دادگاهی در پاکستان، روز جمعه (۶ فوریه)، به بازداشت خانگی دانشمند اتمی این کشور پایان داد. ممنوعیت مسافرتی وی نیز لغو شده است. عبدالقدیر خان از یک «رویداد شاد‌کننده» سخن گفت. پنج سال تمام، هر گام وی تحت نظر بود. خان در میهن خود از احترام زیادی برخوردار است. با کمک او، نخستین کشور اسلامی جهان در سال ۱۹۹۸، به بمب اتمی مجهز شد. این رویداد در آن‌‌زمان جهان را شوکه کرد.

خان در سال ۲۰۰۴ به بازداشت خانگی محکوم شد. وی در آن زمان اعتراف کرده بود که دانش خود در زمینه‌ی ساختن بمب اتمی را در اختیار کشورهای ایران، کره‌ی شمالی و لیبی گذاشته است. از قرار معلوم، خان در دهه‌ی ۸۰ میلادی نیز با مواد هسته‌ای تجارت کرده است.

بررسی‌های سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۸ به این نتیجه رسید که عبدالقدیر خان، روی‌هم در دوازده کشور فعالیت داشته است. این دانشمند اتمی بعدها گفت احساس غرور می‌کند که با ساختن بمب اتمی، به میهن‌اش برای دفاع در برابر دشمن قدیمی هند کمک کرده است.

اکنون یک دادگاه پاکستانی خان را بخشید و پرونده‌ی وی را مختومه اعلام کرد. کارشناسان خارجی تا کنون اجازه نداشتند با خان گفت‌وگو کنند.

عبدالقدیر خان کیست؟

عبداالقدیر خان در سال ۱۹۳۵ در یک خانواده‌ی مسلمان در بوپال هند زاده شد. وی تحصیلات عالی خود را در کشورهای بلژیک و هلند گذراند و پس از آن، در اوایل دهه‌ی هفتاد میلادی، برای یک شرکت فن‌آوری هسته‌ای در هلند کار می‌کرد. خان در این شرکت با سانتریفوژهای پیشرفته آشنا شد و بعدها توانست از دانش خود برای غنی‌سازی اورانیوم در پاکستان سود ببرد.

هنگامی که هند در سال ۱۹۷۴ نخستین بمب اتمی خود را آزمایش کرد، عبدالقدیر خان به ذوافقار علی‌بوتو نخست‌وزیر وقت پاکستان پیشنهاد کرد که برای ساختن بمب اتمی به این کشور کمک کند. با موافقت بوتو، خان در سال ۱۹۷۶ به پاکستان بازگشت و سرپرستی تحقیقات هسته‌ای در این کشور را برعهده گرفت. پاکستان در سال ۱۹۹۲ اعلام کرد که صاحب بمب اتمی شده است. این کشور نخستین آزمایش اتمی خود را در سال ۱۹۹۸ با موفقیت انجام داد.

ابراز نگرانی آمریکا

از سوی دیگر، ایالات متحده‌ی آمریکا، آزادی عبدالقدیر خان را نگرانی‌آور خواند. رابرت گیبس، سخنگوی کاخ سفید در واشنگتن از دولت پاکستان تضمین خواست که «دکتر خان دیگر با فعالیت‌هایی در ارتباط نباشد که به بازداشت خانگی وی انجامیدند». هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه‌ی آمریکا نیز آزادی خان را «بسیار نگرانی‌آور» خواند.

ادامه‌ی خشونت‌ها در پاکستان

به موازات آن، در جریان یک حمله‌ی تروریستی در پاکستان، هفت پلیس جان خود را از دست دادند. شوکت جاوید رییس پلیس پاکستان، به خبرگزاری فرانسه گفت که مهاجمان ناشناس در شهر میان‌ولی واقع در مناطق مرکزی پاکستان، بامداد شنبه (۷ فوریه) به یک پاسگاه پلیس حمله کرده و پس از کشتن دو مامور پلیس، این پاسگاه را منفجر کرده‌اند. در این حادثه، روی ‌هم هفت مامور پلیس کشته شده‌اند.

هنوز روشن نیست که آیا این حمله با ادامه‌ی خشونت‌ها در شمال غربی پاکستان در ارتباط است یا نه. در آن منطقه، ارتش پاکستان با شبکه‌ی تروریستی القاعده و اسلامگرایان افراطی طالبان در جنگ است. روز پنجشنبه (۵ فوریه) نیز در یک عملیات انتحاری در برابر یک مسجد شیعیان در ایالت پنجاب، ۳۳ تن کشته شدند.

قتل مهندس لهستانی به دست طالبان

از سوی دیگر، نیروهای پاکستانی طالبان اعلام کردند که یک مهندس لهستانی را به قتل رسانده‌اند. وی در ماه سپتامبر ربوده شده بود. یک سخنگوی طالبان روز شنبه در یک گفت‌وگوی تلفنی به خبرگزاری فرانسه گفت که سر این مهندس آلمانی از تن جدا شده، زیرا دولت لهستان به خواسته‌های طالبان عمل نکرده است. وی افزود که جنازه‌ی وی پس داده نخواهد شد.

سخنگوی سفارت لهستان در اسلام‌آباد، مرگ مهندس لهستانی را هنوز رسما تایید نکرده است. به گفته‌ی وی، هنوز شواهدی در تایید این ادعای طالبان در دست نیست. این مهندس که برای یک شرکت نفت لهستانی کار می‌کرده، بیش از چهار ماه پیش در منطقه‌ی «اتوک» ربوده شد. طالبان در قبال آزادی وی، خواستار آزادی شش پیکارجوی طالبان از زندان‌های پاکستان و نیز سربها از دولت لهستان شده بود. دونالد توسک رییس‌جمهوری لهستان روز جمعه (۶ فوریه)، پس از پایان مهلت اولتیماتوم طالبان اعلام کرد که دولت لهستان هرگز سربها نخواهد پرداخت.