انتخاب عنوان گزارش خود نشان دهنده وضعیت افغانستان است. تا پایان سال ۲۰۱۴، گزارش های منظم حکومت فدرال آلمان در مورد افغانستان "گزارش پیشرفت" نامیده می شد. حالا به عنوان گزارش های موقت نامیده می شوند و ارزیابی کنونی "گزارش حکومت فدرال درباره وضعیت و دورنماهای فعالیت های آلمان در افغانستان" عنوان شده است. دیگر کلمه "پیشرفت" در عنوان این گزارش دیده نمی شود. ظاهراَ دلیلی وجود ندارد که این گزارش پسوند «پیشرفت» را با خود حمل کند. در این گزارش آمده است که موفقیت ها "ناکافی و شکننده هستند". از "کاهش سطح خشونت" و "به حداقل رساندن تهدید تروریستی" به عنوان اهداف سیاست آلمان در قبال افغانستان یاد شده است.

یک سناریوی تاریک

این گزارش، که دفتر مرکزی تلوزیون اول آلمان (ای آر دی) در برلین به آن دست یافته است، یک ارزیابی ۲۶ صفحه ای از وضعیت امنیتی افغانستان است. در صفحه ۲۰ این گزارش نویسندگان بیان داشته اند که شرایط برای تعهدات ملکی آلمان در افغانستان از زمان پایان عملیات جنگی ناتو در دسمبر ۲۰۱۴ " به طور قابل توجهی رو به وخامت گذاشته " است.

در این گزارش آمده است: "برخوردهای جنگی، حملات و تهدیدات از ناحیه آدم ربایی، در حال حاضر سرمایه گذاری ها و خدمات مشاوره دهی را تنها تحت تدابیر شدید امنیتی ممکن گردانیده است و تاثیرات طویل المدت و پایدار فعالیت های نیروهای بین المللی را مشکل گردانیده است."

به عبارت دیگر وضعیت امنیتی آنقدر بد است که کمک های غیرنظامی موثر دیگر امکان پذیر نیست. این گزارش نشان می دهد که کمک های آلمان در حال حاضر بالای "مناطق امن و قابل دسترس" تمرکز دارد. در این گزارش مشخص نشده است که کدام مناطق شامل مناطق امن اند. با این حال، بیشتر کارمندان ملکی در بخش بازسازی از آلمان، در کابل و مزار شریف، معمولا در پشت دیوارهای بلند دفاعی که آنها را از مردم جدا می سازد، کار می کنند.

سفارت آلمان در کابل در یک حمله انتحاری در ماه می سال ۲۰۱۷ شدیداَ تخریب شد. در حال حاضر سفیر آلمان و تیم او به عنوان مهمان در سفارت ایالات متحده امریکا کار می کنند. همچنین قونسلگری آلمان در مزار شریف، در نتیجه یک بمب گذاری توسط طالبان در ماه نوامبر سال ۲۰۱۶  تخریب شده بود که دیگر قابل استفاده نیست. از آن زمان تا حال کارمندان قونسلگری و همچنین کارکنان اداره همکاری های بین المللی آلمان (جی آی زید) در پایگاه نظامی آلمان در کمپ مارمل زندگی و کار می کنند.

عدم حفاظت کافی از مربیان نظامی خارجی

این گزارش به ویژه به وضعیت در شمال افغانستان می پردازد که از سال  ۲۰۰۳ سربازان آلمانی در آنجا مستقر اند . در حال حاضر، اردوی آلمان حداکثر ۹۸۰ سرباز را در آن کشور مستقر دارد. اما "تشدید تهدیدها علیه نیروهای بین المللی در حوزه مسئولیت آلمان" نیازمندی به استقرار بیشتر سربازان آلمانی را نشان می دهد. حد نهایی تعیین شده برای سربازان آلمان بعد از این ۱۳۰۰ سرباز است.  زیگمار گابریل، وزیر خارجه آلمان از استقرار بیشتر سربازان آلمانی در افغانستان حمایت کرده است. گابریل روز سه شنبه پس از دیدار با همتای ترکی اش مولود چاووش اوغلو در برلین گفت که "وضعیت امنیتی در افغانستان بیش از پیش دشوار است."

در حال حاضر نیروهای مسلح آلمان نمی توانند حتی "نیمی" از کارهای مربوط به برنامه آموزشی اش را برای اردوی افغانستان انجام دهد. مربیان نظامی اردوی آلمان در جریان کار با نیروهای امنیتی افغانستان از جانب سربازان اردوی آلمان حفاظت می شود تا از حملات به اصطلاح «داخلی» جلوگیر کنند. گابریل گفت: "اگر قرار باشد اردوی آلمان نه تنها سطوح رهبری نظامیان افغان بلکه رده های پایین تر را نیز آموزش دهد، ما به نیروهای بیشتر برای گرفتن امنیت سربازان خود مان نیاز داریم."

"بن بست استراتژیک"

در این گزارش از ناکامی سیاسی چیزی گفته نشده است. بالاتر از همه، گزارش جدید حکومت فدرال آلمان، خروج سریع نیروهای ناتو در پایان سال ۲۰۱۴ را مسئول "خلاء امنیتی" در افغانستان می خواند. فقط از پایان سال ۲۰۱۶  به بعد، نیروهای مسلح افغانستان با حمایت بین المللی موفق گردیدند که "به تثبیت بن بست استراتژیک" دست یابند. سربازان و پولیس های افغانستان از مناطق روستایی خارج شدند تا تمرکز شان را بر "حفاظت از مراکز پر جمعیت کشور" داشته باشند.

نیروهای امنیتی افغانستان چنان تحت فشار هستند که نمی توانند از کشور در مقابل شورشیان و تروریست ها دفاع کنند. آنها از مناطق روستایی به منظور دفاع از حکومت در مراکز شهرها مانند کابل، قندهار یا کندوز خارج شده اند. با این حال، شهرهای بزرگ بارها هدف حملات تروریستی جدی قرار گرفته اند. تنها در ماه جنوری امسال در کابل پایتخت افغانستان یک آمبولانس منفجر شد که مملو از مواد انفجاری بود. بیش از ۱۰۰ نفر در نتیجه این حمله جان باختند و بیش از ۲۰۰ نفر دیگر به طور جدی مجروح شدند.

عدم توسعه کافی دولت

در تقریبا ۱۷ سالی که از زمان حملات تروریستی ۱۱ سپتمبر سال ۲۰۰۱ می گذرد، میلیاردها دالر به افغانستان سرازیر شده است. اما اعتماد افغان ها به حکومت شان از بین رفته است. در داخل حکومت مناقشات شدید وجود دارد، اما در گزارش حکومت فدرال آلمان به این امر پرداخته نشده است. اینکه آیا انتخابات پارلمانی افغانستان در ماه جولای راه اندازی می شود، هنوز مشخص نیست. تا حال چندین بار به تعویق افتاده است.

در این گزارش آمده است که حفاظت از حقوق بشر "تحت قواعد شریعت و عدم اقتدار برای اجرای قانون اساسی و یک قوه قضاییه، به طور کلی ضعیف شده است."

وضعیت را می توان چنین فرمول بندی کرد: سرنگونی رژیم طالبان در اواخر خزان سال ۲۰۰۱، فرهنگ معافیت از مجازات را به پایان نرساند، بلکه محکم تر کرده است. قانون قویترین ها در افغانستان حاکمیت دارد و یک حکومت قانون وجود ندارد که مردم بتوانند به راحتی به آن اعتماد کنند. علاوه بر این، این واقعیت را نباید از نظر به دور داشت که رشد اقتصادی در پایان سال ۲۰۱۴ پس از خروج بیش از ۱۰۰ هزار سرباز ناتو سقوط کرده است و این امر منجر به خروج دسته جمعی افغان ها از کشور شان گردیده که این مهاجرت ها به طور مستقیم به آلمان ارتباط می گیرد.

فرارها و مهاجرت

این گزارش یادآور می شود که "افغانستان یکی از کشورهای عمده مبداء مهاجرت در سراسر جهان است." علل مهاجرت ها عبارتند از "توسعه ناکافی اقتصادی و فساد، وضعیت امنیتی و رشد بالای جمعیت". قابل توجه این است که در این گزارش نخست به فقدان رشد اقتصادی و در قدم دوم به مساله امنیت پرداخته شده است. آلمان به دنبال راه هایی برای توجیه بیشتر اخراج افغان ها به کشور شان است. بنابراین آوارگان باید محافظت به دست بیاورند، ولی مهاجران اقتصادی نباید حفاظت به دست بیاورند.

طبق آمار رسمی، در جمهوری فدرال آلمان ۲۵۰ هزار شهروند افغان وجود دارند. از این تعداد تقریبا ۱۵ هزار نفر باید آلمان را ترک بگویند. از دسمبر سال ۲۰۱۶، آلمان ۱۵۵ تن از افغان ها را اخراج کرده است. در حال حاضر تنها جنایتکاران و افرادی که در شناسایی هویت شان با ادارات آلمان همکاری نمی کنند، اخراج می شوند. به سوالی که پاسخ داده نشده این است که ایا می توان در یک کشوری که جنگ است، پناهجویان را بازگرداند؟

نتیجه گیری

این گزارش "صبر استراتژیک" را توصیه کرده است، ولی یک سناریوی برون رفت را ارائه نمی دهد. آلمان باید آمادگی خود را برای ماندن طویل المدت در افغانستان داشته باشد. لغو "مشارکت نظامی یا غیر نظامی می تواند یک واکنش زنجیره ای با عواقب نامطلوب" ایجاد کند.

با خروج نیروها، همه دست آورد های که در ۱۷ سال گذشته به دست آمده است زیر سوال قرار می گیرند. اساساَ مسئله از این قرار است که تلاش می گردد تا از شکست ماموریت غربی در افغانستان جلوگیری گردد.

گزارش جدید برای کمک به اعضای بوندستاگ یا پارلمان فدرال آلمان در نظر گرفته شده است تا در مورد آینده سربازان آلمانی در افغانستان تصمیم بگیرند. این گزارش همچنین اساسی برای مقامات آلمانی در تصمیم گیری در خصوص درخواست های پناهندگی افغان ها خواهد بود. در حال حاضر میزان به رسمیت شناختن پناهجویان افغان حدود ۴۴ درصد است.

زاندرا پیترزمن/ ن.ک.