آغاز سال تحصیلی و اختلاف‌های مجلس و دولت در حوزه‌ی آموزش
۱۳۹۰ مهر ۱, جمعه
پنجشنبه ۳۱ شهریورماه ۱۳۹۰، به‌رسم هرسال مراسم «جشن شکوفه‌ها» در سراسر ایران برگزار شد. جشنی ویژه‌ی دانش‌آموزان کلاس اول ابتدایی و آغاز دوره‌ی ۱۲ ساله‌ی تحصیل تا دیپلم. ۱ مهرماه نیز به رسم هرسال، سال تحصیلی در همه‌ی مدارس و دانشگاه‌های کشور شروع خواهد شد.
سال تحصیلی در شرایطی شروع خواهد شد که از یک سو بحث بازنگری کتاب‌های درسی مقاطع ابتدایی داغ‌تر از پیش دنبال می‌شود و از سوی دیگر با توجه به تورم روز افزون در کشور، شهریه‌ی هنگفت مدارس غیرانتفاعی و کلاس‌های فوق‌برنامه‌ی مدارس دولتی و نیمه دولتی نگرانی‌برخی از خانواده‌ها را موجب شده است.
حمیدرضا حاجی بابایی، وزیر آموزش و پرورش کشور، در پیامی به مناسبت آغاز سال تحصیلی، «اعتبار بخشیدن به مدارس دولتی» را از محورهای اصلی برنامه‌های امسال وزارت‌آموزش و پروش اعلام کرده است. او با اظهار این‌که وزارت‌خانه‌ی زیر نظر او با همه‌ی تلاش‌ها، هنوز راه‌های نهفته و اهداف دست نیافته‌ی بسیاری دارد، «توسعه‌ی کمی هنرستان‌های مناطق محروم کشور و تجهیز مدارس به سالن‌های ورزشی، نمازخانه و کتاب‌خانه» را از دیگر اهداف مهم امسال ذکر کرده است.
شهریه‌های بالا و نگرانی از ادامه‌ی خصوصی‌سازی مدارس
در مراسم جشن شکوفه‌ها، حمیدرضا حاجی بابایی، وزیر آموزش و پرورش کشور اعلام کرده است که این وزرات‌خانه «حتا یک ریال» از درآمد کلاس‌های فوق‌برنامه مدارس دریافت نمی‌کند. وزیر آموزش و پرورش کشور اعلام کرده است که بنا بر برآوردهای انجام شده، نزدیک به ۱۰ درصد از خانواده‌های دانش‌اموزان امکان مالی لازم برای پرداخت هزینه‌ی این کلاس‌های فوق برنامه را ندارند و این وزارت‌خانه با مدارس هماهنگ کرده است تا از این دسته از دانش‌آموزان، هزینه‌ای دریافت نشود.
این اظهارات حاجی بابایی در شرایطی مطرح می‌شود که پیش از این شهریه‌ی کلاس‌های فوق برنامه‌ی مدارس، اعتراض برخی از نماینده‌های مجلس شورای اسلامی را در پی داشت. علیرضا سلیمی، عضو کمیسیون «آموزش و تحقیقات» مجلس، در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایلنا گفته بود:«دریافت شهریه‌های سنگین از دانش‌آموزان به بهانه‌ی کلاس‌های فوق برنامه اشاعه‌ی ثروت‌مداری است.»
این عضو مجلس شورای اسلامی گفته بود که کمیسیون «آموزش و تحقیقات» پیش از این چندبار به وزارت آموزش و پرورش بابت دریافت شهریه کلاس‌های فوق‌برنامه در مدارس دولتی و نیمه دولتی هشدار داده است. سلیمی اعلام کرده بود که «در صورت لزوم با احضار وزیر آموزش و پروش از او توضیح خواهیم خواست.»
بنا بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، حق تحصیل رایگان تا پایان دوران متوسطه، برای همه‌ی شهروندان کشور محفوظ است. با این‌حال آخرین گزارش یونیسف در ایران می‌گوید که تعداد کودکان محروم از تحصیل یا ترک تحصیل کرده در ایران با افزایشی چشمگیر به ۲۰ درصد رسیده است و بسیاری از مدارس خوب کشور نیز، مدارس غیرانتفاعی هستند که بسیاری از خانواده‌ها امکان پرداخت شهریه‌های هنگفت این مدارس را ندارند.
برخی از فعالان اجتماعی سال‌هاست به روند خصوصی‌سازی گسترده‌ی آموزش در کشور اعتراض دارند. عده‌ای از مسئولان و نماینده‌های مجلس نیز اعتراض مشابه‌ای را به برنامه‌ی آموزشی دولت وارد می‌دانند. علیرضا سلیمی، نماینده‌ی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با ایلنا گفته است:«ثروت‌مداری مهم‌ترین آسیبی است که می‌تواند ادامه‌ی خصوصی‌سازی در وزارت آموزش و پرورش تلقی شود.»
بحث دیرینه‌ی تعطیلی پنج‌شنبه‌ها
چند سالی است که هرسال در آستانه‌ی بازگشایی مدارس، بحث تعطیلی پنج‌شنبه‌ها در مدارس مطرح می‌شود و نظرات موافقان و مخالفان به رسانه‌ها کشیده می‌شود. سال‌هاست که مدارس دولتی کشور روزهای پنجشنبه چندساعتی زودتر از دیگر روزهای هفته، تعطیل می‌شوند.
برخی از مدارس غیرانتفاعی کشور نیز همین روال را دنبال می‌کنند، اما دیگر مدارس غیرانتفاعی به‌ویژه در مقطع متوسطه، یک روز در هفته را برای دانش‌اموزان خود تعطیل اعلام می‌کنند. خانواده‌های بسیاری از دانش‌آموزان و آموزگاران خواهان تعطیلی کامل این روز هستند.
امسال وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده است که تصمیم‌گیری درباره‌ی تعطیلی پنج‌شنبه‌ها را برعهده‌ی مدیران مدارس گذاشته‌اند و اگر تصمیم آن‌ها بر عدم تعطیلی هم باشد، در این روز در مدارس کلاس درس برگزار نشده و دانش‌آموزان به کلاس‌ها و فعالیت‌های فوق برنامه خواهند پرداخت.
با این‌حال، نماینده‌های مجلس شورای اسلامی خبر از دوگانگی رفتار و اظهارات ضدونقیض مسئولان آموزش می‌دهند. علی عباسپور فرد تهرانی، رئیس کمسیسون «آموزش و تحقیقات» مجلس شورای اسلامی می‌گوید:«به‌رغم اظهارات وزیر آموزش و پرورش مبنی بر اختیاری بودن تعطیلی روز پنجشنبه، منابع غیررسمی حکایت از ابلاغ این تعطیلی به مدیران مدارس دارد.»
این نماینده‌ی تهران در مجلس، با تاکید براین‌که وزیر آموزش و پرورش از تنظیم فعالیت‌های فوق‌برنامه برای روز پنجشنبه خبر می‌دهد، می‌گوید:«وزیر آموزش و پرورش از یک سو از فعالیت مربیان تربیتی در مدارس خبر می‌دهد، اما از سوی دیگر هیچ برنامه‌ای را تا امروز در این راستا آماده نکرده و به کمیسیون ارائه نداده است
عباسپور فرد تهرانی همچین تاکید کرده است که کمیسیون «آموزش و تحقیقات» مجلس با تعطیلی پنج‌شنبه‌ها در مدارس مقاطع راهنمایی و دبیرستان مخالف است و زیربار تصمیم اختیاری وزرات اموزش و پرورش نخواهد رفت.
«قرآن پژوهی»، سرفصل برنامه‌های آموزشی دولت
از آغاز کار دولت دهم ، آموزش تعلیمات دینی و قرآن از سال اول ابتدایی اجباری اعلام شد. پیش از این آموزش روخوانی قرآن و تعلیمات دینی از سال سوم دوران ابتدایی شروع می‌شد.
فاطمه قربان، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگویی با خبرگزاری «ایسنا» اعلام کرده است که «برنامه‌ی قرآن‌پژوهی» در دستورالعمل‌های کاری امسال این وزارت‌خانه است. او تاکید کرده که از نظر این وزارت‌خانه، «قران فقط روخوانی و روان‌خوانی نیست، بلکه باید با پژوهش به درک هرچه بهتر آن پرداخت.»
از سوی دیگر در آستانه‌ی آغاز سال تحصیلی، مدرسه‌ی پیش‌حوزوی «المهدی» در شهر اراک با ظرفیت پذیرش ۱۰۰ دانش‌آموز آغاز به کار کرده است. تاسیس این مدرسه‌ی دینی، از دیگر اقدامات دولت دهم و متولیان آموزش برای توسعه‌ی موسسه‌های آموزشی دین‌محور و اسلامی است.
این مدرسه‌ی دینی، مدرسه‌ی راهنمایی دخترانه‌ای با همین نام «المهدی» را هم تاسیس کرده است تا دختران را تحت تعلیم و تربیت دینی اموزش داده و برای دروس حوزوی خواهران در آینده آماده کند. مدرسه‌ی «المهدی» به پیشنهاد "نماینده‌ی ولی‌فقیه" در استان مرکزی راه‌اندازی شده است.
قرار است امسال برای نخستین‌بار کتاب‌های درسی مقطع دبستان نیز تفکیک جنسیتی شده و برای دانش‌آموزان دختر و پسر با عکس و محتوای متفاوتی تهیه و تنظیم شود.
پنج نمره‌ی منفی، جریمه‌ی بی‌توجهی به پلیس
هرسال با آغاز سال تحصیلی، کنترل ترافیک شهرهای بزرگ کشور و به‌ویژه تهران، یکی از مشکلات پلیس راهنمایی و رانندگی است. آمار نشان می‌دهد که در مهرماه آمار تصادفات خیابانی و تلفات ناشی از تصادف در شهر تهران افزایش پیدا می‌کند.
اسکندر مومنی، رئیس پلیس راهور ناجا، در روز «جشن شکوفه‌ها» اعلام کرد که بنا بر قانون جدید رسیدگی به تخلفات رانندگی، عدم توجه به فرمان ایست یا پرچم مراقبین عبور و مرور دانش‌آموزان یا پلیس مدرسه برای رانندگان خودروهای شخصی ۳ امتیاو و خودروهای عمومی ۵ نمره‌ی منفی در پی دارد.
پلیس راهنمایی و رانندگی کشور در سال‌های اخیر از میان دانش‌آموزان «همیاران پلیس» تربیت کرده است تا ترافیک و عبور و مرور خودروها در نزدیکی مدارس را با کمک خود دانش‌اموزان ساماندهی کند. رئیس پلیس راهور ناجا گفته است:«گواهینامه‌ی راننده‌های متخلف بعد از ۳۰ نمره منفی به مدت سه ماه و در صورت تکرار تخلف، به مدت ۶ ماه توقیف و بار سوم باطل خواهد شد.»
اسکند مومنی اضافه کرده است که برای کنترل ترافیک مهرماه و به‌ویژه روز بازگشایی مدارس، ۳۰ بالگرد آماده شده است.
مقامات امنیتی و پلیس ایران و مسئولان وزارت آموزش و پرورش، به‌ویژه در استان‌خراسان رضوی، همچنان با جدیت از ثبت‌نام دانش‌آموزان افغان که خانواده‌ی آن‌ها کارت تردد ندارند، جلوگیری به عمل می‌آورد. این کودکان از حق تحصیل در ایران محروم مانده و در صورت نداشتن کارت تردد، تنها امکان تحصیل برای آن‌ها، مدارس خودگردان افغان در محله‌های دورافتاده‌ی استان خراسان رضوی است.
فرناز سیفی
تحریریه: جواد طالعی