جان کری وزیر خارجه ایالات متحده امریکا که دوره کارش رو به پایان است، در جریان یک سخنرانی در واشنگتن روز چهارشنبه شنبه سنجه هائی را برای راه حل دو- دولت در منازعه اسرائیل و فلسطینی ها مطرح نمود و گفت که با ادامه ایجاد شهرک های غیر قانونی در مناطق فلسطینی ها، ایالات متحده امریکا نمی تواند ساکت بماند.

او گفت: «با وجود بهترین تلاش های ما در جریان چندین سال، راه حل دو- دولت اکنون در مخاطره جدی قرار دارد. در حالی که ما می بینیم امید به صلح از میان می رود، ما نمی توانیم با یک وجدان خوب، کاری نکنیم و چیزی نگوییم .»

این ملاحظات کری درست چند هفته پیش از آن صورت می گیرد که اداره اوباما قرار است قدرت را به دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آن کشور واگذارد. ترامپ روز چهارشنبه بر حمایتش از اسرائیل در منازعه شهرک سازی ها در مناطق فلسطینی ها تاکید نمود.

کری با این اظهارات خود کوشید تا به خشم بیش از حد اسرائیل در مورد تصمیم هفته گذشته واشنگتن دایر بر امتناع از رای دادن به آن قطعنامه ملل متحد پاسخ گوید که خواهان پایان دادن به شهرک سازی های اسرائیل در مناطق فلسطینی شده است؛ شهرک سازی هایی که مطابق به قانون بین الدول غیرقانونی شمرده می شود.

تلاش نهایی کری

کری هشدار داد که توسعه شهرک سازی ها در ساحل غربی و شرق بیت المقدس منجر به «واقعیت برگشت ناپذیر یک دولت» می شود.

او علاوه نمود که چنین امری علی رغم نظر پرسی هائی که نشان می دهد اکثریت اسرائیلی ها از تشکیل یک دولت فلسطینی حمایت می کنند، در حال وقوع می باشد.

کری گفت: «حقیقت آن است که روند جاری خشونت، تروریسم، تحریک، توسعه شهرک سازی و ظاهراً اشغال بی پایان، امید به صلح را در دو جانب از میان برده و به طور فزاینده ای واقعیت یک دولت را تحکیم می بخشد که در واقعیت اکثر مردم آن را نمی خواهند.»

این دیپلومات ارشد واشنگتن تاکید نمود که با وجود اختلافات اخیر در سیاست، ایالات متحده امریکا نزدیک ترین متحد اسرائیل باقی می ماند.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در پاسخ به این اظهارات گفت که سخنرانی کری «عمیقاً مأیوس کننده» و «ضد اسرائیل» بود.

نتانیاهو گفته است که در نظر دارد تا با ترامپ در این زمینه کار کند که « زیان های این قطعنامه را کاهش داده و در نهایت آن را باطل گرداند.»

یکی از وزیران وی قبلاً این ملاحظات کری را «رقت انگیز» و «غیر دموکراتیک» خوانده و رد کرده بود.

گیلاد اردن، وزیر امنیت عامه به رادیوی اردوی اسرائیل گفته است که اداره اوباما تلاش می کرد تا ترامپ را به مواضعی گره بزند که تغییر دادن آن ها دشوار اند.

اردان تاکید نمود که شرق میانه در زمان اوباما بیشتر دچار هرج و مرج گردیده است، به ویژه عراق و سوریه. 

بیش از ۱۳۰ شهرک اسرائیلی در زمین هایی ساخته شده اند که از سال ۱۹۶۷ به اینسو اشغال شده اند و در حال حاضر ۶۳۰ هزار یهودی در آنجا سکونت دارند. این شهرک سازی ها یکی از مسائل بسیار آزار دهنده بین اسرائیل و فلسطینی ها می باشد.

عباس «آماده از سر گیری مذاکرات صلح»

محمود عباس رئیس اداره فلسطینی ها از این ملاحظات کری استقبال نموده و گفته است که او متقاعد شده است که صلح هنوز هم به دست آمدنی است اما تنها در صورتی ممکن است که اسرائیل شهرک سازی هایش را متوقف گرداند.

عباس همچنان گفته است که قطعنامه هفته گذشته ملل متحد از هرگونه مذاکرات آینده حمایت می کند. عباس در یک اعلامیه گفته  است: «هرلحظه ای که حکومت اسرائیل توافق به از بین بردن فعالیت های شهرک سازی کند...  رهبری فلسطینی ها  آماده اند تا موقعیت دایمی مذاکرات را بر مبنای قانون بین الدول و فیصله نامه های قابل اعتماد مشروعیت بین المللی ... در یک چهار چوب زمانی خاص از سر گیرد.» 

آخرین دور مذاکرات صلح بین اسرائیلی و فلسطینی ها که از حمایت ایالات متحده امریکا برخوردار است، در سال ۲۰۱۴ صورت گرفت که بارک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده امریکا هردو جانب را به خاطر ناکامی این مذاکرات متهم گردانید.

فرانک والتر اشتاینمایر وزیر خارجه آلمان فدرال نیز از این سخنرانی کری استقبال نموده و هرگونه حملات را ازجانب اسرائیل سرزنش کرده است.

این دیپلومات ارشد آلمان گفته است که سخنرانی همتای امریکایی اش هم «هشدار» است و هم «دعوت به اقدام.»

به گفته او «هشدار دهنده است، چون اجازه داده نمی شود که راه حل دو- دولت یک جمله میان تهی باشد و دعوت به عمل از دوجانب تا گام های لازم به سوی پرورش دادن و تقویت چنین راه حل دو- دولت می باشد.»

وزیر خارجه آلمان که علیه انتقادات نتانیاهو سخن می گفت، در عین زمان از «دوست» اش جان کری به خاطر «کار خستگی ناپذیر در جهت فراهم گردانیدن یک راه حل صلح آمیز در منازعه اسرائیل و فلسطینی ها، از آغاز کارش به اینسو به حیث وزیر خارجه ایالات متحده امریکا،  ستایش نمود.»

اجازه شهرک سازی های جدید

یک سازمان غیر انتفاعی محلی گفت که روز چهارشنبه، با وجود تلاش ها برای به تاخیر انداختن یک کمیته ساختمانی محلی برای مجوز دادن به برنامه های ۴۹۲ خانه جدید در مناطق الحاق شده فلسطینی در شرق بیت المقدس، به اعمار این ساختمان ها بعداً اجازه داده شد.

به ذات خود مسأله اکنون در حال بدتر شدن است. پیش از سخنرانی کری، ترامپ در تویترش روز چهار شنبه گفته است: «اسرائیل قوی باش، بیستم جنوری به زودی آمدنیست.». در اینجا اشارت به مراسم ادای سوگند وفاداری خودش می باشد که قرار است در همین تاریخ برگزار شود.

این تاجر گفته است که اوباما با اسرائیل با «تحقیر و بی احترامی کامل» برخورد نموده است و علاوه کرده است که «آن ها دوست بزرگی در ایالات متحده امریکا داشتند که دیگر (در اداره اوباما) ندارند.»

نتانیاهو از این حمایت ترامپ در تویترش ستایش کرده و از وی برای «دوستی گرم و حمایت قاطعانه اش از اسرائیل» تشکر نموده است.

دیوید فرید من سفیر منتخب ترامپ برای اسرائیل، مخالف راه حل دو- اسرائیل و فلسطینی ها بوده و علناً گفته است که فعالیت های شهرک سازی اسرائیل غیر قانونی نیست.

rr/af/mm, dm/cmk (AFP, AP)