افغانستان کشوری است که آموزش و پرورش در آن کیفیت پایین دارد و از سویی هم دانش آموزان و معلمان مکاتب ازجانب برخی افراد زورمند هر ازگاهی با مشکلات و حتی خشونت روبرو می شوند. حملات شورشیان هم بر مکاتب این کشور چالش عمده دیگری است که معارف این کشور با آن دست به گریبان است.

تنها در سال گذشته میلادی بر 50 مکتب حمله صورت گرفت و در حال حاضر 771 مکتب به خاطر مشکلات امنیتی مسدود هستند. مقامات وزارت معارف این موارد را در نشستی که به خاطر معلمان در کابل برگذار شده بود، تایید کردند.

آن ها می گویند با وصف تلاش های متداوم هنوز هم  2 هزار مکتب در افغانستان تعمیر ندارند، جان معلمان و دانش آموزان همواره در افغانستان در خطر است و همچنان 9 میلیون جمعیت این کشور از نعمت سواد "خواندن و نوشتن" محروم هستند.

وزارت معارف این کشور می گوید که در روزهای انگشت شماری که به سال تحصیلی جاری در این کشور مانده است، 20 هزار کورس آموزشی  را برای دست کم یک میلیون تن ایجاد نموده است و 12 هزار معلم را به کار خواهد گماشت.

امان الله ایماق،  سخنگوی وزارت معارف در این باره می گوید: « در سال جاری ما 1.4 میلیون شاگرد را جذب می کنیم. در مناطق نا امن برای رشد تعلیمی دختران برنامه های گوناگونی داریم، برای معلم های آنان معاش بیشتر و امتیازات و تشویقی می دهیم. به مناطقی  که در سال های اخیر شاخصه تعلیمی پایین تری داشتند، توجه بیشتری خواهیم کرد.»

 مناطقی که گفته می شود شاخصه تعلیمی آنان پایین تر است معمولا در جنوب و جنوب شرق کشور و در ولایت های ، پکتیا، پکتیکا، غزنی، زابل، کندهار، هلمند و ارزگان موقعیت دارند. شماری از مکتب های این منطقه ها هنوز هم به صورت درست زیر چتر آموزشی وزارت معارف نیستند. در این مناطق شورشیان و زورمندان محلی برای دانش آموزان و معلمان همیشه مشکل ایجاد نموده و در سیستم آموزشی مداخله می کنند.

وزیر معارف افغانستان می گوید که در 9 سال گذشته میزان بی سوادی میان افراد 14 الی 25 سال به صورت چشمگیر کاهش یافته است. اما با این هم هنوز دولت افغانستان نتوانسته است برای همه شرایط رفتن به مکاتب و دانشگاه ها را فراهم کند؛ اما وزارت تلاش دارد که هر سال ظرفیت هایش را در این زمینه بیشتر کند.

مقامات وزارت معارف، یکی از مشکلات فراروی بالا بردن این ظرفیت را مشکلات امنیتی می خوانند. آقای ایمان در این زمینه می گوید: « دسترسی کم دانش آموزان به  مکاتب امن، کمی بودجه، کمبود معلمان مسلکی و نبودن شرایط مساعد امنیتی از جمله مشکلاتی هستند که فراروی نظام آموزشی در معارف افغانستان موجود هستند.»

برخی از باشندگان ولایت های جنوبی افغانستان در گفتگویی با دویچه وله در کابل پایتخت افغانستان گفتند که به خاطر بسته شدن مکتب ها، روستاهای خود را ترک کرده و در شهرها مسکن گزین شده اند.

در حال حاضر در افغانستان بیش از هشت میلیون دانش آموز در چهارده هزار مکتب تحصیل می کنند.  همچنان هر سال برای 600 هزار تن نیز کورس های سواد آموزی برگذار می شوند که 190 هزار معلم در آن ها درس می دهند