اند.

این نگرانی وجود دارد که گسترش دامنه‌های جنگ، دسترسی به اطلاعات را در افغانستان محدودتر کند. خبرنگاران به دلیل تهدیدهای امنیتی از سوی گروه‌های مخالف مسلح، نمی‌توانند به مناطق ناامن و تحت کنترول طالبان سفر کنند و از وضعیت مردم در این مناطق گزارش تهیه نمایند.

براساس این گزارش افزایش ناامنی در بسیاری از ولایات به افزایش تنش میان خبرنگاران و مقامات محلی انجامیده است چنانچه شماری از والیان و مسوولان محلی استقلال روزنامه‌نگاران را نمی‌پذیرند و به آن احترام نمی‌گذارند.

به باور سازمان گزارشگران بدون مرز، با وجود نگرانی‌ها و چالش‌های زیاد؛ اما افغانستان از نادر کشورهای جهان است که کمیته مشترک مصوونیت خبرنگاران در آن، برای هماهنگی در اقدام‌‌های عاجل برای حفاظت از رسانه‌ها و خبرنگاران تشکیل شده است.

براساس گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، وضعیت اطلاع رسانی در کشورهای همسایه افغانستان نیز نگران کننده است. این سازمان گفته است که ایران یکی از پنج «زندان بزرگ جهان» برای فعالان رسانه‌‌ای خوانده است.

پاکستان همسایه‌ دیگر افغانستان، در جایگاه ۱۳۹ قرار دارد و از نظر سازمان گزارشگران بدون مرز، از جمله کشورهای که از آن به عنوان «زندان‌های بزرگ جهان» برای روزنامه‌نگاران یاد می‌شود.

حسین سیرت، کابل