روند اجرایی شدن قانون موسوم به "هدفمند کردن یارانه‌ها" وارد حساس‌ترین فاز خود می‌شود. با واریز شدن یارانه‌های نقدی به حساب‌هایی که شهروندان امکان برداشت از آن را نداشته‌اند، اکنون زمان اعلام آزاد‌سازی قیمت‌ها فرارسیده. قرار است محمود احمدی‌نژاد بدون اعلام قبلی و احتمالا در یک گفتگوی تلویزیونی آزادسازی قیمت‌ها را اعلام کند و همزمان اجازه‌ی برداشت از یارانه‌های واریز شدن نیز صادر شود.

آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی

محمدرضا رحیمی معاون اول محمود احمدی‌نژاد با ابلاغ بخشنامه‌ای از تمام دستگاه‌های اجرایی خواسته است آماده‌ی کنترل بازار پس از آزاد‌سازی قیمت‌ها باشند. اجرایی شدن این بخش از قانون هدفمند کردن یارانه‌ها از مدتی پیش مطرح بوده است. سخنگوی طرح تحول اقتصادی محمدرضا فرزین ششم مهرماه گفته بود "اطلاح قیمت‌ها به زودی کلید می‌خورد."

پیش از این احتمال می‌رفت حذف یارانه‌ها از اواخر آبان‌ماه وارد فاز عملیاتی شود. شمس‌الدین حسینی، وزیر اقتصاد روز شنبه ورود به این مرحله را "قریب‌الوقوع" اعلام کرد. برابر گزارش‌های دریافتی از تهران قرار است در مرحله‌ی نخست قیمت هفت حامل انرژی همزمان تغییر کند. خبرگزاری اکونیوز صبح امروز، ۱۷ آذر نوشت: «براساس اعلام مسئولان دولتی، قیمت جدید حامل‌های انرژی به طور ناگهانی اعلام خواهد شد. درعین حال، تنها چند ساعت مانده به آغاز رسمی اصلاح قیمت‌ها، دستور برداشت یارانه نقدی ازحساب‌ها صادر می‌شود.»

بنزین آزاد لیتری ۶۰۰ تا ۷۰۰ تومان؟

هنوز قیمت نهایی و دقیق حامل‌های انرژی پس از حذف یارانه‌ها اعلام نشده اما گمانه‌زنی‌ها در این باره از مدت‌ها قبل آغاز شده است. در این میان تاثیر افزایش بهای بنزین و گازوئیل بر قیمت سایر کالاها انکارناپذیر است و بالارفتن قیمت گاز و برق می‌تواند اثر مستقیمی بر قشرهای کم‌درآمد و متوسط داشته باشد.

پیشتر شمس‌الدین حسینی افزایش بهای بنزین به لیتری ۴۰۰ تومان را ممکن خوانده بود و احمدی‌نژاد در یک گفتگوی تلویزیونی اعلام کرد برای گازوئیل باید فرض را بر قیمتی بالاتر از صد تومان در هر لیتر گرفت. همچنین محمدرضا رویانیان رئیس ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور اعلام کرده است قیمت گاز سی ان جی دوبرابر افزایش خواهد یافت. به گزارش ایسنا عباس معمارنژاد، عضو شورای رقابت بامداد چهارشنبه اظهار داشته «بهترین گزینه برای قیمت بنزین ادامه سهمیه‌بندی البته با قیمتی حدود ۳۰۰ یا ۴۰۰ تومان در هر لیتر و عرضه بنزین آزاد با قیمت ۶۰۰ تا ۷۰۰تومان در هر لیتر است.»

نگرانی از آشفتگی در بازار

هیچ یک از پیشنهادها و گمانه‌زنی‌ها تا زمان اعلام رسمی قیمت‌های اصلاح شده قطعیت نخواهند داشت. ظاهرا قصد دولت برای اعلام ناگهانی قیمت‌های جدید به نگرانی‌های موجود در تاثیر این مرحله از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها مربوط می‌شود. کارشناسان احتمال می‌دهند دست‌کم در ماه‌های نخست بازارهای داخلی با آشفتگی‌های فراوانی روبرو شود.

یکی دیگر از نگرانی‌ها مسئولان احتمال افزایش نقدینگی و تورم پس از صدور اجازه‌ی برداشت یارانه‌های نقدی از حساب‌های بانکی است. بانک مرکزی از بانک‌های عامل خواسته است: «در كوتاه‌ترین زمان ممكن، مدیریت بهینه نقدینگی و تهیه اسكناس و ایران چك كافی جهت تغذیه مناسب خودپردازها در سطح استان‌های كشور» را عملی سازند. بانک مرکزی توصیه می‌کند شعبه‌های کشیک بانک‌ها به گونه‌ای تجهیز شوند که حتا در در روزهای تعطیل و تا ساعت هفت بعدازظهر امکان خدمت‌رسانی داشته باشند.

عواقب نامعلوم آزادسازی قیمت‌ها

در کنار دغدغه‌های بانک مرکزی در مورد تراکم مراجعه‌کنندگان به بانک‌ها، مهار قیمت‌ها پس از آزادسازی حامل‌های انرژی یکی از اصلی‌ترین مراحل اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها به شمار می‌رود. محمد رضا رحیمی به "وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، موسسات دولتی، نهادهای انقلاب اسلامی و استانداری‌های سراسر کشور" هشدار داده مراقب عواقب آزادسازی قیمت‌ها باشند.

در بخشنامه‌ی معاون اول احمدی‌نژاد ضمن تاکید بر اهمیت کنترل و نظارت بر قیمت‌ها، آمده است «به منظور ایجاد هماهنگی و وحدت رویه در قیمت‌گذاری کالا و خدمات، کلیه دستگاه‌های دولتی و عمومی موظفند قبل از هرگونه تغییر قیمت، موضوع را برای بررسی و به کارگروه کنترل بازار اعلام کنند.»

BK/FW