کمیسیون انتخابات اعلام کرده است که روند فرستادن ۲۱ هزار دستگاه بایومتریک را به مراکز ولایات آغاز کرده است. این دستگاه‌ها قرار است به ۲۱ هزار محل رای دهی در ولسوالی‌ها انتقال یابد و در روز انتخابات یعنی ۲۸ میزان از این دستگاه‌ها برای ثبت هویت رای دهندگان استفاده شود.

مسئولان کمیسیون گفته‌اند که قرار است دستگاه‌های بایومتریک همراه با مواد حساس و غیرحساس انتخاباتی از مراکز ولایات ابتدا به ۷۴ ولسوالی ناامن انتقال داده شود؛ زیرا انتقال مواد انتخاباتی از راه زمینی به این ولسوالی‌ها ممکن نیست. 

میرزا محمد حقپرست، یکی از سخنگویان کمیسیون انتخابات روز شنبه به دویچه وله گفت: «انتقالات فردا آغاز می‌شود. دستگاه‌های بایومتریک اول به ولایاتی انتقال می‌یابد که در آن‌ها چالش‌های امنیتی وجود دارد.»

در کنار انتقالات هوایی قرار است مواد انتخاباتی به شمول دستگاه‌های بایومتریک از راه‌های زمینی به ولایات انتقال گردند.

خواست احزاب

به دنبال پافشاری احزاب سیاسی و مسدود شدن دروازه‌های کمیسیون انتخابات در چند ولایت، این کمیسیون تصمیم گرفت تا از دستگاه‌های بایومتریک در روز انتخابات استفاده کند. احزاب سیاسی امیدوارند که استفاده از این تکنالوژی جلو تقلب در انتخابات را بگیرد.

حالا احزاب سیاسی می‌گویند که استفاده از بایومتریک باید آنلاین باشد؛ یعنی این دستگاه‌ها با انترنت وصل شوند. در اعلامیه‌ی مشترک احزاب سیاسی که روز شنبه در یک نشست خبری ارائه شد آمده است: «استفاده از بایومتریک در شهرها و محلاتی که انترنت وجود دارد باید آنلاین باشد. زیرا استفاده از آفلاین با موج بزرگی از آرای تکراری و باطل روبر خواهد شد. تمام آرای تکراری باید به صورت قطعی بی اعتبار اعلام شود.»

همایون جریر عضو حزب اسلامی افغانستان نیز در این نشست تاکید کرد که استفاده از بایومتریک باید به شفافیت انتخابات کمک کند، در غیر آن بودن یا نبودن آن فرقی نخواهد کرد. آقای جریر گفت: «در مناطقی که بایومتریک نمی‌شود، نتیجه انتخابات در آن مناطق قابل قبول نیست. این را اعلام می‌کنیم که فردا برای ما نگویند که به دلایلی بایومتریک در فلان منطقه انجام نشد. ما می‌خواهیم که بایومتریک در تمام مناطق انجام شود.»

این تاکید در حالی صورت می‌گیرد که نهادهای امنیتی از تامین امنیت بیش از ۲۰۰۰ مرکز رای دهی سر باز زده و گفته‌اند که برگزاری انتخابات در این مناطق ممکن نیست.

ناامنی ممکن است استفاده از بایومتریک را نیز در مناطق ناامن دشوار سازد. اما آقای جریر در این مورد گفت: «به دلایلی که مشکلات در ثبت نام وجود داشت، هر افغانی که ثابت کند که افغان است باید برایش این حق داده شود که رای خودرا به کار بگیرد. ولو این افغان در مناطق ناامن زندگی می‌کند، بیجا شده است و یا مهاجر است.»

معلومات بایومتریک در اختیار کیست؟

بایومتریک طوری کار می‌کند که تمام دستگاه‌های آن با یک کمپیوتر در مرکز وصل است. دستگاه‌های بایومتریک توسط یک شرکت آلمانی تهیه شده است و در صورتی که این دستگاه با کمپیوتر در آلمان وصل باشد، تمام معلومات راجع به هویت رای دهندگان در اختیار این کمپنی آلمانی قرار خواهد گرفت.

اما کمیسیون انتخابات می‌گوید تمام معلومات مربوط به بایومتریک در اختیار کمیسیون انتخابات قرار دارد و این معلومات در اختیار هیچ کشور دیگر قرار نخواهد گرفت.

آقای حقپرست گفت که سرور یا کمپیوتری که همه معلومات رای دهندگان در آن گردآوری می‌شود در کابل و در اختیار کمیسیون مستقل انتخابات قرار  دارد. او گفت در ابتدا این نگرانی وجود داشت که ممکن است معلومات رای دهندگان در اختیار شرکت ارایه کننده این خدمات قرار گیرد، ولی حالا این تشویق رفع شده است و معلومات همه رای دهندگان  تنها در اختیار کمیسیون انتخابات قرار خواهد گرفت.

موانع سنتی

یکی از مشخصات دستگاه بایومتریک عکس گرفتن از رای دهندگان است و به این ترتیب در کنار سایر مشخصات رای دهنده، تصویر او نیز در هنگام رای دادن ثبت می‌شود.

اما در افغانستان به دلیل سنتی بودن جامعه، زنان در مناطق روستایی حاضر نخواهند شد تا تصویر آن‌ها توسط بایومتریک ثبت شود. این یکی از چالش‌های کمیسیون انتخابات است. کمیسیون انتخابات گفته است که تصویر تمام مردان رای دهنده ثبت خواهد شد، ولی هنوز در مورد زنان رای دهنده تصمیم گرفته نشده است.

در انتخابات‌های قبلی نیز در بیشتر مناطق روستایی زنان اجازه عکس گرفتن نداشتند و با  کارتهای بدون عکس در انتخابات شرکت می‌کردند. هنوز مشخص نیست که این مشکل چگونه حل خواهد شد.

ح، همراز/کابل