مقام‌های طالبان در اوایل ماه جاری برای دو شبانه روز همه خدمات مخابراتی و اینترنتی را در سراسر افغانستان قطع کردند. بعد از وصل شدن مجدد اینترنت، گزارش‌ها حاکی است که دسترسی به بسیاری صفحات و رسانه‌های مجازی محدود یا فیلتر شده است.

صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!

هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) در این گزارش تازه، به آسیب‌های ناشی از قطع ۴۸ ساعته خدمات مخابراتی در افغانستان پرداخته است. در این گزارش، پیامدهای گسترده و در برخی موارد تهدیدکننده عدم دسترسی مردم به اینترنت و تلفن همراه برجسته شده است.

بخش حقوق بشر یوناما برای تهیه این گزارش با ۱۱۱ نفر به شمول ۳۹ زن و ۷۲ مرد از اقشار مختلف جامعه در ۳۲ ولایت افغانستان مصاحبه کرده است.

یافته‌های این سازمان نشان می‌دهد که قطع خدمات مخابراتی تأثیر منفی بر ارائه خدمات عمومی، فعالیت‌های اقتصادی از جمله بانک‌ها، صرافی‌ها و فروشگاه‌های آنلاین داشته است.

در جریان این قطع موقتی اینترنت، مردم در سراسر کشور از وضعیت خانواده و دوستان خود بی‌اطلاع بودند. برخی از افراد از تأثیر منفی قطعی اینترنت بر سلامت روان خود سخن گفته‌اند و اظهار داشته‌اند که دچار شوک، استرس، ناتوانی، غم، ترس و پریشانی شده‌اند.

یکی از مصاحبه‌شوندگان به یوناما گفته است: «مانند بسیاری از مردم محل، دکانم را بسته و به خانه رفتم تا مطمئن شوم اگر اتفاق بدی رخ دهد، بتوانم از خانواده‌ام مراقبت کنم؛ زیرا همه اعضای خانواده‌ام نیز تحت فشار روانی شدید بودند.»

مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!

بر اساس این گزارش، در جریان قطع بودن شبکه‌های مخابراتی، قیمت اقلام ضروری در بازار افزایش یافت. یکی از مصاحبه‌شوندگان گفته است افرادی که پول نداشتند، برای خرید برنج، آرد، روغن و دیگر مایحتاج ضروری عجله کردند. سفرها نیز مختل شده بود و بسیاری از مردم از لغو آن‌ها بی‌اطلاع بودند.

قطع اینترنت همچنین روند امدادرسانی را تحت تأثیر قرار داد. یوناما در مصاحبه با کارمندان صحی و بیماران دریافته است که قطع شبکه‌های مخابراتی توانایی آن‌ها در دریافت و ارائه خدمات صحی را کاهش داده است.

چندین کارمند صحی از مرگ‌های قابل پیشگیری صحبت کرده‌اند؛ از جمله نوزاد یک زن باردار که به دلیل نبود آمبولانس جان باخت. یک کارمند صحی در ولایت زابل گفته است که سه کودک به دلیل عدم تماس با خانواده‌هایشان برای آوردن خون از بانک خون در شفاخانه جان باختند.

یک داکتر در ولایت بادغیس نیز گفته است که در شب اول قطع شبکه‌های مخابراتی، پنج کودک مبتلا به سوءتغذیه فوت کردند؛ زیرا کارکنان کافی در دسترس نبودند و نتوانستند داکتران را برای رسیدگی به شفاخانه بیاورند.

عدم ابراز نظر رسمی و گسترش شایعات

اداره طالبان تاکنون به‌طور رسمی درباره علت قطع موقتی خدمات اینترنتی و شبکه‌های مخابراتی اظهار نظر نکرده است.

عدم دسترسی به اینترنت، آزادی بیان و حق دسترسی به اطلاعات را که پیش از این نیز محدود شده بود، بیشتر محدود کرد. رسانه‌هایی که برای پخش برنامه‌های خود به اینترنت وابسته بودند، در طول مدت قطع خدمات مخابراتی فعالیت‌شان به‌طور کامل متوقف شد.

این خلای اطلاعاتی باعث گسترش شایعات و اطلاعات نادرست شد و فضای عمومی را با نااطمینانی و اضطراب همراه کرد. به گفته یوناما، شایعاتی که میان مردم پخش می‌شد، متنوع و هراس‌انگیز بود؛ از جمله اینکه نیروهای ایالات متحده در میدان هوایی بگرام فرود آمده‌اند، یا کودتا و قیام سراسری در کشور رخ داده، یا اینکه رهبر طالبان استفاده از اینترنت را ممنوع کرده است.

هرچند فعلاَ خدمات مخابراتی در افغانستان وجود دارد، اما هر از گاهی از قطع شدن آن در برخی محلات یا مشکلات در دسترسی مردم به رسانه‌های مجازی گزارش داده می‌شود.

از آنجایی که اداره طالبان در این رابطه توضیح نداده است، این نگرانی در میان مردم وجود دارد که بار دیگر خدمات اینترنتی در این کشور قطع شود.