۲۵۰ هزار آلمانی در قزاقستان

سال ۲۰۰۹، "سال قزاقستان در آلمان" بود و امسال "سال آلمان در قزاقستان" اعلام شده است. در قزاقستان علیرغم مهاجرت‌های آلمانی‌تبارها هنوز هم بیش از ۲۵۰ هزار شهروند آلمانی زندگی می‌کنند. آنها در دوران حکومت استالین به قزاقستان تبعید شدند و اکثریت آنها پس از فروپاشی شوروی از این کشور به آلمان مهاجرت کردند. قزاقستان با مهاجرت آلمانی‌تبارها بخشی از کادرعلمی و فنی خود را از دست داد. این کشور که تازه به استقلال دست یافته، در سال‌های اخیر تلاش کرد از وجود آلمانی‌هایی که در کشور باقی ماندند برای استحکام و توسعه مناسبات با کشور آلمان استفاده کند.

قزاقستان: مهاجرت نکنید!

قزاقستان تشویق می‌کند که آلمانی‌ها از این کشور مهاجرت نکنند. نورسلطان نظربایف، رئیس جمهور این کشور در دیدار با برخی از نمایندگان آلمانی‌تبارهایی که به آلمان مهاجرت کردند گفت که آنها هنوز هم شهروند قزاقستان به حساب می‌آیند.

برای حفظ فرهنگ قومیت‌ها در قزاقستان، دولت این کشور به آلمانی‌ها اجازه داد، مدارس، دانشگاه، روزنامه و تئاتر به زبان خود داشته باشند. تسهیلات دولت قزاقستان از سوی آلمان نیز پشتیبانی می‌شود. آلمان با ارسال کادرهای علمی و فرهنگی به قزاقستان کمک کرد تا مراکز فرهنگی آلمانی‌ها در این کشور به فعالیت خود ادامه دهند.

آلمانی‌ها به قزاقستان برمی‌گردند

خانم آلسیا کلیمنکو، سردبیر هفته نامه‌ی آلمانی زبان، "دویچه آلگماینه تسایتونگ" Deutsche Allgemeine Zeitun در قزاقستان، در گفتگو با بخش فارسی دویچه وله می‌گوید، وضعیت آلمانی‌تبارها در قزاقستان بهترشده و حتی سطح زندگی آنها ارتقاء یافته است. وی اضافه می‌کند، در مقایسه با سال‌های گذشته روند مهاجرت به آلمان نیز کمتر شده و حتی برخی از مهاجرین آلمانی‌تبار به قزاقستان بازگشته‌اند.

تئاتر، مدارس و دانشگاه برای آلمانی‌ها

بنا به گفته‌ی سردبیر هفته نامه‌ی آلمانی زبان دویچه آلگماینه تسایتونگ در قزاقستان، این هفته نامه تنها رسانه‌ی آلمانی زبان در تمامی کشورهای آسیای میانه است که از سال ۱۹۶۶ منتشر می‌شود. وی در ادامه می‌افزاید: «تعداد مدارس آلمانی زبان در سال‌های اخیر رو به افزایش بوده است. در سال ۱۹۹۹ نخستین دانشگاه قزاقی- آلمانی در شهر آلماتا، پایتخت سابق این کشور تاسیس گردید. انستیتو گوته نیز در بساری از شهرهای بزرگ قزاقستان شعبه دارد. در شهر آلماتا یک تئاتر آلمانی نیز فعالیت دارد.»

۴۰۰ شرکت آلمانی در قزاقستان

ولی فعالیت آلمانی‌ها به فرهنگ و هنر محدود نمی‌شود. در حال حاضر حدود ۴۰۰ شرکت به کمک آلمان در قزاقستان تاسیس شده و ۱۶۰ شرکت آلمانی نیز در قزاقستان فعالیت دارند. علیرغم بحران مالی و نفوذ اقتصادی چین در این کشورقزاقستان توانسته است مناسبات خود با آلمان را به سطحی بالا ارتقاء دهد. پس از فروپاشی شوروی، مراکز و موسسات فرهنگی آلمان از جمله انستیتو گوته، موسسه مبادله‌ی آكادمیک آلمان DAAD فعالیت خود را در قزاقستان آغاز کردند. آلمان در میان کشورهای سابق شوروی پس از روسیه بیشترین مناسبات تجاری و فرهنگی را با قزاقستان برقرار کرده است.

قزاق‌ها آلمانی‌ها را دوست دارند

بنظر کریستینا کارمن، روزنامه نگار آلمانی که در قزاقستان فعالیت می‌کند، در سال ۲۰۱۰ مناسبات اقتصادی و فرهنگی آلمان با قزاقستان توسعه‌ بیشتری خواهد یافت. وی دلیل آن را اینگونه توضیح می‌دهد: «در سال ۲۰۱۰ که سال آلمان در قزاقستان اعلام شده ، در طول سال نمایشگاه‌های مختلف برگزار خواهد شد. نشست‌های اقتصادی و تجاری ترتیب داده خواهد شد. درعرصه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این فعالیت‌ها توسعه خواهند یافت.»

کریستینا کارمن در ادامه صحبت‌هایش به نگرش شهروندان قزاق درباره‌ی آلمان و آلمانی‌ها نیز اشاره می‌کند، قزاق‌ها کالاهای ساخت آلمان را دوست دارند. ارتباط آنها با آلمانی‌تبارها نیز بیشتر شده و از خصوصیات "وقت شناسی" و "دقت" آلمانی‌ها خوششان می‌آید».

آلمانی‌تبارهای قزاقستان با توجه به تشویق حکومت این کشور برای ماندن آنها و علیرغم از بین رفتن برخی محدودیت‌ها هنوز هم به آلمان مهاجرت می‌کنند. ولی این مهاجرت‌ یا بازگشت دوباره‌ی آنها به قزاقستان بیشتر به عنوان تبادلات فرهنگی و انتقال تجربه‌ها تلقی می‌شود.

طاهر شیرمحمدی
تحریریه: بهمن مهرداد