دونالد ترامپ، رئیس جمهور امریکا در آخرین روزهای پیش از انتخابات میان دوره ای خواهان لغو قانون حق شهروندی به نوزادانی شد که در خاک این کشور به دنیا می آیند. فعلاَ فرزندان افرادی که در امریکا زندگی می کنند و شهروند این کشور نیستند، اگر در امریکا تولد شده باشند می توانند از این حق بهره مند باشند. فرقی نمی کند که والدینشان به طور قانونی آن جا زندگی می کنند یا غیرقانونی.

ترامپ ادعا کرد: «ما تنها کشور جهان هستیم که یکی می آید و صاحب نوزادی می شود و این نوزاد اساسا به یک شهروند ایالات متحده تبدیل می شود».

در حقیقت، ایالات متحده امریکا یکی از کشورهای متعددی است که بدون هیچ قید و شرط دیگری حق شهروندی را به نوزادانی که در خاک شان متولد می شوند، می دهد. دادن تابعیت بدون هیچ قید و شرط و محدودیت به قانون «اصل خاک» بر می گردد.

 اصل خاک با «اصل خون» متفاوت است. براساس «اصل خون» طفل شهروندی والدینش را به ارث می برد و اگر والدین ملیت متفاوت داشته باشند، در اغلب موارد تابعیت پدر را کسب می کند.

در چه کشورهایی حق شهروندی بدون قید و شرط براساس «اصل خاک» یا از طریق تولد وجود دارد؟

در کنار ایالات متحده امریکا، ۲۹ کشور دیگر به هر فردی که در درون مرزهای شان متولد شود به استثنای اطفال دیپلومات های خارجی یا هرگونه نیروی دشمن که کشور را اشغال کرده باشد، حق شهروندی می دهند.

این کشورها عبارتند از:

انتیگوآ و باربودا، ارجنتاین، باربادوس، بلیز، برازیل، کانادا، چاد، چیلی، کیوبا، دومینیکا، اکوادور، السلوادور، فیجی، گرینادا، گواتمالا، گویانا، هندوراس، جامائیکا، لزوتو، مکسیکو، پاکستان، پانامه، پاراگوای، پرو، سنت کیتس و نویس، سنت لوسیا، سنت وینسنت و گرناردین ها، اوروگوای و ونزوئلا.

 کدام کشورها حق شهروندی با قید و شرط عرضه می کنند؟

بسیاری کشورها به اطفالی که در قلمرو شان متولد می شوند، در صورتی که واجد برخی شرایط باشند، حق تابعیت می دهند. مثلا وقتی که یکی از والدین شهروند آن کشور یا ساکن قانونی آن جا باشد.

به طور مثال قانون اساسی جمهوری دومینیکن، دادن شهروندی به کودکان اشخاصی را که به طور غیرقانونی در آن جا ساکن هستند، رد می کند. در قانون اساسی مالیزیا آمده است که طفلی که در خاک این کشور متولد می شود، در صورتی که والدینش اقامت دائمی داشته باشند، تابعیت این کشور را دریافت می کند. از جمله کشورهایی که حق دادن شهروندی از طریق تولد با در نظر گرفتن قید و شرط هایی ممکن است، می توان از آسترالیا، کلمبیا و ایرلند نام برد.

آیا کشوری هست که حق دادن شهروندی از طریق تولد را تغییر داده باشد؟

بله، بسیاری از کشورها قوانین شان را در این زمینه تغییر داده اند. در اغلب موارد آن ها گرفتن تابعیت از طریق تولد را با سختگیری های بیشتری همراه کرده اند.

فرانسه یک مثال کلیدی است که برخلاف همسایگان اروپایی اش تا سال ۱۹۹۳ بدون هیچ شرط و شروطی به نوزادانی که این جا متولد می شدند، حق شهروندی می داد.

اما حالا کودکانی که در فرانسه از والدین خارجی متولد می شوند باید در سن ۱۸ سالگی تقاضای شهروندی فرانسه را بدهند. قبلا آن ها تابعیت فرانسه را در زمان تولد دریافت می کردند.

بریتانیا قانون حق شهروندی از طریق تولد را در سال ۱۹۸۳ اصلاح کرد و این شرط را افزود که دست کم یکی از والدین باید به طور قانونی در بریتانیا ساکن باشد.

کشورهای هند و مالتا قانون دادن حق شهروندی در زمان تولد را لغو کردند. اما آلمان در سال های گذشته برخی محدودیت ها در قانون شهروندی اش را به تدریج از میان برداشت.

در آلمان که شهروندی فقط براساس ملیت والدین داده می شد، از سال ۲۰۰۰، می توان برای فرزندان والدین غیرآلمانی تقاضای تابعیت آلمانی کرد، در صورتی که دست کم یکی از والدین این نوزاد حق اقامت (دست کم) سه ساله داشته باشد و حداقل از هشت سال پیش بدین سو ساکن آلمان باشد.

کریستینا بوراک/ م. ا.