آسمان آبی، هوای پاک جنگل، صدای پرندگانی که از این شاخه به آن شاخه می‌پرند و فضایی سرسبز که در آن نشانی از دیوار نیست، هرچه هست درخت است و سبز است و گیاه. این‌ها توصیفی چکیده است از حال و هوای جنگل‌های زیبای بی‌شمار آلمان که بسیاری از شهروندان این کشور را هر هفته برای گشت و گذار به سوی خود جذب می‌کنند و بسیاری را برای خوابی ابدی.

"چگونگی رفتار با جسد انسان درگذشته" یا "چگونگی خاکسپاری" جسد، پرسشی است که انسان را از دیرباز تا کنون به خود مشغول کرده‌است. پژوهشگران و باستان‌شناسان و تاریخ‌نگاران روش‌های متعددی از دفن پیکر پس از مرگ کشف کرده‌اند؛ از سوزاندن، به دریا سپردن، در برج‌های خاموشی خوراک جانوران شدن گرفته تا مومیائی کردن و تلاش برای جاودانه کردن جسد تا به خاک سپردن آن در کفن یا تابوت.

اما در اروپا برخی به این روش‌ها قانع نیستند و طرفدار طرحی نو (البته نه چندان نو) شده‌اند که خاکسپاری ارگانیک نام گرفته است؛ گرایشی تازه‌. گرایشی که در آن جسد انسان پس از مرگ سوزانده می‌شود و خاکستر جمع‌آوری شده در جعبه‌ای کوچک، بستری می‌شود برای رویش دانه‌های یک گیاه. موسس "اورنابیوس"، شرکت تولیدکننده جعبه‌هایی است که با گذشت زمان تبدیل به درخت می‌شوند؛ صندوق‌هایی قابل تجزیه و برگشت‌پذیر به طبیعت. در این جعبه‌ها خاکستر جسد انسان را قرار می‌دهند و روی خاکستر دانه‌های گیاهی که قرار است از خاکستر بروید، می‌پاشند. به این ترتیب در کمتر از یک سال از بقایای یک انسان، از مرگ، زندگی‌تازه‌، جوانه می‌زند.

شرکت "اورنابیوس" تا کنون نزدیک به ۲۰ هزار از این صندوق‌های ارگانیک را فروخته است.

اما برای کسانی که نمی‌خواهند مستقیما به درخت تیدیل شوند هم جایگزین دیگری وجود دارد؛ خاکسپاری در پای یک درخت. در آلمان بیش از ۳۰۰ جنگل وجود دارد که در آن‌ها اجازه‌ی خاکسپاری در دل طبیعت داده شده‌است.

به گزارش "فرید والد" بزرگترین و قدیمی‌ترین موسسه خاکسپاری در دل طبیعت در آلمان، ۵۴ هزار شهروند آلمانی تا کنون در جنگل‌های به رسمیت شناخته شده برای این نوع خاکسپاری، در پای درختان آرمیده‌اند. ۱۳۵ هزار تن هم نام خود را برای ماوا گرفتن در پای یک درخت پس از مرگ ثبت کرده‌اند. در این جنگل‌ها نشانی از صلیب نسیت؛ تابلوهای کوچکی که نام درگذشته بر روی آن‌ها نوشته شده، بر تنه‌ی درخت خودنمایی می‌کنند. هر کس می‌خواهد ناشناس بماند، جنگل برای او بهترین ماواست؛ درخت او بی‌نام می‌ماند.

چرخه‌ی زندگی به جای ضدیت مرگ و زندگی با یکدیگر

هانا رامبل، انسان‌شناس بریتانیایی، سال‌ها درباره کسانی تحقیق کرده که خواست‌شان بازگشت به طبیعت اپس از مرگ است. به عقیده او عشق و علاقه انسان‌ها به طبیعت و تمایل آن‌ها به این‌که پس از مرگ چیزی را با طبیعت قسمت کند و از این‌طریق باقی بماند، انگیزه‌ی بیشتر استقبال‌کنندگان از این روش خاکسپاری است.

هانا رامبل می‌گوید: « خاکستر ما با همان وضعیت طبیعی خود در تابوتی قابل تجزیه و برگشت‌پذیر به طبیعت قرار می‌گیرد و منبعی می‌شود برای یک زندگی جدید؛ تصوری که به انسان آرامش می‌دهد». به اعتقاد این پژوهشگر، انسانی که این روش را برمی‌گزیند دیگر به مرگ و زندگی به عنوان دو پدیده‌ای که شروع یکی در گرو پایان یافتن دیگری است و به ضدیت این دو با یکدیگر نمی‌نگرد، بلکه به جای این دوپدیده به چرخه‌ی زندگی می‌اندیشد.

هرچند که پدیده‌ی خاکسپاری در دل طبیعت به استناد پژوهش‌های باستان‌شناسان و تاریخ‌شناسان، پدیده‌ای نو نیست، اما اجرای آن با شکل کنونی قدمتی ۲۰ ساله دارد. بیست سال پیش نخستین جنگل‌گورستان در سویس آغاز به کار کرد. به اعتقاد یکی از مسوولان این‌گونه جنگل‌ها در آلمان، انسان‌هایی که تصمیم می‌گیرند این‌گونه به خاک سپرده شوند، الزاما آتئیست (خداناباور) نیستند.

هزینه «درخت شدن»

کسانی که قصد دارند پس از مرگ پای یکی از درختان "فریدوالد" (جنگل – گورستان) به خاک سپرده شوند، نخست درختی را برمی‌گزینند. هزینه خاکسپاری زیر یک درخت از ۷۷۰ یورو آغاز می‌شود. تازه درخت را نمی‌توان تنهایی صاحب شد؛ پای یک درخت ممکن است خانه ابدی چندین تن شود مگر آن‌که خانواده‌ای دورتادور درخت را بخرد که هزینه آن از ۳۳۵۰ یورو آغاز می‌شود. این هزینه‌ها بسته به جای درخت، نوع درخت و منظره‌ی پیرامون درخت متفاوت است. اما اگر کسی نخواهد که خاکسترش در درون جعبه مخصوص بستری شود برای رویش یک درخت جدید، هزینه دفن‌ مستقیم خاکستر جسد او پای یک درخت از۱۵۰ یورو شروع می‌شود.

در آلمان به طور قانونی به خاک سپردن جسد انسان و بقایای او اجباری است؛ در آلمان نمی‌توان خاکستر بستگان را برای مثال در جعبه‌ای در باغ خانه دفن کرد. در کشوری مانند بریتانیا اما این اجبار وجود ندارد؛ خاکستر مرده را می‌توان در باغچه‌ی خانه هم کاشت. در آلمان شاید مهمترین مسئله برای کسی که می‌خواهد خاکسترش بستر یک درخت شود یا پای یک درخت چال شود، پاسخ به این پرسش است که «چه درختی؟». در آلمان درخت «افرا» بیشترین طرفدار را دارد.