حقوق زنان در افغانستان ۱۷ سال پیش در قانون اساسی درج شد. براساس قانون، زنان و مردان حقوق مساوی دارند و زنان می‌توانند در تمامی عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی فعالیت نمایند.

قوانین دیگری چون قانون منع خشونت علیه زن و قانون منع آزار و اذیت زنان نیز تصویب شده است که هدف اصلی آن جلوگیری از خشونت علیه زنان در جامعه و ادارات دولتی است.

با این هم زنان در افغانستان با خشونت‌های زیادی مواجهند و هنوز راه درازی تا تطبیق قوانین در پیش است. حکومت افغانستان در این آمار مشخصی از خشونت علیه زنان ارایه نکرد ولی گفته شد که برنامه‌های زیادی برای مبارزه با خشونت علیه زنان روی دست گرفته شده است.

حسینه صافی سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ روز یک شنبه در یک نشست خبری در کابل گفت که برای تطبیق قوانینی که خشونت علیه زن را کاهش می‌دهد، تلاش می شود: «ما با تعهد و همکاری زنان و مردانی که برای کاهش خشونت علیه زنان تعهد دارند، تلاش می کنیم تا قوانین مربوط به زنان تطبیق شوند و ما این تلاش‌ها را ادامه می‌دهیم.»

از سوی دیگر، حکومت افغانستان مقرره‌ای را تدوین کرده است که براساس آن همه وزارت‌خانه و ادارات دولتی مکلف هستند تا از هرنوع تبیعض در برابر زنان خودداری کنند.

وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان اعلام کرد که برنامه‌های مشخصی را به منظور آگاهی‌دهی به مردم در رابطه به منع خشونت علیه زن آغاز کرده است. آژانس خبری باختر گزارش‌های مربوط به وضعیت زنان را نشر خواهد کرد، تلویزیون ملی نیز فیلم‌ها و برنامه‌هایی را در این راستا نشر می‌کند و ریاست تئاتر و کتابخانه این وزارت نیز برنامه‌های مشخصی برای کاهش خشونت علیه زنان دارند.

کمپاین منع خشونت علیه زنان از تاریخ ۲۵ نوامبر شروع و تا ۱۰ دسامبر ادامه می‌یابد. وزارت اطلاعات و فرهنگ می‌گوید که در جریان کمپاین ۱۶ روزه فیلم‌هایی را که با سوژه‌های مبارزه علیه خشونت با زنان تهیه شده به نشر می‌رساند.

خانم صافی در مورد برنامه‌های وزارت اطلاعات و فرهنگ به مناسبت روز جهانی منع خشونت علیه زن گفت: «برای کمپاین شانزده روزه ما برنامه‌ها و ابتکارهای مشخصی را روی دست گرفته‌ایم. با وجودی که ما چالش‌های زیاد مالی داشتیم.»

خشونت علیه زنان در رسانه‌ها

نهادهای مدافع خبرنگاران نیز می‌گویند که زنان و دخترانی که در رسانه‌ها کار می‌کنند با انواع خشونت مواجه هستند.

فریده نیکزاد خبرنگار و فعال حقوق زن در این برنامه گفت که خشونت در تمام سطوح جامعه وجود دارد. او گفت خبرنگاران زن نیز از خشونت در اداره و هنگام کار رنج می‌برد.

خانم نیکزاد تاکید کرد که موثرترین راه برای کاهش خشونت علیه زنان تعقیب و محاکمه عاملان خشونت علیه زنان است: «معافیت از مجازات بسیار زیاد است باید بالای این موضوع کار شود. باید کسانی که خشونت می‌کنند مجازات شوند. بعد کیفری بسیار مهم است به خصوص در رابطه به زنان خبرنگار که از این ناحیه مشکلات زیاد دارند.»

در همین حال فعالان حقوق زن می‌گویند باوجودی که قوانین خوبی برای مبارزه با خشونت علیه زنان تصویب شده، ولی در عمل زنان با مشکلات زیادی روبرو هستند. پیچیده بودن قوانین و روحیه مردسالارانه در ادارات تنفیذ قانون یکی از چالش‌های اصلی در زنان افغان است.

نبیله راحل به نمایندگی از شبکه زنان افغان در این کنفرانس گفت زنانی که در خانواده‌ها و جامعه با خشونت مواجه می‌شوند، در هنگام دادخواهی با مشکلات زیادی روبرو می‌گردند: «مواردی وجود دارد که زنان دستشان شکسته و سر و صورتشان کبود شده و در خانواده مورد شکنجه قرار گرفته، بالاخره طلاق را به عنوان آخرین راه حل می‌بینند.»

وضعیت زنان افغان نسبت به دوره طالبان بهبود یافته ولی سنت‌های حاکم و جنگ هنوز مانع اصلی تطبیق قوانین است. تلاش‌های هفده ساله زنان برای احقاق حقوق شان سبب شده تا آنان در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی فعال شوند ولی هنوز حضور زنان در این عرصه‌ها کمرنگ است.

ح، همراز/کابل