گزارش تکان‌دهنده عفو بینالملل از وضع حقوق بشر در افغانستان
۱۴۰۳ اردیبهشت ۵, چهارشنبه
سازمان عفو بینالملل گزارش سال ۲۰۲۴ «وضعیت حقوق بشر در جهان» را روز سه شنبه نشر کرد. این گزارش ۴۱۷ صفحه‌ای از وخامت وضعیت حقوق بشر در سراسر جهان ابراز نگرانی کرده و جزئیات مفصلی از موارد گسترده نقض حقوق بشر در افغانستان ارائه کرده است که بخش‌هایی از آن را در این گزارش جمع‌بندی می‌کنیم.
"حذف زنان از عرصه‌‌های عمومی"
در گزارش عفو بین الملل آمده که طالبان محدودیتهای فزاینده‌‌ای را بر زنان و دختران افغانستان اعمال کرده اند و ظاهراً هدفشان "حذف کامل آنها از عرصه‌‌های عمومی" می‌باشد.
عفو بینالملل یادآوری کرده که فراخوان‌های بینالمللی برای بررسی آزار و اذیت زنان بر مبنای جنسیت به عنوان "جنایت علیه بشریت" وجود داشته است.
مرتبط: گوترش: تضمین حقوق برابر برای زنان ممکن ۳۰۰ سال طول بکشد
در این گزارش آمده است که عفو بینالملل و کمیسیون بینالمللی قضات محدودیتهای شدید طالبان بر حقوق زنان و دختران، بازداشت‌های خودسرانه، ناپدید شدن اجباری، شکنجه و سایر بدرفتاریها را به عنوان "جنایت احتمالی علیه بشریت" تشخیص داده اند.
این سازمان گفته است که چندین آژانس ملل متحد نیز از افزایش ازدواج زیر سن و اجباری، و همچنین خشونت مبتنی بر جنسیت و زن‌کشی گزارش کرده اند که عاملان آن بی‌مجازات مانده اند. عفو بینالملل گفته است: «طالبان به تدریج چارچوب نهادی حمایت از بازماندگان خشونت مبتنی بر جنسیت را که تحت حکومت سابق عمل می‌کرد، منحل کردند و نجات یافتگان خشونت‌ها را به شریعت اسلامی و خطر آزارهای بیشتر واگذار کرده اند.»
در این گزارش گفته شده که زنان و دختران در افغانستان در سطح گسترده‌ای به افسردگی مبتلا شده اند که در برخی موارد منجر به اقدام به خودکشی شده است.
«آزادی بیان از بین رفته است»
در این گزارش سازمان عفو بین الملل همچنان گفته شده که "آزادی بیان در افغانستان به تدریج از بین رفته و کسانی که به صورت مسالمت‌آمیز نظرات انتقادی از طالبان را ابراز کرده اند، با ناپدید شدن اجباری، توقیف غیرقانونی، دستگیری خودسرانه، شکنجه و سایر بدرفتاریها مواجه شده اند".
طالبان اخیراً دو تلویزیون را در افغانستان مسدود کرده و بازداشت شماری از خبرنگاران و فعالان نیز در یک سال اخیر ادامه یافته است.
«محدود شدن آزادی مذهبی و اعمال فشار بر گروه‌های قومی»
سازمان عفو بینالملل اشاره می‌کند که آزادی ادیان و مذاهب تحت حاکمیت طالبان بیشتر از گذشته کاهش یافته است. این گزارش می‌افزاید: «در افغانستان، اقلیت‌های مذهبی از جمله شیعیان و هزارهها، سیک‌‌ها، هندوها، مسیحیان، مسلمانان احمدیه و اسماعیلیه‌ها، تحت تبعیض افراطی حاکمیت طالبان قرار دارند و آنها (طالبان) آموزش‌های مذهبی رسمی را به مذهب سنی منحصر کرده اند.»
این گزارش همچنان به مواردی از «تبعیض جدی قومی» توسط طالبان پرداخته است. در گزارش گفته شده که «مردم از اقوام هزاره، ازبک، ترکمن، بلوچ و تاجیک با حاشیه‌نشینی فزاینده و اخراج اجباری از خانه‌ها و زمین‌های خود مواجه بوده اند. گزارش شده است که اعضای جامعه بلوچ بازداشت و جبراَ ناپدید شده اند.»
مرتبط: طالبان تعطیلی های میلاد النبی، عاشورا و نوروز را لغو کردند
این گزارش می‌افزاید: «طالبان اختلافات بر سر زمین و مواشی را به نفع جوامع کوچی که از نظر قومی پشتون هستند و به صورت فصلی از یکجا به جای دیگر می‌روند، حل و فصل کرده و جوامع محلی هزاره را مجبور به پرداخت غرامت برای پرونده‌های قدیمی مفقود شدن مواشی مربوط به بیش از ۲۰ سال قبل کرده اند.»
عفو بینالملل گفته است که گزارش‌هایی از حمله کوچی‌ها به هزارهها نیز وجود داشته است: «علاوه بر ضرب و شتم هزارهها و تخریب اموال آنها از جمله وسایط نقلیه، خانه‌ها و محصولات زراعی، شش مرد هزاره بین ماه جون تا آگست ۲۰۲۳ در ولسوالی خاص ارزگان در ولایت ارزگان کشته شده اند.»
معافیت از مجازات و عمیق‌تر شدن بحران بشری
گزارش گفته است که در افغانستان، شکنجه بازداشت شدگان در زندان‌های طالبان بسیار گسترده بوده و تنبیه بدنی در حد شکنجه یا سایر بدرفتاریها مورد استفاده قرار گرفته است. علاوه بر این طالبان اعدام در ملاء عام و تنبیه بدنی مانند سنگسار و شلاق را نیز اجرا کرده اند.
این سازمان حقوق بشری همچنان نسبت به معافیت افرادی که مرتکب این اعمال می‌شوند، ابزار نگرانی کرده است: «فرهنگ معافیت از مجازات، از جمله برای جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت در افغانستان ادامه یافته است.»
مرتبط: نکاح اجباری توسط طالبان؛ موارد انفرادی یا یک پدیده شایع؟
عفو بینالملل گفته است که این نقض‌های حقوق بشری در حالی صورت می‌گیرد که «بحران بشردوستانه در افغانستان عمیق‌تر شده و منجر به ترس از افزایش بیشتر افراد وابسته به کمک‌های بشردوستانه شده است.»
این سازمان ابراز نگرانی کرده است که با وجود این وضعیت، "طرح واکنش بشردوستانه به طرز تاسف‌باری با کمبود بودجه مواجه بوده است".
اداره طالبان تا حالا در مورد این گزارش واکنش نشان نداده است، اما در گذشته همه گزارش‌های سازمان‌های بینالمللی در مورد وخامت حقوق بشر در افغانستان را رد کرده و تاکید کرده است که حقوق افغان‌ها در چهارچوب نظام اسلامی محفوظ است.