۳۰ سال پس از فاجعه نیروگاه اتمی چرنوبیل در شوروی سابق، مناطق وسیعی اطراف این نیروگاه که اکنون بخشی از اوکرایین و بلاروس است، به دلیل تشعشعات رادیواکتیو خالی از سکنه‌اند. در عوض، خانه‌ها و ساختمان‌های این مناطق، محل زندگی گرگ‌‌ها، گوزن‌ها، پرندگان و دیگر حیوانات شده‌اند.

چندین گونه مختلف حیوانات در این منطقه زندگی می‌کنند؛ مانند این روباه که در تصویر می‌بینید. واسیلی فدوسینکو، عکاس رویترز در بلاروس این عکس‌ها را گرفته است. رویترز به نقل از وزیر طبیعت اوکرایین، حنا فرونسکا، نوشته است که "انسان هرگز نمی‌تواند در این مناطق زندگی کند. ناممکن است. حتا در ۲۴هزار سال آینده".

روز ۲۶ آوریل ۱۹۸۹، یک آزمایش ناموفق منجر به انفجار در راکتور شماره ۴ نیروگاه چرنوبیل شد و بلافاصله مقدار زیادی مواد رادیواکتیو نشت کرد. بیش از ۳۵۰ هزار نفر خانه و زندگی خود را ترک کردند و بین سال های ۱۹۸۶ تا ۲۰۰ در دیگر نقاط ساکن شدند.

کارشناسان در مورد عواقب این واقعه بر گیاهان و جانداران منطقه نظرات مختلفی دارند و به دو دسته تقسیم شده‌اند. به ویژه بر سر تاثیر منفی رادیواکتیو و تاثیر مثبت عدم سکونت انسان در این منطقه. با این همه، به نظر می رسد آن گونه که این عکس‌ها در نزدیک روستای درونکی بلاروس نشان می‌دهند، طبیعت متوقف نمی‌شود.

روستای پریپیات، نزدیک مرز اوکرایین و بلاروس به طور کلی متروک شده است. این روستا زمانی محل زندگی ۵۰ هزار نفر بود.

بسیاری از مردم از پیامدهای درازمدت رادیواکتیو هراس دارند. در ماه مارس ۲۰۱۶، سویتلانا الکسوویچ، برنده جایزه نوبل از بلاروس به دویچه وله گفت که "تمام دوستان من که در ۱۰ سال گذشته مرده‌اند، به سرطان مبتلا بودند و حتا یک روز نشد که بشنوم کسی از بیماری دیگری درگذشته است".

یک گرگ به لنز دوربین در روستای متروک "اورویچی" بلاروس نگاه می کند. شواهد نشان می‌دهند هرچند که گونه‌های مختلف گیاهان و حیوانات به زندگی خود ادامه می‌دهند، اما این حیوانات کمتر از میانگین طبیعی سنشان زندگی می‌کنند. به نظر می،رسد که رادیواکتیو بر همه گونه‌های حیات تاثیر داشته است.

تیموسی موسه، یک زیست‌شناس که سال‌ها به نمونه برداری از اطراف چرنوبیل و فوکوشیما مشغول بوده می گوید: «بسیاری از مناطق قرن‌ها و حتی هزاران سال سمی باقی می‌مانند.»

یک عقاب بر فراز مدرسه‌ای در روستای متروک "تولگویچی"، در ۳۶۰ کیلومتری جنوب غرب مینسک نشسته است. بلاروس از ۷۰ درصد مواد رادیواکتیو نشت کرده بر اثر انفجار نیروگاه متاثر شد. حدود ۲۰ درصد از زمین های زراعی در منطقه مرزی این کشور حالا بی حاصل و خشک هستند.

اکنون ۳۰ سال پس از واقعه چرنوبیل، هنوز هم شمار ابتلا به سرطان و بیماری‌های مربوط به آن قابل توجه است. در انفجار نیروگاه ۳۱ تن کشته شدند اما بعد از آن، در نتیجه تشعشات تعداد بی‌شماری جان خود را از دست داده‌اند.

حیوانات مورد آزمایش مانند این "شانه سرک" دانشمندان را به این باور رسانده که تاثیرات رادیواکتیو از طریق غذا و همچنین از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند. آزمایش حیوانات اطراف نیروگاه چرنوبیل نشان می‌دهد که تومور و آب مروارید بین آنها افزایش یافته و همچنان دستگاه‌های عصبی از جمله مغز آنها کوچکتر شده است.

برخی از دانشمندان بر این باورند که بسیاری از حیواناتی که اکنون اطراف چرنوبیل زندگی می‌کنند، پیش از فاجعه اتمی آنجا نبوده‌اند. با این حال، این ادعا تاکنون تایید نشده و بسیاری از دانشمندان درباره آن با شک و تردید ابراز نظر می‌کنند.

از سال ۱۹۴۵ تا کنون بیش از دو هزار انفجار اتمی صورت گرفته است. ایالات متحده آمریکا پس از پایان جنگ جهانی دوم ۱۰۳۹ بمب اتمی، شوروی سابق (روسیه) ۷۱۸ بمب، فرانسه ۱۹۸ بمب، بریتانیا و چین هر یک ۴۵ بمب، هند و کره شمالی هر یک سه بمب و پاکستان ۲ بمب اتمی به انفجار رسانده‌اند. ده‌ها هزار انسان تا کنون بطور مستقیم تحت آلودگی اشعه‌های رادیواکتیو آلوده قرار گرفته‌اند.

بین ۱۴۰ هزار تا ۳۵۰ هزار نفر جان خود را در نخستین ماه‌های پس از انفجار بمب اتمی در هیروشیما از دست دادند. در سال‌های پس از این فاجعه نیز میزان سرطان، بیماری‌های قلبی و کبد و همچنین تغییرات هورمونی و کروموزمی در هیروشیما افزایش یافت. امروزه نیز میزان ابتلا به سرطان خون در بین ساکنان هیروشیما بیشتر از ساکنان دیگر شهرهای ژاپن است.

آزمایش‌های اتمی که بین‌ سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۲ در مرکوری (صحرای نوادا) انجام گرفت، آلودگی بسیاری از مناطق آمریکا به تشعشات رادیواکتیو را به دنبال داشت. در دندان‌های شماری از کودکان حتی استرانسیم رادیواکتیو کشف شد و موارد ابتلا به سرطان نیز افزایش یافت. در سال‌های ۱۹۶۳ تا ۱۹۹۲ آزمایش‌ها بشکل زیرزمینی صورت می‌گرفتند، اما بروز سوانح سبب می‌شد که غبارهای آلود به تشعشعات رادیواکتیو به بیرون رخنه کند.

از سال ۱۹۵۲ به بعد بود که اولین راکتورهای مجتمع اتمی سلافیلد پلوتونیوم مورد نیاز بریتانیا برای ساخت بمب اتمی را تامین کردند. از سال ۱۹۵۶ از این مجتمع هسته‌ای برای تولید برق استفاده شد. در سال ۱۹۵۷ یکی از راکتورهای مجتمع مزبور دچار آتش‌سوزی شد. سوانح بیشماری که بعدها روی داد نیز سبب آلودگی خاک و آب دریای منطقه به رادیواکتیو شد. میزان ابتلای کودکان کارگران این مجتمع به سرطان خون نیز بالاست.

منطقه ویسموت که در شرق آلمان قرار دارد، در سال‌های ۱۹۴۶ تا ۱۹۹۰ سومین معدن بزرگ اورانیوم و تامین‌کننده برنامه هسته‌ای شوروی سابق محسوب می‌شد. طبق آمار اداره حفاظت از آلودگی به تشعشعات خطرناک، از هر ۸ کارگر این معدن یکی بر اثر تشعشعات رادیواکتیو جان خود را از دست داده است. به این ترتیب شمار قربانیان بر ۷ هزار نفر بالغ می‌شده است. موارد ابتلا به سرطان ریه نیز در این منطقه بالاست.

مجتمع اتمی Tmosk-7 در سیبری که به شهری اتمی می‌ماند و تا سال ۱۹۹۲ نیز وجود آن مخفی نگاه داشته شده بود، در سال ۱۹۹۳ دستخوش انفجار گردید. تشعشات پلوتونیوم و سزیم رادیواکتیو سبب آلودگی مناطقی از سیبری شد. در مجتمع‌های اتمی Tmosk-7 و Majak تا کنون دست کم ۳۸ سانحه بزرگ روی داده و سبب شده که در طول سال‌ها، صدهاهزار تن از کارگران و اعضای خانواده‌های آن‌ها به تشعشعات رادیواکتیو آلوده شوند.

ذوب شدن سوخت هسته‌ای در نیروگاه اتمی Three Mile Island در آمریکا در سال ۱۹۷۹ نخستین فاجعه بزرگ در راکتوری هسته‌ای پیش از فجایع چرنوبیل و فوکوشیما محسوب می‌شود. مقادیر زیادی از تشعشعات رادیواکتیو سبب آلودگی محیط زیست شد. تحقیقات از بالا بودن میزان سرطان در این منطقه سخن می‌گویند. تحقیقات متقابلی که از سوی صنایع اتمی انجام گرفته، این نکته را رد می‌کنند.

این دوقلوها بعد از فاجعه چرنوبیل به دنیا آمده‌اند. پدر آن‌ها یکی از کارکنانی بود که پس از فاجعه در تلاش جلوگیری از گسترش تشعشعات بودند و مادر آن‌ها نیز ساکن شهر آلوده چرنوبیل. ذوب شدن سوخت هسته‌ای و همچنین انفجار رآکتورها سبب شد که مقادیر زیادی از تشعشعات رادیواکتیو به بیرون رخنه کند و مناطق زیادی را غیرقابل سکونت سازد. شمار قربانیان چرنوبیل بر بیش از ۱۵ هزار نفر بالغ می‌شود.

در سال ۲۰۱۱ بود که ذوب شدن سوخت هسته‌ای در نیروگاه فوکوشیما شدیدترین آلودگی آب‌های اقیانوس‌های جهان به تشعشعات رادیواکتیو را به دنبال داشت. افزون بر قربانیان مستقیم این سانحه، گفته می‌شود که بین ۲۲ هزار تا ۶۶ هزار نفر دیگر بر اثر ابتلا به سرطان و پیامدهای فاجعه فوکوشیما جان خود را از دست داده‌اند. موارد ابتلا به سرطان تیروئید در بین کودکان نیز پس از این فاجعه افزایش یافته است.

تشعشعات رادیواکتیو زباله اتمی میلیون‌ها سال برجا خواهد بود. انباری نهایی که بتوان زباله اتمی را تا ابد در آنجا نگهداری کرد، وجود ندارد. آلمان انبارهای اتمی خود را همواره مورد بازسازی قرار می‌دهد و در این راه نیز میلیاردها یورو هزینه می‌کند.

در جنگ خلیج فارس در آغاز دهه ۹۰ میلادی مهماتی مورد استفاده قرار گرفتند که در آن‌ها اورانیوم رقیق‌شده بکار رفته بود. این امر سبب شد تا مردم عراق تحت تاثیر تشعشعات اتمی قرار گیرند. در شهر بصره شمار نوزادان معلول و همچنین میزان ابتلا به سرطان از آن زمان افزایش داشته است. میزان ابتلای کودکان به سرطان حتی سه‌برابر شده است.