آغاز اجرای توافق ایران و غرب با تعلیق غنی‌سازی ۲۰ درصد
۱۳۹۲ دی ۳۰, دوشنبه
علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران، در سخنانی در ساعات اولیه روز دوشنبه (۲۰ ژانویه/۳۰دی‌ماه) که از تلویزیون دولتی ایران پخش شد، آغاز اجرای توافق‌نامه ژنو میان ایران و گروه ۱+۵ را اعلام کرد. صالحی گفت، «امروز از نظر ما روزی بلند و طولانی است که طی آن اقدامات ایران برای انجام توافق به انجام می‌رسد.»
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفت، اقدامات ایران با تعلیق غنی‌سازی ۲۰ درصد در نطنز و فردو آغاز می‌شود که این کار تا ظهر امروز به طول می‌انجامد.
صالحی تعلیق غنی‌سازی ۲۰ درصد از سوی ایران را "داوطلبانه" توصیف کرد، در حالی که مطابق توافق‌نامه ژنو موسوم به "برنامه اقدام مشترک"، تهران متعهد شده غنی‌سازی اورانیوم ۲۰ درصد را متوقف کند و فعالیت‌های غنی‌سازی را تا زیر ۵ درصد نگه دارد. همچنین ایران باید فعالیت سانتریفوژ فعال در غنی‌سازی ۲۰درصدی را نیز متوقف کند.
هم‌زمان با ایران، دولت آمریکا نیز اجرای توافق‌نامه ژنو را آغاز می‌کند و دستورالعمل‌های لازم را به بانک‌ها، شرکت‌ها و موسسات اقتصادی خود ابلاغ می‌کند.
خبرگزاری فارس به نقل از سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران گزارش داده که باتوجه به ادامه گفت‌وگوهای فنی بین کارشناسان این سازمان با بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، احتمالاً عملیات تعلیق غنی‌سازی ۲۰ درصدی امروز با تاخیر آغاز می‌شود.
تاسیسات آب سنگین اراک
صالحی با اشاره به فعالیت‌های تاسیسات آب سنگین اراک گفت: «بر اساس توافق ژنو، قرار است سوخت این رآکتور به تأسیسات و محوطه رآکتور وارد نشود. بازرسان در دو روز گذشته به انبارها سرکشی کردند و دیدند که در رآکتور و انبارهای آن، آب سنگین وجود ندارد. همچنین آنها بررسی کردند که سوختی به رآکتور انتقال نیافته باشد.»
در ارتباط با تاسیسات اراک، ایران همچنین متعهد شده ادامه تولید و آزمایش سوخت برای این رآکتور را متوقف کند و تجهیزات جدید و اضافی، از جمله برای بازفراوری سوخت مصرف‌شده جهت بازیافت پلوتونیوم، در آن نصب نکند.
به گفته رییس سازمان انرزی اتمی ایران، ساخت و ساز این راکتور ۸۰ تا ۸۵ درصد انجام شده اما هنوز بخش‌هایی از کار آن باقی مانده و مرحله تست سرد این راکتور نیز انجام نگرفته است.
صالحی گفت: آنها [دولت‌های غربی] می‌گویند راکتور اراک می‌تواند منبع تولید پولوتونیوم باشد که مورد استفاده در بمب هسته‌ای است اما این‌ها مغلطه می‌کنند. بسته به نوع راکتور و زمانی که سوخت در راکتور استفاده می‌شود پلوتونیوم اهمیت پیدا می‌کند. به علاوه دوربین‌های آژانس در آن جا قرار دارند و همه چیز نظارت می‌شود.»
مطابق مفاد توافق‌نامه "برنامه اقدام مشترک"، رآکتور اراک و تأسیسات مرتبط با آن دست‌کم ماهی یکبار از سوی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بازرسی خواهد شد. این بازرسان از دو روز پیش به تهران رفته‌اند و فعالیت نظارتی خود را آغاز کرده‌اند.
ذخایر اورانیوم ۲۰ درصدی
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران همچنین گفت: «بازرسان به اصفهان رفتند و در آنجا هم روند تولید قرص، میله و مجتمع سوخت را حسابرسی کردند زیرا قرار است بر اساس تعهد ایران در دوره شش ماه اجرای توافق در این زمینه تولیدی صورت نگیرد.»
تبدیل ذخایر اروانیوم با غلظت ۲۰ ایران یکی دیگر از مفاد توافق‌نامه "برنام اقدام مشترک" است. صالحی در سخنان روز دوشنبه خود درباره میزان ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد ایران گفت، از زمانی که ایران اقدام به تولید اورانیوم ۲۰ درصدی کرد توانست حدود ۴۱۶ کیلوگرم اورانیوم تا غنای ۲۰ درصد تولید کند.
براساس توضیحات صالحی، نصف این ذخایر رقیق شده و به کیک زرد تبدیل و یا در واقع رقیق می‌شود. باقی‌مانده نیز به پودر اورانیوم تبدیل خواهد شد تا برای تولید صفحات سوخت برای راکتور تهران به‌کار رود.
«آنها صاحب زور هستند»
با این‌حال رئیس سازمان انرژی اتمی ایران ادعا کرد، «فعالیت‌های هسته‌ای ایران با قوت پیش می‌رود و همکاری شش‌ماهه نوعی آزمون یکدیگر است.»
صالحی گفت: «آنها صاحب زور هستند و با اعمال زور و فشار و تحریم پول‌های ما را بلوکه کردند. حال می‌خواهیم دفع شر کنیم که عقلانیت، سیاست، عزت و منافع ملی هم این را می‌گوید و در این چارچوب تحت راهنمایی رهبری داریم پیش می‌رویم. ما با قوت پیش می‌رویم.»
صالحی همچنین در مورد پول‌های آزادشده ایران در پی اجرای توافق‌نامه ژنو گفت: «مبلغ ۲/ ۴ میلیارد از پول‌های ایران باید طی شش ماه آزاد شود علاوه بر این می‌توانیم خریدهای دیگرمان (انسان دوستانه) را انجام دهیم و میلیاردها دلار ال سی باز کنیم. هم چنین رفع محدودیت کشتی‌ها و خریدهای پتروشیمی از سوی اتحادیه اروپا را شاهد خواهیم بود.»
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران به تسهیل در نقل‌وانتقال پول میان ایران و اروپا در مدت شش ماه اجرای توافق‌نامه اشاره کرد و گفت، «ما می‌توانیم در این شش ماه نقل و انتقال‌های ۱۰ میلیون یورویی با اروپا داشته باشیم».
مطابق مفاد توافق‌نامه موسوم به "برنامه اقدام مشترک"، چهار میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار از پول‌های بلوکه شده‌ی ایران در طول شش ماه و در ۸ قسط آزاد خواهد شد. قسط اول در نخستین روز فوریه آزاد می‌شود و مبلغ آن ۵۵۰ میلیون دلار است. آزادسازی برخی دیگر از این اقساد منوط به پیشرفت در اجرای تعهدات از سوی ایران و تایید آن از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.
در توافق‌نامه‌ی امضاشده در ژنو میان ایران و گروه ۱+۵ قید شده که کمیسیون مشترکی در همکاری با آژانس، بر اجرای "برنامه اقدام مشترک" نظارت خواهد کرد. اعضای این کمسیون را کارشناسان اتحادیه اروپا، گروه ۱+۵ و ایران تشکیل می‌دهند. این کمیسیون دست‌کم هر ماه یک بار تشکیل جلسه خواهد داد.