جایزه امسال نوبل کیمیا به مونگی باوندی، لوئیس بروس و الکسی اِکیموف به خاطر کشف نقاط کوانتومی تعلق گرفته است. این سه دانشمند در ایالات متحده امریکا کار می‌کنند.

صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید! 

اکادمی سلطنتی علوم سویدن روز چهارشنبه اعلام کرد که از این دانشمندان به دلیل کارشان بر روی «ذرات نانو» یا نقاط کوانتومی تقدیر می‌شود. 

نقاط کوانتومی چیست؟

نقاط کوانتومی نانو‌کریستال‌های نیمه رسانا یا نیمه هادی هستند که معمولاَ قطری بین دو تا ده نانومتر دارند.

به صورت مقایسوی، یک نقطه کوانتومی نسبت به یک توب فوتبال همان اندازه کوچک است که توب فوتبال نسبت به کره زمین می‌تواند باشد.

نقاط کوانتومی همه ساختار مشابه دارند و تغییر اندازه آن‌ها می‌تواند مشخصات آن‌ها را کاملاَ تغییر بدهد. نقاط کوانتومی کوچک‌تر نور آبی و نقاط بزرگ‌تر نور سرخ و زرد تبارز می‌دهند.

با تغییر اندازه نقاط کوانتومی، نه تنها رنگ، بلکه مشخصات مقناطیسی، الکتریکی و حرارتی آن‌ها نیز تغییر می‌کند. به عبارت دیگر، اندازه یک عامل تعیین‌کننده در نقاط کوانتومی است.

نقاط کوانتومی می‌تواند طیف‌های نوری را به فرکانس‌های انرژی متفاوت تبدیل کنند و در صفحه‌های نمایش تلویزیون‌های «ال ای دی» مدرن، صفحات سولری یا خورشیدی و صفحات نمایش تجهیزات طبی استفاده می‌شود.

به این ترتیب شما حالا وقتی به صفحات بسیاری کمپیوترها و تلویزیون‌ها نگاه می‌کنید، در واقع به نور ساطع شده توسط نقاط کوانتومی نگاه می‌کنید. در دستگاه‌های با تکنولوژی «کی ال ای دی» در ایجاد رنگ‌های هر پکسل از نقاط کوانتومی استفاده می‌شود.

این سه دانشمند به صورت جداگانه روی نقاط کوانتومی کار کرده اند. باوندی، متولد فرانسه، در موسسه تکنولوژی ماساچوست، محقق امریکایی لوئیس بروس در دانشگاه کلمبیا و الکسی اکیموف متولد روسیه در شرکت فناوری نانوکریستال کار می‌کنند.

این سه دانشمند در جمع نامزدان پیشتاز این جایزه نگریسته نمی‌شدند. در محافل تخصصی چنین گمانه زنی می‌شد که تحقیقات در زمینه زیست‌شناسی مصنوعی یا توالی‌یابی «دی ان ای» برنده این جایزه خواهد شد. 

ساعاتی قبل از اعلام رسمی، نام‌های برندگان این جایزه به رسانه‌ها درز کرده بود و سه رسانه این موضوع را نشر کردند. پس از نشر این خبر، اکادمی اطمینان داد که هنوز هیچ تصمیمی در مورد برندگان امسال جایزه کیمیا گرفته نشده است.

مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب  دویچه وله دری تماشا کنید!

این جایزه شامل ۱۱ میلیون کرون سویدنی معادل ۹۲۰ هزار یورو است که به تاریخ دهم دسمبر در استهکلم اهدا می‌شود. هفته جوایز نوبل امسال روز دوشنبه با اعلام برندگان جایزه نوبل طب  آغاز شد. روز سه شنبه برندگان جایزه نوبل فیزیک اعلام شدند. روز پنج شنبه برنده جایزه نوبل ادبیات، روز جمعه برنده جایزه نوبل صلح و روز دوشنبه برنده جایزه نوبل اقتصاد اعلام می‌شوند. 

سال گذشته دو محقق امریکایی کارولین برتوزی و بری شارپلس و همچنین مورتن ملدال دنمارکی به پاس توسعه «کیمیای بیواورتوگونال» با این جایزه مورد تقدیر قرار گرفته بودند.

(AFP) pa/af