مردمی که در نزدیکی های بند امیر بامیان زندگی می کنند، از سال های دور شنیده بودند که منطقه شان برای ایجاد باغ و نهال شانی مساعد نیست، چون هوای آنجا سرد است. همین که شنیده بودند «در منطقه ما درخت نمی شود»، کافی بود تا دست روی دست بگذارند و نهالی در پیش روی خانه شان ننشانند.

سید اسماعیل علوی، باشنده منطقه «جاروکشان» یکاولنگ می گوید: «ما سال ها از پدرها و پدرکلان های خود می پرسیدیم چرا خود ما چوب نداریم. می گفتند چوب (درخت) در این منطقه نمی شود، ما صدها بار شاندیم نشد، خشک شد». هفت سال پیش، وقتی سید اسماعیل علوی از مهاجرت به قریه اش «جارو کشان» یکاولنگ برگشت، به فکرش رسید که چند تا نهال را در زمین پیش روی خانه اش غرس کند. او ابتدا مطمین نبود این کارش نتیجه بدهد و دیگران نیز از این کار او متعجب شدند. علوی اما تصمیم اش را گرفته بود: چند تا نهال می شانم، اگر شد بسیار خوب، اگر نشد هزینه که بر نمی دارد.

علوی شرح می دهد: «در سال 1383 وقتی از مهاجرت برگشتیم، امتحانی دو ردیف نهال را شاندیم. حالا از عمر این باغ هفت سال می گذرد. به این نتیجه رسیدیم که در صورت تربیه و پرورش درختان صد درصد نیازمندی های مردم منطقه از ناحیه میوه های سردرختی و چوب برطرف شده می تواند».

یکاولنگ در 75 کیلومتری شمال غرب مرکز بامیان موقعیت دارد. این ولسوالی از جانب شمال با ولسوالی درهء صوف ولایت سمنگان، از جنوب با ولسوالی پنجاب بامیان و از غرب با بلخاب ولایت سرپل در همسایگی قرار دارد.

ابتکار علوی، تجربه خوبی برای همه مردم قریه اش بود. ثابت شد که برخلاف آنچه گفته می شد، ساحات اطراف بند امیر که زمستان های به شدت طاقت فرسا دارد، برای ایجاد باغ ها و قوریه ها زیاد نامناسب نیست.

کسان دیگری ابتکار علوی را تکرار کردند و در نتیجه، در قریه ای که از سال ها شنیده بودند درخت و میوه نمی شود، رسم نهال شانی شروع شد. علوی خوشحال است که این تجربه مثبت اش، سرمشقی برای دیگران شده است: «تجربه من سبب شد که سایر مردم ساحه بند امیر که در سیزده قریه زندگی دارند و متشکل از صد و سی خانواده می باشند، برای احداث باغ ها و باغچه ها دست به کار شوند. آنها به احداث باغ های سیب، زردالو و سپیدار پرداخته اند».

یکی از کسانی که تجربه علوی را تکرار کرد، همسایه او سید احمد شاه است. او حالا که می بیند درختان سپیدارش رشد کرده، از نتیجه زحمت هایش خوشحال و راضی است: «تمام سال گذشته را به پرورش نهال های باغچه ام مصروف بودم. می ترسیدم زمستان آنها را یخ نزند. حالا می بینم نهال هایم نفس می کشند، خوشحالم. راست گفته اند که درخت های کوچک مانند کودکان به غم خوری و مواظبت ضرورت دارند».

برعلاوه تلاش های مردمی، حکومت افغانستان نیز در چند سال گذشته تلاش کرده است که در سرسبزی یکاولنگ همکاری کند. از جمله باغ «تپه سبز» در منطقه دهسرخ یکاولنگ به طول هفت کیلومتر و عرض 30 کیلومتر، ساخته شده که در سال 1385 در آن نهال های مثمر و غیرمثمر غرس شده است.

انجنیر محمد طاهر عطایی، رییس زراعت و مالداری ولایت بامیان از آمادگی های بیشتر برای سرسبزی و احداث باغ های جدید در سطح ولایت و از آن جمله ولسوالی یکاولنگ خبر می دهد.

او می گوید: «قرار است صدها هزار اصله نهال مثمر و غیرمثمر تنها در ولسوالی یکاولنگ تا چند روز دیگر توزیع و غرس گردد که از آن جمله 20 هزار آن مربوط به ساحه پارک ملی (بند امیر) می شود».

سه سال قبل به مناسبت تجلیل از روز بین المللی کره زمین، اداره ملی حفاظت از محیط زیست افغانستان، بند امیر و زمین های اطراف آن را به وسعت 560 هزار هکتار، مربوط به پارک ملی اعلام نمود که حدود بیست قریه اطراف بند امیر را نیز شامل می گردد.

روز اول ماه حمل را در افغانستان جشن دهقان نیز می گویند. در این روز، در برخی مناطق مقام های دولتی به شکل نمادین در مراسم رسمی با مردم به نهال شانی شروع می کنند. اما نهال شانی در مناطق گرم افغانستان پیش از نوروز شروع می شود.

روز سه شنبه، اول حمل کمپاین امسال نهال شانی در بامیان آغاز شد. به گفته عطایی، قرار است تا پایان ماه حمل 500 هزار نهال غیرمثمر و 80 هزار نهال مثمر در سطح ولایت بامیان با همکاری مردم، غرس گردد.

گزارشگر: اسماعیل تیمور

ویراستار: عارف فرهمند