"چه تفاوتی بین یک کشیش گمنام و یک کارگردان معروف وجود دارد؟" این پرسشی است که آلیس شوارتسر (Alice Schwarzer)، یکی از سرشناس‌ترین و جنجال‌آفرین‌ترین فمینیست‌های آلمان، در نوشته‌ای با عنوان "حمایت از متجاوز به یک بچه‌، جنایت است" مطرح کرده است. این مقاله در شماره‌ی ماه اکتبر نشریه‌ی معتبر شوارتسر به نام اما (Emma) منتشر شده است. اشاره‌ی شوارتسر به رسوایی‌هایی است که چندی پیش در رسانه‌های آلمان در در رابطه با تجاوز جنسی به بچه‌ها در عرصه‌های کلیسا و سینما مطرح شد. کلیسا و افکار عمومی، عمل جنایت‌آمیز کشیشان را در حق جوانانی که در گذشته در شبانه‌روز‌ی‌های کلیسا مورد تجاوز قرار گرفته بودند، محکوم کردند.

این امر، ولی در مورد کارگردان پرآوازه‌ی سینما، رومن پولانسکی، صورت دیگری به خود گرفته است. او خود اعتراف کرده است که در سال ۱۹۷۷ با دختربچه‌ای رابطه‌ی جنسی غیرقانونی داشته است. این اعتراف پس از آن صورت گرفت که مادر این دختربچه، با در دست داشتن "گواهی پزشک مبنی بر اعمال تجاوز" به دادگاه شکایت برد. پولانسکی در آن سال تنها ۴۲ روز در بازداشت به‌سر برد، پس از آن آزاد شد و بعد از دريافت احضاريه‌ی دادگاه، از آمريکا به اروپا گريخت. او می‌توانست در آن زمان، طبق قوانین آمریکا، به ۵۰ سال حبس محکوم شود.

دست عدالت در اروپا

شوارتسر می‌نویسد که رومن پولانسکی، این کارگردان چیره‌دست، پس از این فرار ناگهانی، دیگر به "محل جنایت" خود بازنگشت. او حتی از حضور در مراسم اهدای جایزه‌ی اسکار که در سال ۲۰۰۲ به خاطر فيلم مشهورش "پيانيست" به او تعلق گرفت، خودداری کرد، چون می‌ترسید دست عدالت گریبانش را بگیرد و روزهای پایانی عمر را به جرم "تجاوز به دختری نابالغ" در زندان به‌سر برد. دست عدالت ولی روز ۲۷ سپتامبر تا اروپا دراز شد و به دست‌های رومن پولانسکی که برای شرکت در جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم زوریخ و دریافت جایزه‌ به سوئیس سفر کرده بود، دستبند زد.

"کارگردان هنرمند، حمایت، حمایت!"

هنوز چندی از بازداشت پولانسکی نگذشته بود که برخی از سیاستمداران، هنرمندان و دست‌اندرکاران جهان سینما فریاد اعتراض سر دادند و به حمایت از این "هنرمند متجاوز" برخاستند. شوارتسر در مقاله‌اش از وزیر امور خارجه‌ی آمریکا، هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه‌ی فرانسه، برنار کوشنر، و وزیر امور خارجه‌ی سوئیس یاد می‌کند. سهم دست‌اندرکاران سینما در حمایت از پولانسکی بیشتر است: در کنار رؤسای فستیوال‌های کان و ونیز، نام برگزارکنندگان جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم برلین (برلیناله) نیز دیده می‌شود. اینان در بیانیه‌ای اقدام قانونی دستگیری پولانسکی را محکوم کرده‌‌اند. نویسندگان این بیانیه نوشته‌اند: «برلیناله به این برخورد مستبدانه با یکی از مطرح‌ترین فیلمسازان جهان اعتراض دارد. ما احترام عمیق خود را به رومن پولانسکی ابراز می‌کنیم و خواهان آزادی سریع او هستیم.»

نام‌هایی که زیر بیانیه‌ی "پولانسکی را آزاد کنید" درج شده‌اند، به فهرست "راهنمای معروف‌ترین سینماگران جهان" شبیه است: ایزابل آجانی، فاتح آکین، برناردو برتولوچی، برادران کوهن، ایزابل هوپرت، کلود للوش، ژان مورو، میشل پیکولی، تیلدا اسوینتن، کوستا گاوراس، ویم وندرس، مارتین اسکورسیزی، تام تیکور و... وودی آلن که خود زمانی به حکم دادگاهی در نیویورک اجازه‌ی دیدن دختر صغیر خود را نیافت. نزد این کارگردان معروف، آلبوم‌های زیادی از عکس‌های لخت دختربچگان یافت شد. چند نویسنده نیز از این "هنرمند ستم‌دیده"، پولانسکی، پشتیبانی کرده‌اند؛ از جمله سلمان رشدی و پل اوستر...

مقاومت قربانی

آنچه جرم پولانسکی را سنگین‌تر می‌کند، نحوه‌ی برخورد برنامه‌ریزی شده‌ی او هنگام تجاوز به دختربچه‌ی قربانی است. پولانسکی که در آن سال عکاس ۴۳ ساله‌ای بود و به سفارش یکی از مجله‌های آمریکایی، از دخترهای جوان عکس می‌گرفت، قربانی خود را با خوراندن داروی آرام‌بخش حل‌شده در شامپاین، به ویلای یکی از دوستانش می‌کشاند و با توسل به زور از او می‌خواهد، «با هم استحمام کنند». به نوشته‌ی آلیس شوارتسر، دختربچه تا آن‌جا که توان داشته، در برابر این خواست مقاومت می‌کند و از پولانسکی می‌خواهد او را به منزلش بازگرداند؛ خواهشی که او به‌طور مرتب، وقتی پولانسکی مشغول انجام "عملیات جنسی" بوده، حداقل چهار بار تکرار می‌کند و هر چهار بار ناشنیده گرفته می‌شود.

این دختربچه در حال حاضر ۴۴ سال دارد، ازدواج کرده و صاحب دو فرزند است. او در اوت سال ۲۰۰۸ در مصاحبه‌ای گفته است که هنوز "از انتشار مو به‌موی جزئیات" ماجرا در رنج است و آرزو دارد، «همه‌چیز پایان بگیرد آخرین باری که وکلای پولانسکی کوشیدند، ماجرا را به پایان ببرند، در ماه مه سال ۲۰۰۹ بوده است. آنان از دادگاه عالی لس‌آنجلس خواستند، پرونده‌ی پولانسکی را "مختومه" اعلام کند. این دادگاه ولی با درخواست وکلای متهم موافقت نکرد. قاضیان حکم دادند که «پولانسکی باید درخواست خود را شخصاً به‌طور شفاهی با دادگاه در میان بگذارد». فرصت حضور در دادگاه، تا پایان ماه مه تعیین شده بود.

قربانی جبار

آلیس شوارتسر، سپس به بررسی استدلالات موافقان "آزادی پولانسکی" از زندان می‌پردازد و می‌نویسد، برخی از آنان معتقدند که "به‌روز‌کردن ماجرایی که سی سال پیش رخ کرده"، منطقی نیست. آنان همچنین به گذشته‌ی پولانسکی اشاره می‌کنند که خود زمانی قربانی بوده است. او می‌نویسد: «این که پولانسکی در ۱۱ سالگی می‌بایست با خانواده‌ی خود که یهودی بودند، از "گتوی ورشو" بگریزد، واقعیت دارد. این هم واقعیت دارد که پدر و مادرش در یک اردوگاه کار اجباری کشته شده‌اند. ولی انسان در نقش قربانی هم حق انتخاب دارد: او باید تصمیم بگیرد که آیا مایل است در کنار قربانی‌ها بماند یا علیه آنان عمل کند، یعنی خود به متجاوز و زورگویی خشن بدل شود. پولانسکی هنگامی که به آن دختر ۱۳ ساله تجاوز می‌کرد، به دومین گروه پیوست.»

جایزه‌ی معلق

پولانسکی قرار بود، پس از زوریخ به آلمان سفر کند و روز سوم اکتبر، جایز‌ه‌ی ۲۵ هزار یورویی جشنواره‌ی فیلم "کلن ـ کنفرانس" را در شهر کلن دریافت کند. آلیس شوارتسر معتقد است که پلیس آلمان، هرگز به دستگیری این "هنرمند بزرگ" اقدام نمی‌کرد. او برای این ادعا دلیل هم دارد: پولانسکی در ماه مه امسال در جزیره‌ی زولت آلمان، چند روزی اقامت داشت و در کمال آرامش و بدون ایجاد مزاحمت به فیلمبرداری مشغول بود. شوارتسر می‌نویسد: البته "حکم بین‌المللی بازداشت" او در آلمان هم قاعدتاً اعتبار دارد.

آلیس شوارتسر در پایان مقاله‌ی خود پیشنهاد می‌کند که جایزه‌ی ۲۵ هزار یورویی پولانسکی در اختیار نهادهایی گذاشته شود که از حقوق دختر‌بچه‌هایی که مورد تجاوز قرار گرفته‌اند، دفا می‌کنند، از جمله "انجمن بنفش"، "اتحادیه‌ی طراحان مستقل زنان علیه خشونت" و "لابی برای دختربچه‌ها و جوانان".

FF/KG