کار نکردن دستگاه‌های بایومتریک در روزهای انتخابات باعث یک جنجال تازه انتخاباتی شده است. این دستگاه‌ها به دلایل تخنیکی و یا هم ناآشنایی کارمندان کمیسیون در شماری از مراکز رای دهی مورد استفاده قرار نگرفته و مردم بدون ثبت بایومتریک رای داده‌اند.

سوال این است که با آرای بدون بارکد بایومتریک چه باید کرد؟ چندین حزب سیاسی خواستار ابطال آرای بدون بارکد بایومتریک شده اند.

کمیسیون انتخابات می‌گوید در ۸۰ درصد مراکز رای دهی دستگاه‌های بایومتریک به درستی کار کرده و مشکلی وجود ندارد؛ ولی در حدود ۲۰ درصد مراکز رای دهی به دلیل مشکلات تخنیکی از این وسیله استفاده نشده است.

عبدالبدیع صیاد رئیس کمیسیون انتخابات روز چهارشنبه در یک نشست خبری در کابل گفت: «در ۲۰ درصد مراکز بعد از این که ماشین ناکارا بوده و برای ما راپور آمده که ماشین کار نمی‌دهد، کمیسیون عاجل تصمیم گرفت که انتخابات در آن‌جاها به صورت مانویل [بدون بایومتریک] صورت می‌گیرد. در مراکزی که بدون بایومتریک انتخابات شده، دقت بیشتر به خرج داده می‌شود.»

لیست رای دهندگان معضل دیگر

مشکل دیگر در روز انتخابات لیست رای دهندگان بود. لیست رای دهندگان قبلا توسط کمیسیون تهیه شده بود، ولی در روز انتخابات نام بسیاری افراد در این لیست موجود نبود. بسیاری‌ها به دلیل مفقود بودن نام شان از رای دادن محروم شدند. براساس میکانیزم رای دهی، رای دهندگان باید پیش از رای دادن نام شان در لیست رای دهندگان موجود می‌بود. پیدا کردن نام رای دهندگان  در این لیست بسیار وقتگیر بود و سبب برهم خوردن نظم در مراکز رای دهی شده بود.

پس از آن که لیست رای دهندگان در روز انتخابات مشکل‌ساز شد، کمیسیون انتخابات تصمیم گرفت تا آنهایی که نام شان در این لیست یافت نمی‌شود نیز رای دهند. آقای صیاد در این مورد گفت: «ما هدایت دادیم که در پیشروی ناظرین یک فهرست قلمی بسازند و امضای ناظرین در آن باشد. تنها لیستی که امضای ناظرین در آن باشد برای کمیسیون قابل قبول است.»

«تقلب‌گسترده»

نهادهای ناظر انتخاباتی می‌گویند با وجود اشتراک گسترده مردم در شهرها، تقلب گسترده‌ای نیز در برخی از ولایات وجود داشته که نیاز به بررسی و جداسازی آرای پاک از ناپاک دارد.

رئیس کمیسیون انتخابات گفت که لیست رای دهندگان در هر مرکز رای دهی موجود است و آرای مراکزی که بیشتر از فهرست رای دهندگان باشد، باطل خواهند شد. 

رئیس کمیسیون انتخابات گفت: «اگر تعداد اوراق رای بیشتر از ثبت نام باشد – آوازه است که گفته‌اند با لگد صندوق‌ها را پر کنید – این آرا اساس ندارند. حتا اگر یک رای بیشتر از شمار ثبت شدگان باشد، بررسی و باطل می‌شود.»

در همین حال نمایندگان ولسی جرگه در جلسه روز چهارشنبه تاکید کردند که کمیسیون‌های انتخاباتی باید به تمام شکایت‌ها در حضور نهادهای ناظر داخلی و بین‌المللی رسیدگی کنند.

نادر خان، کتوازی یک تن از اعضای ولسی جرگه گفت که در نتیجه سوء مدیریت کمیسیون انتخابات، انتخابات ۲۸ میزان مملو از تقلب است. او گفت کمیسیون انتخابات نتوانسته بود کارمندانش را به درستی آموزش دهد.

حمیرا ایوبی، یک تن از نمایندگان گفت: «شرایطی را که باید انتخابات می‌داشت، نداشت. این انتخابات نه عادلانه بود، نه سراسری. کارمندان کمیسیون به مردم می‌گفتند که به چه کسی رای دهند و به چه کسانی رای ندهند. آن‌ها به مردم پول می‌دادند تا به نامزدی که آن‌ها می‌خواست رای دهند. وقتی که کارمند کمیسیون اینگونه باشد شما از انتخابات چه انتظار دارید؟»

ح. همراز/ کابل