خبرگزاری رویترز به نقل از محافل آگاه در دبی نوشته است که عربستان سعودی و دیگر کشورهای جنوب خلیج فارس اعلام آمادگی کرده‌اند که در صورت خودداری اتحادیه اروپا از خرید نفت ایران، نفت خود را روانه بازارهای اروپا کنند.

پیش از این رستم قاسمی، وزیر نفت ایران گفته بود که عربستان سعودی وعده داده که صادرات نفت ایران به اروپا را جایگزین نکند. اروپا در حال حاضر روزانه ۴۵۰ هزار بشکه نفت خام از ایران وارد می‌کند.

رویترز به استناد منبعی موثق نوشته است: « هیچ وعده‌ای در این زمینه به ایران داده نشده و بسیار بعید است که عربستان خلاء ناشی از قطع وارادت نفت  اروپا از ایران را جبران نکند.»

این منبع که مایل به افشای نام خود نبوده، افزوده که در صورت تحریم نفت ایران توسط اروپا، احتمالا نفت بیشتری از سوی ایران به آسیا صادر می‌شود. این در حالی است که چین بزرگترین خریدار نفت خام ایران در آسیاست و بین دو کشور بر سر شرایط پرداخت پول نفت اختلاف وجود دارد. چین مایل به خرید ارزان‌تر نفت ایران است و پکن تصمیم دارد واردات نفت ایران را کاهش دهد.

شرکت "سینوپک گروپ" که بزرگترین شرکت پالایش نفت در چین است، پیش از این اعلام کرده که واردات نفت خام از ایران را در ماه ژانویه سال ۲۰۱۲ را به نصف کاهش می‌دهد. ناظران اقتصادی می‌گویند که کاهش میزان نفتی که چین از ایران می‌خرد، تاثیرتحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا در بلند مدت را بر ایران افزایش خواهد داد.

چین که دومین وارد کننده بزرگ نفت جهان است، از فرصت کنونی استفاده کرده و در حال چانه‌زنی جدی بر سر قیمت نفت ایران است. محافل آگاه به صنعت نفت می‌گویند اگر ایران نسبت به از دست دادن بازار چین نگرانی داشته باشد، چاره‌ای جز تسلیم شدن به پیشنهاد چین نخواهد داشت. ایران و عربستان در صادرات نفت به چین، رقیب یکدیگرند.

تهدید ایران به بستن تنگه هرمز

تهدید به بستن تنگه هرمز از سوی ایران نیز بازار نفت را دستخوش تغییر کرد. معاون اول رییس جمهور ایران، محمدرضا رحیمی در  روز سه‌شنبه (۲۷ دسامبر/۶ دی) تهدید کرد که در صورت تحریم نفت ایران، جمهوری اسلامی اجازه نخواهد داد یک قطره نفت از تنگه هرمز عبور کند.

این تهدید موجب شد که بهای نفت خام آمریکا به بیش از ۱۰۰ دلار در هر بشکه برسد. با این همه غالب ناظران پیش‌بینی می‌کنند که ایران تهدید خود را عملی نکند و هر جهشی در بهای نفت، کوتاه مدت باشد.

بخش اعظم نفت خام صادراتی عربستان سعودی، ایران، امارات، کویت، عراق و هم‌چنین گاز طبیعی مایع‌شده قطر از تنگه هرمز گذر می‌کنند. تنگه‌ای که عرض آن ۴ / ۶ کیلومتر است و در دو سوی آن عمان و ایران قرار دارند.

بحث تحریم نفت ایران از سوی اتحادیه اروپا، از ماه نوامبر آغاز شده و هدف آن ترغیب ایران به از سرگیری مذاکرات اتمی، پایبندی به مندرجات قطعنامه‌های سازمان ملل و شفاف سازی برنامه هسته‌ای خود است. نشست مشورتی این اتحادیه در روز سه‌‌شنبه (۲۰ دسامبر/۲۹ آذر) در پایتخت ایتالیا برگزار شد و  تصمیم‌گیری نهایی پیرامون تحریم نفت ایران به ماه ژانویه سال نو میلادی موکول گردید.

مخالفان تحریم نفت ایران در اتحادیه اروپا پیش‌از این هشدار داده بودند که خودداری از خرید نفت ایران، بازار نفت را با جهشی سنگین روبرو می‌کند و تعادل عرضه و تقاضا را بر هم می‌زند. اما به نظر می‌رسد اعلام آمادگی عربستان سعودی و کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس برای پر کردن جای خالی نفت ایران، جایی برای این نگرانی باقی نگذارد.

MDM/SI