اداره طالبان گفته است که برای تامین امنیت و سرکوب گروه خودخوانده «دولت اسلامی» که مسئولیت چندین حمله بزرگ را در شهرهای افغانستان به عهده گرفته است، کمره‌های نظارتی نصب می‌کند. مقامات این گروه با شرکت سازنده تجهیزات مخابراتی هواوی چین در مورد همکاری‌های احتمالی صحبت کرده اند.

رویترز نوشته است که طالبان از یک پلان پیش از سال ۲۰۲۱ امریکایی‌ها در مورد نصب کمره‌های نظارتی نیز استفاده می‌کنند. 

به اینستاگرام دویچه وله دری بپیوندید

براساس معلوماتی که از نشست‌ها به دست آمده، جلوگیری از حملات گروه‌های شبه نظامی بین‌المللی از جمله سازمان‌های شناخته شده مانند داعش، در محور تعامل بین طالبان و بسیاری کشورهای خارجی از جمله ایالات متحده و چین قرار دارد. اما برخی تحلیلگران توانایی مالی رژیم طالبان را برای تامین مالی این برنامه زیر سوال می‌برند و نهادهای حقوق بشری از استفاده از این وسایل برای سرکوب هرگونه اعتراض ابراز نگرانی کرده اند. برخی نهادها گفته اند که نصب این کمره‌ها به منظور نظارت جمعی صورت می‌گیرد.

جزئیات این که چگونه طالبان قصد گسترش نظارت عمومی از جمله دستیابی به طرح ایالات متحده را دارند، قبلاً گزارش نشده است.

عبدالمتین قانع، سخنگوی وزارت داخله طالبان به رویترز گفت، نصب شمار زیاد کمره‌ها در «نقاط مهم» کابل و مناطق دیگر بخشی از استراتژی جدید امنیتی است که تکمیل آن چهار سال را در بر خواهد گرفت.

او گفت: «در حال حاضر ما بر نقشه امنیتی شهر کابل کار می‌کنیم که توسط کارشناسان امنیتی تکمیل شده و وقت زیادی را نیز گرفته است. ما قبلاً دو نقشه داشتیم، یکی توسط ایالات متحده برای حکومت پیشین تهیه شده بود و دومی توسط ترکیه.»

او در مورد این که ترکیه چه زمانی این نقشه را تهیه کرده است، جزئیات نداد. 

یک سخنگوی وزارت خارجه امریکا گفت واشنگتن با طالبان «مشارکت» نمی‌کند و «این را برای طالبان واضح کرده که این مسئولیت آن‌ها است تا مطمئن شوند که به تروریستان پناهگاه نمی‌دهند.»

یک سخنگوی حکومت ترکیه سوالی را در این مورد پاسخ نداد.

قانع گفت که طالبان «یک گفتگوی ساده» در باره این شبکه احتمالی با شرکت هواوی در ماه اگست داشت، ولی هیچ قرارداد یا تفاهم مشخصی حاصل نشد.

خبرگزاری بلومبورگ در ماه اگست به نقل از کسی که در این بحث‌ها دخیل بوده گزارش داد که هواوی با طالبان به صورت «گفتاری» توافق کرده تا سیستم نظارت عمومی را نصب کند.

هواوی در ماه سپتمبر به رویترز گفت در جریان این نشست «هیچ پلانی» در این رابطه مورد بحث قرار نگرفته است.   

سخنگوی وزارت خارجه چین گفت که از جزئیات مشخص این بحث خبر ندارد، اما افزود: «چین همیشه از صلح و بازسازی در افغانستان حمایت کرده و از شرکت‌های چینی برای انجام همکاری‌های عملی حمایت کرده است.»

قطع برق و نگرانی سازمان‌های حقوق بشری

براساس اظهارات طالبان، بیش از ۶۲ هزار کمره در کابل و سایر شهرها نصب شده که از یک اتاق کنترول مرکزی نظارت می‌شوند. براساس معلومات حکومت پیشین، آخرین به روز رسانی سیستم کمره‌های کابل در سال ۲۰۰۸ انجام شد که بیشتر با حمایت نیروهای بین المللی غربی فعالیت می‌کرد.

زمانی که نیروهای بین‌المللی به رهبری ناتو خروج تدریجی از افغانستان را در سال ۲۰۲۱ شروع کردند، امرالله صالح معاون رئیس جمهور پیشین گفته بود که حکومت کابل را زیر پوشش کمره‌های امنیتی قرار می‌دهد. او آن زمان به خبرنگاران گفته بود که این طرح ۱۰۰ میلیون دالری توسط ائتلاف ناتو حمایت می‌شود. 

صالح در ماه سپتمبر به رویترز گفت: «سیستمی را که ما در اوایل ۲۰۲۱ طرح ریزی کرده بودیم، فرق داشت.» او افزود زیربنای طرح سال ۲۰۲۱ تخریب شده است.

مشخص نیست طرحی که صالح از آن صحبت کرده، شبیه به طرحی است که طالبان می‌گویند آن را به دست آورده اند و یا این که حاکمیت طالبان آن را تغییر داده است.

جاناتان شرودن، کارشناس امور افغانستان در مرکز تحلیل نیروهای دریایی گفت که یک سیستم نظارتی «برای طالبان که در پی جلوگیری از حملات گروه‌هایی مانند داعش... بر اعضای طالبان و محلات حکومتی در کابل اند» موثر خواهد بود.

طالبان در حال حاضر مراکز شهرها را با موترهای گزمه نیروهای امنیتی و پسته‌های امنیتی از نزدیک نظارت می‌کنند.

مدافعان حقوق بشر و مخالفان رژیم نگرانند که نظارت متمرکز ممکن است اعضای نهادهای مدنی و معترضان را هدف قرار دهد.

با آن که طالبان ندرتاً بازداشت‌ها را تایید می‌کنند، کمیته حفاظت از خبرنگاران می‌گوید حداقل ۶۴ ژورنالیست پس از تصرف قدرت توسط طالبان بازداشت شده اند. براساس اظهارات معترضان، ویدیوها و شواهد رویترز، اعتراض‌ها علیه محدودیت زنان در کابل با استفاده از زور توسط نیروهای امنیتی متلاشی شده اند.

مت محمودی، از سازمان عفو بین الملل گفته است که «نصب سیستم نظارت عمومی تحت پوشش امنیت ملی، چوکاتی را برای تداوم سیاست‌های سختگیرانه طالبان که نقض‌کننده حقوق اساسی مردم است، فراهم می‌کند.»

طالبان این موضوع را به شدت رد می‌کنند که سیستم نظارتی حقوق افغان‌ها را زیر پا می‌کند. قانع گفت این سیستم شبیه سیستم‌های نظارتی در شهرهای دیگر است و براساس شریعت اسلامی عملی خواهد شد که از ضبط فضاهای خصوصی جلوگیری می‌شود. 

تحلیلگران امنیتی می‌گویند که این پلان با چالش‌های عملی مواجه است.

قطع روزانه برق در افغانستان به این معنی است که کمره‌های نظارتی نمی‌توانند همیشه با شبکه مرکزی وصل باشند. براساس گزارش شرکت برق رسانی دولتی، فقط ۴۰ درصد مردم افغانستان به برق دسترسی دارند.

همچنین طالبان باید برای تمویل این طرح منابع مالی پیدا کنند، زیرا پس از تصرف قدرت با کمبود منابع مالی مواجه است و بسیاری کمک کنندگان این کشور را ترک کرده اند.  

اداره طالبان گفته است که در سال ۲۰۲۲ مبلغ دو میلیارد دالر بودجه داشته که براساس اظهارات رئیس ارتش طالبان، بیشتر آن برای امور دفاعی به مصرف رسیده است.

خطرهای شورشگری

بحث‌ها با هواوی چندین ماه پس از نشست چین با مقام‌های پاکستان و وزیر خارجه حکومت سرپرست طالبان مطرح شد. در آن نشست به همکاری در عرصه مبارزه با تروریسم تاکید شده بود. مبارزه با تروریسم نیز یک بخش کلیدی توافقنامه‌ای است که ایالات متحده در سال ۲۰۲۰ با طالبان امضا کرد.

چین آشکارا نگرانی خود را در مورد جنبش اسلامی ترکستان شرقی ابراز کرده است که یک سازمان جدایی طلب در منطقه شین جیانگ چین است. مقامات امنیتی و گزارش‌های ملل متحد می‌گویند جنبش اسلامی ترکستان شرقی احتمالاً تعداد اندک جنگجو در افغانستان دارد. برقراری تماس با این جنبش برای اظهارنظر در این مورد ممکن نیست.

داعش نیز یک تهدید برای خارجی‌ها در افغانستان است. سال گذشته جنگجویان این گروه بر هوتل معروف تاجران چینی حمله کرد که سبب زخمی شدن چندین شهروند چین شد. در یک حمله دیگر این گروه یک دیپلومات روسی کشته شد.

طالبان این مساله را که داعش یک تهدید بزرگ است رد می‌کنند و می‌گویند خاک افغانستان برای انجام حملات بر جاهای دیگر استفاده نخواهد شد. این گروه به تکرار از حملات خود بر مخفیگاه‌های داعش خبر داده است.

توماس وست، نماینده ویژه ایالات متحده برای افغانستان در یک سمینار به تاریخ ۱۲ سپتمبر گفت: «از آغاز سال ۲۰۲۳، حداقل هشت رهبر کلیدی دولت اسلامی که برخی از آن‌ها مسئول توطئه‌ها در خارج بودند، در افغانستان کشته شده اند.»

یوتیوب دویچه وله دری را ببینید

در ماه جولای، یک گزارش نظارتی گفت که بیشتر از ۶۰۰۰ جنگجوی داعش و خانواده‌های آن‌ها در افغانستان حضور دارند. تحلیلگران می‌گویند نظارت از مراکز شهری نمی‌تواند نظارت بر همه این جنگجویان را ممکن سازد.

شرودن گفت مراکز اصلی جنگجویان داعش در مناطق کوهستانی شرق افغانستان موقعیت دارد. او افزود: «این کمره‌ها ممکن است برای جلوگیری از حملات در شهرها کمک کند، ولی بعید است که این سیستم در شکست نهایی آن‌ها (داعش) سهم زیادی داشته باشد.»

Hs/af (Reuters)