انتیونو گوتیرش، دبیرکل سازمان ملل متحد نه تنها "از پیامدهای بی ثبات کننده" و تنش های جدید ناشی از همه پرسی بحث برانگیز کردها در شمال عراق نگران است، بلکه او در نیویارک گفت که به حاکمیت، تمامیت ارضی و وحدت عراق نیز احترام می گذارد. او در ادامه گفت که تمام اختلافات میان حکومت مرکزی عراق و حکومت منطقه ای کردها باید با «مذاکرات ساختاری و سازش های سازنده» حل شوند.

کردهای شمال عراق روز دوشنبه با وجود مخالفت های شدید حکومت مرکزی و کشورهای همسایه همه پرسی استقلال را راه اندازی کردند. در مقابل مراکز رای دهی صف های طویلی ایجاد گردیده بود. در این رفراندوم اکثریت قاطع برای استقلال رای مثبت دادند. کمیسیون انتخاباتی اربیل برآورد کرده است که بیش از ۹۰ درصد رای دهندگان رای مثبت داده اند. میزان شرکت کنندگان در این همه پرسی بیش از ۷۲ درصد بوده است. نتیجه نهایی در جریان سه روز آینده اعلام خواهد شد. با این حال، رفراندوم از نظر حقوقی الزام آور نیست.

انتظار نتایج در سه روز آینده می رود

در اربیل، پایتخت منطقه خودمختار کردستان، مردم در جاده ها جشن گرفتند، با وجودی که نتایج رسمی هنوز اعلام نشده است. با این حال، مخالفت های شدیدی در برابر این همه پرسی در داخل و خارج از کشور وجود دارد. حکومت مرکزی عراق اعلام کرده است که این همه پرسی در مطابقت با قانون اساسی قرار ندارد. نوری المالکی، معاون رئیس جمهور گفت: «این همه پرسی یک اعلام جنگ علیه وحدت مردم عراق است.»

قیود گشت و گذار در کرکوک

به دلیل برگزاری همه پرسی در شمال عراق، مقامات قیود گشت و گذار را در شهر کرکوک وضع کرده اند. گرچه کرکوک منطقه کردنشین نیست، اما فرماندار کرکوک اجازه داد که همه پرسی در این ولایت نیز برگزار شود. پارلمان عراق سپس از حکومت مرکزی خواست تا نیروهای خود را به مناطق مناقشه برانگیز تحت کنترول کردها ارسال کند. این ها شامل ولایات کرکوک و همچنین بخش هایی از نینوی، دیالی و صلاح الدین می باشند. بیشتر این مناطق توسط کردها در جریان مبارزه علیه شبه نظامیان گروه تروریستی "دولت اسلامی" اشغال گردیده اند. به گفته ناظران، اعزام واحدهای نظامی عراق به معنی اعلام جنگ علیه کردها خواهد بود. قبل از این همه پرسی، هشدار داده شده بود که رای گیری در مورد استقلال کردها ممکن است باعث ایجاد یک جنگ داخلی شود.

رئیس جمهور ترکیه، رجب طیب اردوغان، تهدید به مداخله نظامی در شمال عراق کرده است، مشابه آنچه در شمال سوریه صورت گرفت. او همچنین تهدید کرده است که از صادرات نفت کردها ممانعت می کند. او این همه پرسی را "بی معنی و بی اعتبار" خوانده است. اردوغان گفته است که ترکیه نتیجه این همه پرسی "غیرقانونی" را به رسمیت نمی شناسد. اردوغان تهدید کرد که مرز با منطقه کرد را کاملا بسته می کند. اندکی پیش از آن، وزارت خارجه ترکیه از شهروندان اش در منطقه کردنشین شمال عراق خواست تا منطقه را ترک گویند و هشدار سفر به این منطقه را داد.

کشور همسایه ایران همچنین بر اساس اطلاعات رسمی، بعد از مسدود کردن فضای هوایی مناطق کردی، حالا مرز زمینی اش را نیز بسته است. با این حال، گزارش های مختلفی در مورد باز بودن مرز ها وجود دارد. ترکیه و ایران نگران تلاش های خودمختاری اقلیت های کردها در کشور های شان هستند و به همین دلیل هم این همه پرسی را به شدت رد می کنند.

ایالات متحده امریکا به عنوان یک متحد مهم کردها نیز علیه رفراندوم سخن گفته بود؛ زیرا آنها این امر را تهدیدی علیه مبارزه در برابر تروریست های "دولت اسلامی" می بینند. برای مبارزه علیه "دولت اسلامی" کردها از آلمان نیز حمایت نظامی می شوند. در این میان، سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده امریکا، به دلیل برگزاری همه پرسی اظهار ناامیدی کرده است. او گفته است که این امر "بی ثباتی" را در منطقه افزایش خواهد داد.

دلتنگ استقلال

برای بسیاری از کردها با کسب استقلال یک رویای درازمدت شان به واقعیت مبدل می شود. کردها به این مساله اشاره می کنند که مدت های طولانی از جانب حکومات مرکزی مورد سرکوب قرار گرفته اند و علیه شان مبارزه گردیده است. به ویژه حمله با گاز سمی در روستای حلبچه و کشتن ده ها هزار نفر در شمال عراق تحت دیکتاتوری صدام حسین، فرمانروای سابق عراق، در خاطره کردها هنوز زنده است.

عبدالله صالح ۶۴ ساله پس از انداختن رای اش در صندوق در یکی از مراکز رای دهی در اربیل، گفت: «ما به عنوان کردها تحت فشار بوده ایم.» او در ادامه گفت که "من خوشبخت هستم که رایم را دادم." همچنین خلیل سارویک مارتانی ۵۲ ساله که یکی از مسیحیان است، از استقلال منطقه کردنشین حمایت می کند. او گفت: «هیچ کس دیگر چون کردها از مسیحیان حمایت نکرده است و برای شان حق قایل نشده است.»

nka, af (dpa, afp, rtre)