آذربایجان اولین سالگرد پیروزی خود در قرهباغ را جشن گرفت
۱۴۰۰ آبان ۱۷, دوشنبه
آذربایجان ۸ نوامبر را به عنوان "روز پیروزی در قرهباغ" تعطیل اعلام کرد. در باکو و شوشا با حضور دهها هزار نفر جشن گرفته شد. آذربایجان در نخستین سالگرد پیروزی خود در قرهباغ خواستار عادیسازی مناسبات خود با ارمنستان شد.
تبلیغات
وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان روز دوشنبه ۱۷ آبان (۸ نوامبر) در بیانیهای به مناسبت "روز پیروزی در جنگ قرهباغ" اعلام کرد جمهوری آذربایجان برای عادیسازی روابط خود با ارمنستان آماده است و اجرای توافق سهجانبه قرهباغ که در ۹ نوامبر ۲۰۲۰ حاصل شده بود را مهم میداند.
الهام علیاف، رئیس جمهور آذربایجان صبح روز دوشنبه ۱۷ آبان در مراسم "روز پیروزی در جنگ قرهباغ" در شهر شوشا که سال گذشته از اشغال ارمنستان آزاد شده است شرکت کرد.
وزارت امور خارجه ترکیه نیز با انتشار پیامی، نخستین سالگرد پیروزی آذربایجان در جنگ قرهباغ را تبریک گفت.
در بخشی از این پیام تاکید شده است که "آذربایجان از حق دفاع مشروع، قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل متحد را که برای سالیان طولانی عملی نشده بود را به کرسی نشانده" است.
میانجیگری پوتین بین باکو ایروان
جنگ ۴۴ روزه قرهباغ با میانجیگری ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه با امضای آتشبس ۱۰ مادهای پایان یافت.
حدود سه هزار سرباز آذربایجانی و هزاران سرباز ارمنی در جنگ قرهباغ کشته شددند. در نیتجه این جنگ خونین حدود ۲۰ درصد از خاک آذربایجان آزاد شد.
پس از حل مناقشه قرهباغ بین آذربایجان و ارمنستان تنش میان مقامهای ایرانی و جمهوری آذربایجان در سه مورد افزایش پیدا کرد.
آغاز تنشهای ایران و آذربایجان پس از آزادی قرهباغ
چند صباحی از جنگ ۴۴ روزه قرهباغ نگذشته بود که رئیس جمهور آذربایجان به همراه مهربان علیوا همسرش در حالی که یونیفرم نظامی به تن داشتند از شهرهای آزاد شده بازدید کرد.
منطقه مرزی ایران و آذربایجان نخستین منطقهای بوده است که الهام علیاف از آن بازدید کرد. در فیلمی که در شبکههای اجتماعی منشتر شده بود علیاف با نشان دادند مرز ایران و کشورش میگوید "اینجا مرز دوستی است".
اما دیری نپایید که "سپاه سایبری پاسداران" و رسانههای نزدیک به سپاه پاسداران با انتشار تصاویر الهام علیاف و همسرش مهربان علیاوا از مرز ایران و آذربایجان نوشتند که "این تصاویر از لنز دوربین اسلحه تکتیرانداز ایرانی گرفته شده است" و رئیسجمهور آذربایجان در تیررس تکتیراندازان ایران بوده است.
دومین مورد تنش به شعرخوانی اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در ارتباط با ارس برمیگشت.
پس زمینه این شعرهای گلایهآمیز، از جمله جدا شدن بخشهایی از ایران پس از امضای عهدنامههای گلستان و ترکمنچای در پی جنگهای ایران و روسیه در دوره قاجار و در قرن ۱۹ میلادی است.
بازخوانی بیتی از شعر ترانه فولکلوریک آذربایجانی "آرازی آییردیلار" (جدایی ارس) در باکو سرآغاز یک مناقشه دامنهدار میان تهران، باکو و آنکارا شد.
اما ماجرای سوم برمیگردد به انجام مانور سپاه پاسداران در نزدیکی مرزهای آذربایجان و ترکیه. این مانور نظامی بعد از دستگیری دو راننده کامیون ایرانی توسط نیروهای آذربایجان انجام گرفت.
مناسبات ایران و آذربایجان با روی کارآمدن ابراهیم رئیسی نیز بهبود نیافت.
مقامات دو کشور با این حال تلاش میکنند تنشهای بوجود آمده را مدیریت کنند.
آذربایجان و ایران تلاش میکنند مناسبات خود را عادی کنند. آخرین مورد در این ارتباط تشکیل یک گروه تماس و کمیته مشترک بین ایران و آذربایجان است که برای رفع مناقشات طرفین شکل گرفته است.
بازدید رئیس جمهوری آذربایجان همراه همسر و دخترش از شوشا
الهام علیاف، رئیس جمهوری آذربایجان به همراه مهربان علیوا، همسر و دخترش لیلا از شهر شوشا که به تازگی از اشغال ارمنستان خارج شده بازدید کرد. او پیشتر این شهر را پایتخت فرهنگی جمهوری آذربایجان نامیده بود.
الهام علیاف، رئیس جمهوری آذربایجان به همراه مهربان علیوا، همسر و دخترش لیلا از شهر شوشا بازدید کرد. این شهر تحت کنترل "جمهوری آرتساخ" قرار داشت که پس از امضای توافقنامه آتشبس میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان به کنترل آذربایجان درآمد. (عکس: بازدید از مسجد جامع گوهریه یوخاری)
رئیس جمهوری آذربایجان پس از ورود به شهر با سربازان ارتش در میدان شوشا که پرچم آذربایجان در آن به اهتزاز درآمده بود، دیدار کرد. او پس از ادای احترام به پرچم آذربایجان گفت: «شوشا با عملیات حرفهای ارتش از اشغال آزاد شد، مطمئنم این عملیات و جنگ ۴۴ روزه در کتاب مدارس نظامی بینالمللی به عنوان درس آموزش داده خواهد شد.»
علیاف با هشدار به ارمنستان گفت: «اگر آنها به انتقام فکر کنند، یک بار دیگر مشت آهنین ما را میبینند، پاسخ ما سختتر خواهد بود.» رئیس جمهوری آذربایجان در سخنان خود به سربازان دستور داد که مانند چشمانشان از سرزمینهای آزاد شده محافظت کنند.
عکس: Azerbaijani President Press Office/TASS/dpa/picture alliance
رئیس جمهوری آذربایجان روزپنجم ژانویه سال جاری گفت: «شوشا را پایتخت فرهنگی کشورمان اعلام میکنیم. شهر شوشا شایسته این است. به نظر من شوشا نه تنها پایتخت فرهنگی آذربایجان بلکه میتواند پایتخت فرهنگی منطقه باشد. فرهنگ شوشا غنی است و مرمت و بازسازی آن آغاز شده است.»
عکس: Azerbaijani Presidency/AA/picture alliance
الهام علیاف به همراه همسر و دخترش در مراسم کلنگزنی فرودگاه شوشا.
عکس: Azerbaijani Presidency/AA/picture alliance
مهربان علیوا نیز در این سفر با لباس نظامی، همسرش الهام علیاف، رئیس جمهوری آذربایجان را همراهی میکرد.
علیاف با اشاره به اینکه ارمنستان در دوره اشغال ۶۷ مسجد را تخریب کرده گفت: «ارمنستان نمیتواند دوست کشورهای مسلمان باشد. کشوری که مساجد را به این حال درمیآورد، نمیتواند دوست کشورهای مسلمان باشد. پذیرش ارمنستان به عنوان کشور دوست، ریاکارانه و بیخدایی است. چگونه رهبران کشورهای مسلمان میتوانند با کسانی که مساجد را تخریب میکنند دوست باشند؟»
رونمایی از مجسمه عزیز حاجی بیگف یا "حاجی بیف"، آهنگساز معروف آذربایجانی و همچنین وزیر کشور جمهوری دموکرات آذربایجان در بین سالهای ۱۹۱۸ تا ۱۹۲۰ بود. او متولد روستای آقجا بدیع در نزدیکی شوشا بود. عزیر حاجیبیُف اولین آهنگساز شرق و اولین آهنگساز شوروی بود که به مدال هنرمند خلق شوروی نایل شد. وی همچنین نشان لنین را دریافت کرد. او تدوینکننده آهنگ سرود ملی کنونی جمهوری آذربایجان است.
عکس: picture alliance / AA
بازدید از موزه مرتضی رضا اوغلو مشهور به "بلبل" از خوانندگان معروف آذربایجان. او در این خانه در سال ۱۹۰۷ در شهر شوشا تحصیل موسیقی را آغاز کرد و سپس به شهر گنجه منتقل شد.
عکس: picture alliance / AA
در این دیدار همچنین الهام علیاف، به همراه مهربان علیوا، همسر و دخترش لیلا از مسیر مواصلاتی شهر فضولی به شهر شوشا که قرار است احداث شود دیدن کردند. شرکت آذریول طی اطلاعیهای در این باره اعلام کرد: «پیشبینی میشود این جاده که ۱۰۱،۵ کیلومتر طول و ۳۷،۷ متر عرض دارد، در مدت زمان یک سال و نیم تکمیل شود.»
الهام علیاف هنگام بازدید از شوشا عکسی از حضور پدرش حیدر علیاف، رئیس جمهوری سابق آذربایجان را نشان داد که ۳۹ سال پیش در همین مکان گرفته شده بود.
عکس: picture alliance / AA
جمعیت شوشا در سال ۲۰۲۰ بالغ بر ۳۴ هزار و ۷۰۰ نفر بوده است که ۲۳ هزار و ۹۰۰ نفر از آنها در شهر شوشا و ۱۰ هزار و ۸۰۰ نفر نیز در روستاها ساکن بودهاند. مساحت این شهرستان ۳۱۰ کیلومتر مربع است.