دو سازمان: برخورد طالبان با زنان «جنایت علیه بشریت» است
۱۴۰۲ خرداد ۵, جمعه
دو سازمان غیردولتی در یک گزارش مشترک گفته اند که محدود ساختن حقوق زنان و دختران افغان از سوی طالبان باید به عنوان جنایت احتمالی علیه بشریت تحت قانون بینالمللی زیر تحقیق قرار بگیرد.
این گزارش تحت عنوان «جنگ طالبان با زنان: جنایت علیه بشریت تعقیب جنسیتی در افغانستان» به اساسنامه دیوان کیفری بینالمللی اشاره کرده است که در آن تعقیب و آزار براساس جنسیت جنایت علیه بشریت درجه بندی شده است.
این گزارش در مورد ممنوعیتها و محدودیتهای شدیدی که گروه اسلامگرای طالبان بر زنان و دختران وضع کرده است روشنی انداخته است. طالبان از زمان تصرف قدرت در آگست ۲۰۲۱ به صورت پیوسته محدودیتهایی بر زنان و دختران وضع کرده و آنها را از حوزه عمومی تقریباً به صورت کامل حذف کرده اند.
ممنوعیت تحصیل؛ زنان افغان از حقوق شهروندی محروم شده اند
طالبان از زمان تصرف قدرت در ماه آگست ۲۰۲۱ به صورت پیوسته و فزاینده حقوق زنان و دختران را محدود کرده اند. در تازهترین مورد، این گروه تندرو اسلامگرا دروازههای دانشگاهها را به روی زنان و دختران بسته اند.
عکس: AFP
ترک دانشگاه
این زن حتی حاضر شده بود که پوشیدن برقع را قبول کند و به دانشگاه برود. اما او دیگر نمیتواند به دانشگاه برگردد. اداره اسلامگرای طالبان روز سه شنبه اعلام کرد که دختران و زنان نمیتوانند تا اطلاع ثانی به دانشگاهها حضور یابند و درس بخوانند. به این ترتیب، تحصیل دختران و زنان در دانشگاهها متوقف شد.
عکس: AFP
زنان تجرید شده اند
افراد مسلح طالبان یک روز بعد از اعلام این ممنوعیت، در دروازههای دانشگاهها حضور یافتند و نگذاشتند دختران وارد دانشگاهها شوند. شماری از زنان و همچنین دانشجویان پسر به این تصمیم طالبان اعتراض کردند. در ننگرهار، دانشجویان رشته طب به عنوان یک اقدام اعتراضی امتحان را ترک کردند.
عکس: WAKIL KOHSAR/AFP/Getty Images
تحصیلات عالی تنها برای مردان
پیش از این محدودیتهای شدیدی در دانشگاهها وضع شده بود. در ماههای نخست تصرف قدرت توسط طالبان، دانشگاهها مجبور شدند که صنفهای درسی دخترانه و پسرانه را جدا کنند. دانشجویان دختر باید توسط استادان زن و دانشجویان پسر توسط استادان مرد تدریس میشدند. این عکس نشاندهنده جدایی جنسیتی در صنف درسی در دانشگاه قندهار است.
عکس: AFP/Getty Images
آخرین فارغالتحصیلی در نوع خود
این زنان خوشبخت بودند که توانستند در ماه مارچ از دانشگاه بینوا در قندهار فارغ شوند. محدودیتهای جدید وضع شده بر زنان و دختران موجی از انتقادهای بینالمللی را در پی داشته است. سازمان دیدهبان حقوق بشر ممنوعیت تحصیل دختران در دانشگاهها را «شرمآور» خوانده است. ملل متحد گفته است که این تصمیم نقضکننده حقوق زنان است.
عکس: JAVED TANVEER/AFP
«پیامد ویرانگر برای آینده کشور»
در همین ماه اکتوبر بود که هزاران دختر و زن به امید راه یابی به دانشگاه در امتحان کانکور شرکت کردند. بسیاری از آنها میخواستند داکتر یا معلم شوند و به جامعه شان خدمت کنند. انتونیو گوترش، دبیرکل ملل متحد گفته است که تصمیم اخیر طالبان «نه تنها حقوق مساوی برای زنان و دختران را نقض میکند، بلکه تاثیر ویرانگر برای آینده کشور دارد.»
عکس: WAKIL KOHSAR/AFP/Getty Images
فرصتی برای تعلیم و تحصیل زنان وجود ندارد
پیش از ممنوعیت تحصیل دختران در دانشگاهها، محدودیتهای تحصیلی دیگری نیز وضع شده بود. به گونه مثال، دختران نمیتوانند بالاتر از صنف ششم در مکتبها درس بخوانند. تنها مکتبهای محدودی در برخی نقاط افغانستان به روی دختران بالاتر از صنف ششم باز بوده است.
عکس: AFP
کشوری که زنان آن نامرئی اند
دختران و زنان از بسیاری عرصههای زندگی عمومی محروم شده اند. آنها حتی اجازه ندارند به پارکهای تفریحی و کلبهای ورزشی بروند. حمامهای عمومی زنانه نیز مسدود شده اند. زنان نمیتوانند به تنهایی و بدون داشتن محرم شرعی مسافرت کنند و مجبورند سراپای خود را در بیرون از خانه بپوشانند.
عکس: WAKIL KOHSAR/AFP/Getty Images
واقعیت تلخ
این زنان در ولایت هرات مصروف زعفران کاری اند. برخلاف بسیاری عرصههای دیگر، این کار برای زنان منع نشده است. بسیاری دختران محروم از مکتب یا به ازدواج پیش از وقت داده میشوند و یا به این گونه کارها روی میآورند.
عکس: MOHSEN KARIMI/AFP
«مایه شرمساری برای جهان»
بسیاری زنان افغان به محو حقوق شان توسط طالبان تن نمیدهند. این زنان در اعتراضی در ماه نوامبر در شهر کابل بنری را با خود حمل میکردند که روی آن نوشته شده بود: «وضعیت وحشتناک زنان افغان مایه شرم برای وجدان جهان است.» آنهایی که اعتراض میکنند، شجاعت بینظیری به خرج میدهند. آنها با این کار شان خطر لت و کوب، بازداشت و شکنجه را به جان میخرند.
عکس: AFP
9 عکس1 | 9
حقوق زنان در زیر حاکمیت طالبان چگونه محدود شده است؟
طالبان با وجود تعهدات ابتدایی در مورد ایجاد حکومت معتدلتر، سختگیریهای دوره حکومت اول خود را به صورت تدریجی تطبیق کرده اند که بخش عمده آن مربوط به محدودیتها علیه زنان میشود.
دختران و زنان از آموزش بالاتر از صنف ششم و تحصیلات عالی منع شده و حقوق کار آنها نیز به شدت محدود شده است. علاوه بر آن گشت و گذار زنان نیز محدود شده است.
در این گزارش آمده است که زنان و دختران به دلیل اشتراک در اعتراضهای مسالمتآمیز بازداشت شده، مورد ناپدیدسازی اجباری قرار گرفته و در جریان توقیف شکنجه شده اند.
چرا جهان نمیتواند برسر تعامل با طالبان به یک اجماع برسد؟
31:10
عفو بینالملل همچنین مواردی از مجبور سازی زنان و دختران به ازدواج با اعضای طالبان یا تلاش به چنین ازدواجهایی را مستند کرده است. در گزارش آمده است آن زنانی که چنین ازدواجهایی را رد کرده اند «مورد اختطاف، آزار و اذیت، تهدید و شکنجه» قرار گرفته اند.
اگنس کالامار، دبیرکل سازمان عفو بینالملل گفته است: «زنان و دختران افغان قربانی جنایت علیه بشریت تعقیب جنسیتی هستند. سنگینی این جنایت نیازمند واکنش بینالمللی است که باید به مراتب نیرومندتر از آنچه تا حالا شاهد هستیم باشد. تنها یک نتیجه قابل قبول است: این سیستم سرکوب و تعقیب جنسیتی باید از بین برده شود.»
تقاضای اقدام در برابر طالبان
این دو سازمان از دیوان کیفری بینالمللی خواسته اند که «جنایت علیه بشریت از نوع تعقیب جنسیتی» را در تحقیقات جاری در مورد وضعیت افغانستان شامل بسازد.
این سازمانها همچنین از جامعه بینالمللی خواسته اند که در نشست پیش روی شورای حقوق بشر ملل متحد موضوع «تعقیب جنسیتی و دیگر نقضهای احتمالی قانون بینالمللی توسط طالبان» را مورد بحث قرار دهند.
سانتیاگو کانتون، دبیرکل کمیسیون بینالمللی قضات گفته است: «به پاسخگویی کشاندن طالبان از لحاظ جرمی و مهار کردن معافیت گسترده از جرایم سنگینی که در این گزارش مستند شده است، یک گام ضروری در جهت تامین عدالت برای نجات یافتگان اعمال افتضاحآور آنها (طالبان) میباشد.»
طالبان که مدعی ایجاد یک «نظام اسلامی» در افغانستان هستند، تا حالا به این گزارش واکنش نشان نداده اند. این گروه در گذشته گزارشهای مشابه را «بیاساس» خوانده و رد کرده است.
شورای امنیت ملل متحد در ماه اپریل با اتفاق آرا یک قطعنامه را تصویب کرد که در آن از طالبان خواسته شده مشارکت کامل، مساوی، معنیدار و مصون دختران و زنان را تامین کنند.
ممنوعیت تحصیل؛ رجوع فزاینده دختران به صنایع دستی
در پی ممنوع شدن زنان افغان از کار و تحصیل توسط طالبان، شماری از آنها به صنایع دستی، نقاشی، میناتوری و کشاورزی روی آورده اند. برخی از آنان با وجود محدودیتهای فراوان، تولیدات شان را در نمایشگاهی در کابل به نمایش گذاشتند.
عکس: privat
نمایشگاه تولیدات داخلی در کابل
وزارت صنعت و تجارت طالبان نمایشگاه تولیدات شرکتهای تولیدی داخلی را به مصرف مالی خود این شرکتها در کابل برگزار کرد.
عکس: privat
صنایع دستی و کشاورزی زنان
در این نمایشگاه در حدود ۵۵۰ شرکت تولیدی داخلی اقلام تولیدی شان را به نمایش گذاشته اند. در این نمایشگاه شرکتهای تولیدی و کشاورزی زنان نیز تحت محدودیتهای دست و پا گیر حضور داشتند.
عکس: privat
بسته شدن شرکتهای تولیدی زنان
پس از تسلط طالبان در افغانستان و وضع محدودیتها بر زنان بسیاری زنان تجارت پیشه در این کشور آسیب جدی دیده اند. ممتاز یوسفزی، رئیس اتحادیه زنان زراعت پیشه میگوید که اکنون ۴۵۰۰ زن در سراسر افغانستان عضو اتحادیه زنان زراعت پیشه هستند.
عکس: privat
فراورده های کشاورزی زنان
رئیس اتحادیه زنان زراعت پیشه از مشکلات زنان کشاورز سخن میگوید و میافزاد که پس از به قدرت رسیدن طالبان بسیاری از این شرکتها ورشکست شده و نتوانستند حقوق کارکنان و مصارف دفاتر شان را بپردازند.
عکس: privat
روی آوردن دختران دانش آموز به صنایع دستی
علاوه بر فرآوردههای کشاورزی، در بخشی از این نمایشگاه لباسها و ساختههای دستی زنان نیز به نمایش گذاشته شده بود. صالحه سخی، یکی از زنان صنعتکار میگوید که در بخش صنایع دستی نیز زنان از لحاظ اقتصادی متضرر و ورشکست شده اند و با مشکلات زیادی رو به رو اند. او می گوید که بازار فروش برای صنایع دستی زنان وجود ندارد و مردم نیز توان خرید ندارند.
عکس: privat
روی آوردن دختران دانش آموز به صنایع دستی
این زن تجارت پیشه می افزاید که دختران و زنانی که از تحصیل و کار محروم شده اند، اکنون به خیاطی و صنایع دستی از جمله مهره بافی، حکاکی، منیاتوری و نقاشی روی آورده اند.
عکس: privat
نبود بازار فروش برای صنایع دستی
صالحه سخی، یکی از زنان صنعتکار می گوید بازار فروش برای صنایع دستی زنان وجود ندارد و مردم نیز توان خرید ندارند.
عکس: privat
نبود مارکیت فروش صنایع دستی
این زن تجارت پیشه اضافه می کند که در نمایشگاه سهولتی برای زنان وجود نداشت و سالن نمایشگاه زنان از مردان جدا بود:«راه های مردانه و زنانه به نمایشگاه جدا است. این موضوع را طالبان جدی گرفته اند. این کار تاثیر زیادی روی خرید و فروش دارد. وقتی یک خانواده به نمایشگاه میآید، مرد باید از یک راه و زن از راه دیگر برود.»
عکس: privat
محدودیت بر دختران نقاش
شماری از زنان و دختران که از تحصیل باز مانده اند، به نقاشی، حکاکی و منیاتوری روی آورده اند.
این زنان و دختران که سعی می کنند تا با فروش آثار شان، نیازمندی های خانواده هایشان را تامین کنند، میگویند به دلیل محدودیتهای طالبان نمی توانند برخی اثرهایشان را در محضر عام به نمایش بگذارند.
عکس: privat
ممنوعیت نمایش برخی آثار نقاشی
فرشته مرادی که نقاشی و منیاتوری می کند، می گوید که این اثر را که در آن وضعیت دختران و زنان در افغانستان انعکاس یافته است، برای نمایش در این نمایشگاه آورده بود، اما ماموران طالبان آن را گرفتند و با خود بردند.
عکس: privat
کمرنگ شدن هنر نقاشی
رخسار سادات که پس از محروم شدن از مکتب به نقاشی و منیاتوری رو اورده است، نگران کمرنگ شدن هنر نقاشی در افغانستان است. او میگوید محدودیتها به حدی است که نمی تواند آنچه را دوست دارد نقاشی کرده و نمایش بدهد.
عکس: privat
ممنوعیت نمایش برخی آثار نقاشی
او می افزاید که اثر نقاشی باید مطابق با روحیه اداره طالبان باشد: «یکی از مهمترین محدودیتها این است که به خواست خود هرگز نقاشی کرده نمی توانیم. به گونه مثال ما اجازه نداریم تصویر یک دختر را نقاشی کنیم و به نمایش بگذاریم.» رخسار سادات می گوید که یکی از اثرهای نقاشی او را نیز بدون این که برایشان دلیل بگویند از غرفه نمایشگاه برداشته اند.