در این همه‌پرسی که یک هفته به طول خواهد انجامید، دو برگه به رأی‌دهندگان داده می‌شود. شهروندان عمدتا مسیحی مناطق جنوبی می‌توانند تصمیم بگیرند که اتحاد با شمال سودان به رهبری عمر حسن البشیر را می‌خواهند یا جدایی از این کشور و اعلام استقلال را.

در صورتی که اکثریت مردم این منطقه خواستار استقلال باشند، آنگاه جنوب سودان پنجاه و چهارمین کشور قاره آفریقا خواهد بود. از نظر کارشناسان، اکثریت مطلق مردم به استقلال این منطقه رأی خواهند داد.

از شامگاه شنبه صف‌های طویل مردم برای دادن رأی در روز یکشنبه ایجاد شده بود. به گزارش خبرگزاری پروتستان، دیوید آکول، شهروند جنوب سودانی و "یار مایون"، یک شهروند زن که بخش اعظم زندگی خود را در اردوگاه‌های آوارگان اتیوپی و کنیا گذرانده ‌است می‌گویند، این انتخابات آنقدر برای آنها مهم بوده که شب را نتوانسته‌اند بخوابند.

سالواکیر مایاردیت، معاون رئیس جمهوری سودان به هنگام دادن رأی خود در جوبا، مرکز جنوب سودان، این همه‌پرسی را «لحظه‌ای تاریخی» دانست که «مردم انتظارش را می‌کشیدند».

به هنگام دادن رأی مایاردیت، صدها نفر از هواداران وی، فعالان جنبش استقلال، جرج کولونی، هنرپیشه‌ی آمریکایی و سناتور آمریکایی جان کری حضور داشتند.

قرارداد صلح ۲۰۰۵

این همه‌پرسی بخشی از قرارداد صلحی است که در سال ۲۰۰۵ پس از دو دهه جنگ داخلی میان دولت سودان به رهبری "عمر حسن‌البشیر"، رئیس جمهوری سودان و "جان گرنگ"، رهبر شورشیان جنوب به امضا رسید. جان گرنگ به هنگام بازگشت از اوگاندا در پی سقوط مشکوک هلکوپتر حامل وی کشته شد.

با مرگ جان گرنگ که رهبر ارتش رهایی‌بخش سودان و رئیس منطقه‌ی نیمه خودمختار جنوب سودان بود، سالواکیر مایاردیت به عنوان معاون وی رهبری را در دست گرفت. وی از اوت ۲۰۰۵ در کنار عمر حسن البشیر، معاونت ریاست جمهوری را نیز برعهده دارد.

در انتخاباتی که در آوریل ۲۰۱۰ در سودان برگزار شد، مایاردیت با کسب ۹۳ درصد آرا به عنوان رئیس تشکیلات خودمختار جنوب سودان انتخاب شد.

شورای امنیت سازمان ملل از طرفین خواسته است امنیت را برای یک رأی‌گیری مسالمت‌آمیز تأمین کنند. عمر حسن‌البشیر، رئیس جمهوری اسلام‌گرای سودان اعلام کرده که نتیجه‌ی همه‌پرسی را به رسمیت خواهد شناخت.

در آستانه‌ی برگزاری همه‌پرسی، درگیری‌های پراکنده‌‌ای میان گروه‌های شورشی مخالف همه‌پرسی و ارتش جنوب سودان رخ داد. روز شنبه (۸ ژانویه / ۱۸ دی) در مناطق مرزی شمال و جنوب ۹ نفر کشته شدند. شماری از شورشیان دستگیر شده‌اند.

همه‌پرسی تا روز شنبه‌ی آینده (۱۵ ژانویه / ۲۵ دی) به طول خواهد انجامید. اعلام نتیجه‌ی قطعی انتخابات در اواخر ماه ژانویه خواهد بود.

در صورتی که مردم این منطقه رأی به استقلال بدهند، آنگاه بر اساس برنامه‌ای زمان‌بندی‌شده در روز ۹ ژوئیه تأسیس یک دولت جدید در قاره‌ی آفریقا اعلام خواهد شد.

جنوب سودان یک چهارم مساحت کل سودان را تشکیل می‌دهد و از جمعیت ۴۲ میلیونی این کشور، حدود ۸ میلیون نفر در مناطق جنوبی زندگی می‌کنند. در حومه‌ی خارطوم، پایتخت سودان حدود ۴ میلیون آفریقایی‌تبار جنوب سودان زندگی می‌کنند که احتمال داده می‌شود، پس از اعلام استقلال راهی جنوب شوند.

حمایت آمریکا از همه‌پرسی

به گزارش نیویورک تایمز، باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا از رهبری شمال سودان خواسته است به تعهدات خود نسبت به قرارداد صلح ۲۰۰۵ پایبند بماند و نتیجه‌ی همه‌پرسی در جنوب را به رسمیت بشناسد.

دولت آمریکا وعده داده که در چنین صورتی ممکن است نام شمال سودان به رهبری عمر حسن البشیر از فهرست کشورهای تروریست حذف شود.

از زمان استقلال سودان از بریتانیا در سال ۱۹۵۶ میان مسلمانان عرب‌تبار شمال این کشور و مسیحیان آفریقایی‌تبار در جنوب شکاف افتاده است. سودان به مدت ده‌ها سال شاهد جنگ‌های داخلی مذهبی‌، قومی و ایدئولوژیک اسلامی از جمله بر سر منابع نفتی بوده است.

مناطق جنوبی سودان سرشار از منابع نفتی است. در صورت اعلام استقلال، تکلیف تقسیم منابع نفتی میان شمال و جنوب هنوز مشخص نیست.

دولت سودان به رهبری عمر حسن‌البشیر به عنوان کشوری اسلامی که در آن قوانین شریعت اجرا می‌شود، از متحدان جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود. سودان روابط نزدیک سیاسی و اقتصادی با ایران دارد.

DK/AJ