چرا با دیپلم در کوره پزخانه هستید؟

شرایط من خاص بود. پدرم ناراحتی قلبی دارد. من تنها پسر روی هفت دختر هستم. پدرم شصت ساله است و من مجبور شدم برای نان آوردن به این کار رو بیاورم. خواهرها و مادرم هم آجر درست می‌کنند. کسان دیگری که در کوره پزخانه کار می‌کنند، اوضاع مالی بدی دارند و مجبوری آمده اند، چون حرفه دیگری بلد نیستند.

چند سال است این کار را می‌کنید؟

الان ۲۴ سالم است و از شش سال پیش این کار را می‌کنم.

چه روندی طی می‌شود تا آجر درست شود؟

شرایط کار خانوادگی است، دسته‌جمعی کار می‌کنند از بچه تا پیر و زن و دختر. هر خانواده یک نفرش گل درست می‌کند، بقیه خشت‌ها را می‌زنند. برای هر سن کار هست. بعضی‌ها خشت جمع می‌کنند، بعضی میدان کار را تمیز می‌کنند، افراد سالخورده خشت‌ها را ردیف می‌کنند. ساعت کار ما خیلی طولانی است از صبح شروع می‌شود تا شش هفت بعد از ظهر. اوضاع بهداشتی خیلی بد است. حمام نداریم. مستراح‌ها خیلی کثیف و گند هستند. خانواده‌ها با بچه بدبختی می‌کشند. اغلب در شهرستان خودشان مسکن ندارند و همانجا می‌مانند. بچه‌ها را همان نزدیکی کوره به مدرسه می فرستند. کوره‌ها در بیابان هستند و بچه در ترس و وحشت افراد ناباب یا حیوانات به مدرسه می رود. بعضی‌ها هستند که نصف خانواده را در شهرستان می‌گذارند و خودشان برای کار میایند. بعضی بچه‌ها که می‌آیند دیگر درس نمی‌خوانند.

مگر چقدر پول می‌دهند به کارگر که این همه سختی می‌کشد؟

کار ما کنتراتی و کارمزدی است. هرچه بیشتر کار کنی، مزدت بیشتر است. خانواده‌ها هرچه بیشتر خود را خسته می‌کنند تا پول بیشتری در بیاورند.

تمام مراحل آجردرست کردن با دست است؟ هیچ دستگاه مکانیزه نیست؟

نه. البته در ارومیه بعضی کوره پزخانه‌ها دستگاه گذاشته‌اند. اما بیشتر کار ما با دست است و دستگاه نداریم.

بیشتر کارگرها در جایی که شما هستید، زن هستند؟

بله. شرایط کوره پزخانه اینست که زن‌ها در آن بیشتر هستند. سنتی است از قدیم اینطوری بوده. شاید چون هیچ تخصصی نمی‌خواهد. شاید هم برای این‌که دستمزد کمتری به زن‌ها می‌دهند و آن‌ها قانع‌تر هستند.

کارفرما با شما چگونه رفتار می‌کند؟

آن بستگی دارد به شخصیت کارفرما اما در کل، کارفرما اکثرشان درست و حسابی نیستند. بیشترکارگران جوان هستند و خیلی از نظر روحی و شخصیتی تحقیر می‌شوند.

بیمه هستید؟

بیمه هستیم اما سه ماه بیشتر نیست. از تیر تا شهریور کارگرها بیمه هستند. پدر خود من، از روی انبار خشت‌ها افتاد پایین، دو پایش شکست. بیمه هیچ چیزی به ما نداد. ما شکایت کردیم به اداره کار و سازمان‌های ذیربط و کسی جواب نداد. بیمه بیکاری ندادند.

بیمه درمانی چه؟

تحت پوشش هستیم. سی درصد بر عهده کارگر است بقیه را کارفرما می‌دهد.

می‌خواهید به این کار ادامه بدهید؟

طبیعتا آدم نباید همیشه در کوره پزخانه بماند. اما تا کار دیگری نداشته باشم، همین‌جا می‌مانم. شرایط کار خیلی بد است والان هر که هرموقعیتی دارد، نگاه می‌دارد. تورم زیاد است. روز به روز زندگی سخت تر می‌شود. امسال هم شرایط کوره پزخانه ها زیاد خوب نیست چون ساختمان سازی خوابیده و کار ما هم خوابیده است.

شما که اینقدر خاک و گرما می‌خورید، چه بیماری‌هایی می‌گیرید؟

والله، کار اینقدر سخته که هر کس بیشتر از شش هفته دوام نمی‌آورد، مگر اینکه خیلی قوی باشد. اوضاع جسمی همه بهم می‌خورد.

از نظر تنفسی چه مشکلاتی هست؟

اینجا دایما گرد و خاک هست. نظارتی نیست. توضیح داده نمی‌شود به کارگرها که مثلا ماسک بزنند. بیشتر بچه‌ها گرما زده می‌شوند. افراد سالخورده‌هم ناراحتی قلبی پیدا می‌کنند. تابستان‌ها اصلا نمی‌آیند.

در عکس‌هایی که من می‌بینم، زن‌ها بچه‌های خود را به بغل بسته‌اند. وضع این بچه‌ها چگونه است؟

از شدت گرسنگی می‌آیند سرکار. چکار کند؟ بچه را با خود میاورد، چون دنبال نان خودش آمده.

چقدر آگاهی دارند ؟

زیاد آگاه نیستند. بیشتر سنتی‌اند و از نظر علمی و اجتماعی شعور زیادی ندارند. یک روال سنتی است که بیایند و زحمت بکشند. ما پارسال البته اعتصاب راه انداختیم در ارومیه.

خواست تان چه بود؟

افزایش دستمزد.

نتیجه‌ای هم داشت؟

نه متاسفانه. نیروی انتظامی و پلیس آمد. اوضاع را بهم زدند. کارگرهای پیشرو را احضار کردند و تعهد گرفتند که شلوغ نکنند

متوسط حقوق یک کارگر چقدر است؟

حقوق کارگر بستگی به توان خودش دارد. از هر هزار خشت پول می‌گیرد. یک آدم از نظر جسمی متوسط، روزانه سه هزار خشت می‌تواند بزند و این رویهمرفته روزی ۳۸ هزار تومان می‌شود. البته کار فصلی است و کار که تعطیل شد باید از جیب بخورند.

وقتی فصل کار تمام شد چه می‌کنند؟

هر کسی که مسکن دارد می‌رود در خانه خودش استراحت می‌کند آنها که جایی ندارند، می‌روند در همان اطراف در کارخانه‌های دیگر کار می‌کنند و همانجا یک آلونکی چیزی برای خود دست و پا می‌کنند.

میزان تحصیلات کارگران چقدر است؟

تحصیلات عالیه تا حالا ندیده‌ام. دیپلم مانند خودم هم خیلی کم است. بیشتر در حد خواندن و نوشتن و حداکثر شش هفت کلاس سواد دارند.