پاکستان کشوری اسلامی است و ۹۷ درصد جمعیت آن را مسلمانان تشکیل می‌دهند. اما از سال ۱۹۷۷ طبق قوانین پاکستان، غیرمسلمانان اجازه‌ی نوشیدن مشروبات الکلی در این کشور را دارند. خرید و فروش نوشابه‌های الکلی نیز برای غیرمسلمانان مجاز است. اسفنیار باندارا صاحب کارخانه‌ی آبجوسازی "موره" پاکستان ۳۶ سال دارد و زرتشتی است. با توجه به وضع اقتصادی بسیار خوب، سرگرمی وی جمع‌‌آوری اتومبیل‌های لوکس قدیمی است، از مرسدس بنز گرفته تا جاگوار و غیره.

علت تأسیس کارخانه آبجوسازی

کارخانه‌ی آبجوسازی "موره" در راولپندی کار خود را در سال ۱۸۶۰ میلادی توسط یکی از قدیمی‌ترین کارفرمایان انگلیسی در پاکستان آغاز کرد. در ابتدا این کارخانه با هدف برطرف کردن عطش نیروهای ارتش در منطقه‌ی موره توسط استعمارگران انگلیسی تأسیس شد و بعد از گذشت یک ربع قرن و با راه اندازی یک بستنی‌سازی در همین منطقه، به راولپندی انتقال یافت. موره منطقه‌ای کوهستانی است که ثروتمندان پاکستانی و نیروهای استعمارگر برای گذراندن روزهای گرم تابستان به آن پناه می‌بردند. در سال ۱۹۴۷ و با پایان یافتن سلطه‌ی استعماری انگلیس در هند و تأسیس کشور پاکستان، پدر بزرگ باندارا سهام عمده‌ی کارخانه را خرید.

استفاده سیاسی از آبجو

ذوالفقار علی بوتو رهبر پاکستان در سال ۱۹۷۷ برای بدست آوردن آراء و جلب حمایت مسلمانان محافظه‌کار، بطور قانونی نوشیدن الکل را برای پیروان دین اسلام ممنوع اعلام کرد. مدت کوتاهی پس از آن و با کودتای نظامی ضیاءالحق، اوضاع برای ادامه‌ی کار کارخانه‌ی آبجوسازی "موره" بهتر نشد. این کارخانه تنها چند صد متر با محلی فاصله داشت که دوسال بعد بوتو در آنجا به دار آویخته شد. محل کارخانه امروزه نیز در محاصره‌ی پادگان‌های نظامی است. در این محل پایگاه‌های ارتش و نیروهای امنیتی نظامی قرار دارند.

قانون ممنوعیت مصرف نوشیدنی‌های الکلی به قوت خود باقی ماند. اگرچه تقاضا برای خرید نوشیدنی‌های الکلی نظیر ودکا، ویسکی، آبجو و روم در بازار پاکستان بسیاربالاست، اما هیچ سیاستمداری جرئت لغو آن قانون را ندارد. در شهرهای بزرگ پاکستان مانند اسلام‌آباد، لاهور یا کراچی مشروبات الکلی قاچاق از کشورهای اروپایی، استرالیا و آمریکا در بازار سیاه به قیمت بالا فروخته می‌شوند. مصرف کنندگان را طیفی تشکیل می‌دهند که در آن از سیاستمداران گرفته تا افسران ارتش، تجار و هنرمندان قرار دارند.

آبجو برای کم‌درآمدها

باندارا صاحب کارخانه‌ی آبجوسازی "موره" می‌گوید، مانند همه‌ی کشورهای دیگر در پاکستان هم مردم کم‌درآمد مشروبات الکلی را خودشان تهیه می‌کنند. گزارش‌های‌ متعدد روزنامه‌ها در مورد مرگ و میر ناشی از نوشیدن مشروبات الکلی خود ساخته یا کورشدن مصرف کنندگان، حاکی از این موضوع هستند.

باندارا معتقد است، غیرمسلمانان حق خرید و فروش و مصرف مشروبات الکلی را دارند و این حق تنها برای اقلیت در پاکستان در واقع مخالف قانون اساسی است. ذبیح الرحمان، افسر بازنشسته‌ی ارتش و معاون کارخانه‌ی آبجوسازی "موره" می‌گوید، محصولات این کارخانه به فروشگاه‌های ویژه "وین شاپ" در استان‌های بلوچستان و سند و هتل‌های استان پنجاب فروخته می‌شوند. علاوه براین سفارت‌خانه‌های خارجی مشتری دائمی این کارخانه هستند.

رونق بازار آبجو

در منطقه‌ی شمال غربی پاکستان قانون ممنوعیت مصرف مشروبات الکلی با شدت بیشتری اجرا می‌شود. با وجود این محصولات کارخانه "موره" در تمام مناطق پاکستان فروش زیادی دارد. باندارا باید برای تجارت ماهانه‌ی حدود یک میلیون دلاری خود مالیات بپردازد. به گفته‌ی وی، تنها سه در صد مردم می‌توانند بطور رسمی خریدار محصولات وی باشند. در وهله‌ی اول این تعداد اندک به نظر می‌رسد، ولی در مجموع حدود پنج میلیون نفر را شامل می‌شود که جمعیت کمی نیست. خریداران مسلمان محصولات کارخانه‌ی "موره" از طریق دوستان مسیحی، هندو، بودایی یا سیک خود و یا در بازار آزاد مشروبات الکلی را تهیه می‌کنند. قیمت یک کارتن آبجو با بیست بطری در آن که توسط کارخانه ۶ یورو به فروش می‌رسد، در بازار آزاد چندین برابر است.

SJ/BM