سفری تنیده با خطرات آشکار و پنهان برای جسم و جان. سفری سرشار از رنج و محرومیت: از ترس و نکبت می‌گریزند. صدها هزار انسان در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ زادگاه خود را ترک کردند و راهی اروپا شدند. پیش و بیش از همه، از کشور جنگزده سوریه. با عبور از خاک ترکیه و یونان خود را به جزیره‌های لسبوس، خیوس و ساموس رساندند. هنوز حدود ۱۰ هزار نفر در اردوگاه‌های پناهندگی زندگی می‌کنند.

میلیون‌ها نفر در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ تلاش کردند خود را از طریق یونان، ترکیه، مسیر بالکان به اروپای غربی برسانند. با پای پیاده از مقدونیه، صربستان و مجارستان. برای جلوگیری از این مهاجرت گسترده، راه‌ها را مسدود کردند و کشورهای بسیاری مرزهای خود را بر روی پناهجویان بستند. پس از آن بسیاری از پناهجویان برای رساندن خود به اروپا ناگزیر مسیر پرخطر مدیترانه را در پیش می‌گیرند، از لیبی به سوی اروپا.

جسد یک کودک سوری. آلان کردی، کودک سه‌ساله‌ای که جسدش را در ساحلی در ترکیه یافتند. این عکس در سپتامبر ۲۰۱۵ منتشر شد و به سرعت در شبکه‌های اجتماعی پخش شد. عکسی گویای بحران پناهجویی سوریه. در آن هنگام پیام این عکس به شهروندان اروپا این بود: اروپا نمی‌باید این صحنه دردناک را نادیده بگیرد.

خبر بسته شدن راه اروپا منتشر شده است. حال هزاران نفر می‌کوشند تا در واپسین لحظات از طریق قطارها و اتوبوس‌های کرواسی خود را به اروپا برسانند. چند روز پس از آن، یعنی در اکتبر ۲۰۱۵، مجارستان مرزهای خود را مسدود می‌کند. همزمان با آن، اردوگاه‌های موقت و متشکل از کانتینر در این کشور برای پناهجویان ایجاد می‌شود. پناهجویان تا زمان روشن شدن تکلیف درخواست پناهندگی‌شان می‌بایست در این کانتینر‌ها زندگی کنند.

اقدام ناشایست یک زن فیلمبردار مجاری باعث تاثر و تاسف بسیار می‌شود. یک پناهجوی سوری همراه با فرزندش بر آن است تا از کنترل پلیس گریخته و از مرز مجارستان عبور کند. این زن فیلمبردار با زدن ضربه پا، او و فرزندش را نقش بر زمین می‌کند و مانع از عبور آن‌ها می‌شود. وضعیت در کشورهای دیگر نیز بهتر نیست. در آلمان نیز خارجی ستیزی افزایش می‌یابد و به بسیاری از اقامتگاه‌های پناهجویان حمله می‌شود.

پس از بسته شدن مسیر بالکان در ماه مارس ۲۰۱۶، هزاران پناهجو پشت ایستگاه‌های کنترل مرزی بلاتکلیف ماندند. برخورد پلیس مرزی با پناهجویان نیز پس از آن خشن‌تر شد. بسیاری از پناهجویان، همچون کسانی که در این عکس مشاهده می‌شوند، بر آن شدند تا از مرز یونان و مقدونیه عبور کنند.

کودکی پوشیده از خون و گرد و غبار. عکس عمران این کودک پنج ساله از شهر حلب بازتابی وسیع در رسانه‌ها داشت و به نماد ظلم و خشونت در جنگ سوریه بدل شد. عکسی گویای فقر و محنت مردم در این کشور جنگزده. یک سال پس از آن، عکس جدیدی از عمران منتشر شد، این بار با چهره‌ای خندان. طرفداران اسد از استفاده از این عکس برای تبلیغات ضد دولتی انتقاد کردند.

یک مرد سوری دخترش را در آغوش گرفته و زیر رگبار باران در مرز یونان با مقدونیه در حرکت است. به آن امید دارد که برای خانواده‌اش مکانی امن در اروپا بیابد. بر اساس قرارداد دوبلین، پناهجویان می‌بایست در همان کشور نخست تقاضای پناهندگی بدهند. بسیاری اما تلاش می‌کنند، خود را به کشور دیگری برسانند. اما، آن‌ها را مجددا به کشور نخست بر می‌گردانند. ایتالیا و یونان از این‌رو با مشکل بزرگی روبه‌رو هستند.

آلمان هدف شماره یک پناهجویان است. این در حالی است که قوانین و سیاست پناهجویی آلمان پس از مهاجرت گسترده دو سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ سخت‌تر شده است. در سطح اروپا هیچ کشوری همچون آلمان پذیرای پناهجویان نبوده است. در مجموع یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر به آلمان پناه آورده‌اند. صدراعظم آلمان، آنگلا مرکل بدل به چهره محبوب پناهجویان شده است.

ماموران اقدام به تخلیه اردوگاه جنجالی کاله واقع در شمال فرانسه نمودند. در جریان تخلیه کاله در اکتبر ۲۰۱۶، این اقامتگاه طعمه حریق شد. دولت اقدام به جابه‌جایی ۶۵۰۰ پناهجوی این اردوگاه به دیگر نقاط فرانسه کرد. شش ماه پس از آن بسیاری از سازمان‌های امدادی از زندگی پناهجویان کم سن و سال در حوالی و حاشیه کاله خبر دادند.

کشتی‌های دولتی و غیردولتی برای نجات جان پناهجویان به گونه‌ای مداوم در حرکت هستند. گرچه فرار از مسیر مدیترانه با خطرات جانی بسیاری همراه است، اما بسیاری از پناهجویان برای گریز از جنگ و محرومیت و با هدف رسیدن به اروپا، قدم در این راه پر خطر می‌گذارند. تنها در سال ۲۰۱۷، حدود ۱۸۰۰ نفر در این آب‌ها جان باختند. قربانیان سال ۲۰۱۶ بیش از ۵۰۰۰ نفر اعلام شده است.

صدها هزار نفر از مردم آفریقا و خاورمیانه به امید سفر به اروپا در اردوگاه‌های پناهندگی در لیبی به سر می‌برند. باندهای قاچاق انسان مشغول تجارتی پرسود هستند. وضعیت زندگی این پناهجویان در اردوگاه‌های لیبی بسیار وخیم اعلام شده است. سازمان‌های مدافع حقوق بشر از برده‌داری و فحشای اجباری خبر می‌دهند. به‌رغم این زندگی دردآور، این آوارگان رویای سفر به اروپا را رها نکرده‌اند.

پروین سعادتی که از عکاسان مستند – اجتماعی است، در گفت‌وگو با دویچه‌وله در مورد موضوع این کتاب که به پناهجویان اختصاص دارد، می‌گوید: «شرایط در این کمپ‌ها بسیار بدتر از آنچیزی بود که تصور می‌کردم. می‌خواستم با این عکس‌ها به دنیا نشان دهم تا شاید هرکس به طریقی بتواند به آنها کمک کند.»

عکاس این مجموعه درباره وضعیت کمپ‌ها می‌گوید: «در هر اتاق تقریبا ۱۵ تا ۲۰ نفر می‌خوابیدند. در روز تنها یک وعده غذا به پناهجویان می‌دادند. برخی حتی پتو و تشک برای خواب نداشتند و عده‌ای در حیاط چادر زده بودند.»

وضعیت ناگوار پناهجویان در کمپ‌های یونان تنها محدود به جای خواب و غذا نیست بلکه به گفته عکاس این مجموعه، به دلیل فقدان سرویس‌های بهداشتی مناسب و کافی، بیماری‌های بسیاری دامن‌گیر بسیاری از پناهجویان است.

پروین سعادتی در گفت‌وگو با دویچه‌وله می‌گوید: «روزی که من برای عکاسی به یکی از این کمپ‌ها رفته بودم، متوجه شدم شب قبل یک پسر افغان ۱۸ ساله با چاقو کشته شده. گویا پسر نوجوان افغان قصد داشته دو گروه را که با یکدیگر درگیر شده بودند به آرامش دعوت کند که مورد اصابت چاقو قرار گرفته بود.»

عکاس این مجموعه به سختی‌های عکاسی از کمپ‌های پناهجویان در یونان هم اشاره کرده و می‌گوید: «مسئولان کمپ ابتدا اجازه نمی‌دادند که عکاسی کنم. برخی از پناهجویان هم واکنش منفی نشان می‌دادند. با نگاهی غمگین و عصبی از من می‌پرسیدند، چرا به کمپ آنها رفته‌‌ام اما خیلی‌ها شروع به درد دل می‌کردند.»

به اعتقاد پروین سعادتی، عکاس کتاب "از یک کابوس به کابوس دیگر" این پناهجویان، از آنجا که نه راه پس دارند و نه راه پیش، وضع بسیار غم‌انگیزی دارند. پروین سعادتی می‌گوید: «وضعیت بچه‌ها به مراتب از وضعیت بزرگسالان در کمپ‌ها بدتر بود.»

یکی از کمپ‌های پناهجویان افغان در فرودگاه قدیمی آتن است که نزدیک ۱۵۰۰ نفر در فضای بسته یک سالن در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند.

پروین سعادتی در مورد انتشار کتابش که در مورد وضعیت پناهجویان است، می‌گوید: «این خیلی سخت است که هربار کتابم را می‌بینم، دچار این حس غم‌انگیز می‌شوم که در چه دنیای بیرحم و نابرابری زندگی می‌کنم اما از طرفی هم خوشحالم که با ثبت گوشه‌ای از زندگی تلخ پناهجویان در یونان شاید توانسته باشم، کمک ناچیزی کنم و توجه مردم را به وضعیت دردناک زندگی آنها جلب کنم.»

پروین سعادتی و ناشر تمام درآمد حاصل از فروش این کتاب را صرف مشکلات پناهجویان خواهند کرد. این کتاب را از iTunes می‌توان خریداری کرد.

پروین سعادتی که در حال حاضر ساکن تاجیکستان است، عکاسی مستند – اجتماعی را از حدود ۹ سال پیش در ایران آغاز کرد. او در سال ۲۰۱۶ با سفر به یونان این مجموعه عکس را ثبت و در کتابی با عنوان "از یک کابوس به کابوس دیگر" منتشر کرد.