آمارهای ضدونقیض؛ از بانک مرکزی تا مرکز آمار
۱۳۹۰ تیر ۲۱, سه‌شنبه
خبرگزاری‌های ایران از قول مسئولان بانک مرکزی اعلام کرده‌اند که برای اولین‌بار در ۷۴ سال گذشته اختیار اعلام نرخ تورم از این بانک سلب شده است.
خبرگزاری مهر از قول این مسئول بانک مرکزی ایران به پایان یافتن جدال میان بانک مرکزی و مرکز آمار ایران بر سر اعلام نرخ تورم خبر می‌دهد. بنابراین گزارش مرکز آمار ایران متولی جدید نرخ تورم است که هنوز میزان نرخ تورم ماه گذشته را اعلام نکرده است.
در سال‌های گذشته بانک مرکزی و مرکز آمار ایران هر یک نرخ تورم جداگانه‌ای اعلام می‌کردند که اعداد به‌دست آمده با هم همخوانی نداشت. در آخرین آمار، بانک مرکزی نرخ تورم اردیبهشت ۱۳۹۰ را ۱۴٫۲ و مرکز آمار ۱۶٫۷ اعلام کرده بود.
با این‌که اقتصاددانان نرخ واقعی تورم در سال‌های اخیر را بسیار بیشتر از اعلام رسمی نرخ تورم توسط بانک مرکزی و مرکز آمار می‌دانند اما بر اساس آمار این دو نهاد دولتی ایران نیز نرخ تورم در سال‌های گذشته رشد صعودی داشته است.
اختلاف بر سر آمارهای مختلف در دولت محمود احمدی‌نژاد امر تازه‌ای نیست. آخرین اختلافات آماری درباره میزان رشد اقتصادی ایران است.
صندوق بین المللی پول رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۱۰ را ۱ درصد همراه با تورمی ۱۲ درصدی اعلام کرده و برای سال ۲۰۱۱ میلادی میزان رشد اقتصادی ایران را صفر همراه با تورم ۵ / ۲۲ درصدی پیش‌بینی کرده بود.
اردیبهشت ۱۳۹۰، معاون اقتصادی بانک مرکزی ایران نرخ رشد اقتصادی سال ۸۸ را با نفت ۳.۵ درصد و بدون احتساب نفت، ۴.۳ درصد اعلام کرد.
اعلام رشد اقتصادی ۱۰ درصد، بر چه مبنایی؟
تیر ۱۳۹۰، محمود احمدی‌نژاد با اعلام رشد اقتصادی بالای ۱۰ درصد، عدد اعلام شده توسط بانک مرکزی را "نشانه «ترس» عده‌ای" دانسته و گفته بود: «وقتی آمار افزايش توليدات در همه بخش‌ها بيش از ۱۰ درصد است، بر چه مبنايی رشد اقتصادی كشور را چهار درصد اعلام می‌كنند؟!»
احمد توکلی رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس ایران نیز با استناد به آمار صندوق بین‌المللی پول، رابطه تولید ناخالص داخلی و میزان بیکاری، آمار گمرگات و افزایش چک‌های برگشتی، دولت محمود احمدی‌نژاد را متهم به دادن آمارهای غیرواقعی کرده بود.
روزنامه شرق در گزارشی به آخرین اظهار نظر آماری محمود احمدی‌نژاد پرداخته و به کم شدن در مجموع ۲۵هزار بشکه از تولید روزانه ایران )طبق اظهارات وزیر نفت) و عدم افزایش صادرات نفتی در همین بازه زمانی اشاره کرده و از محمود احمدی‌نژاد پرسیده است: «در این شرایط ای کاش یک‌بار معماران اقتصاد دولتی می‌گفتند که چگونه رشد اقتصادی ۱۰ درصد محقق شده است؟ این داستان بسیار عجیب است. چگونه می‌شود در اقتصادی که تا بن دندان به درآمدهای نفتی مجهز است و بدون دلارهای نفتی بدون شک زانو بر زمین می‌زند، رشد اقتصادی یک‌مرتبه تا چند برابر صعودی شود؟!»
آیت‌الله خامنه‌ای: باید از سیاه‌نمایی پرهیز کرد
به‌نظر برخی کارشناسان اقتصادی اما چالش بر سر اختلاف آمار تنها اقتصادی نیست. چگونگی نگاه به اقتصاد و آمارهای اقتصادی را می‌توان در صحبت‌های مسئولان ایران و همین‌طور سخنان اخیر آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران یافت.
آیت‌الله خامنه‌ای ۲۱ تیر ۱۳۹۰ و در دیدار با رئیس و اعضای هیئت رئیسه اتاق‌های بازرگانی ایران و تهران گفته است: «بايد از سياه نمايی درباره وضعيت اقتصادی كشور پرهيز كرد.»
سایت الف نزدیک به احمد توکلی در گزارشی محمود احمدی‌نژاد را متهم کرده است که با سواستفاده از سخنان آیت‌الله خامنه‌ای "آمارهای غیرمتعارف" منتشر می‌کند. در گزارش سایت الف، "معيوب ساختن معيارهای سنجش" بستری برای هزاران تصميم غلط و در نتيجه تداوم ناكارآمدی يا ظلم و فساد عنوان شده و آمده است: «چند ماه قبل رئيس محترم دولت اعلام كرد در سال ۱۳۸۹ یک و نیم میلیون شغل ايجاد شده (حدود سه برابر دوره‌های مشابه). برخی از اقتصاددانان اعلام كردند كه اين مساله نيازمند بررسی است زيرا ممكن نيست در اتاقی بسته، آتشی بزرگ روشن باشد اما دماسنج‌ها چيزی نشان ندهند.»
در گزارش سایت الف دلیل اعلام رشد اقتصادی بالای ده درصد توسط محمود احمدی‌نژاد در جلسه هیئت دولت، «سواستفاده از سخنان آیت‌الله خامنه‌ای مبنی بر زيرسوال نبردن اطلاعات رسمی قوای سه‌گانه» عنوان شده و آمده است: «مگر مخاطبان ما كودک‌‌اند كه شيرينی يک شكلات را بهتر از تلخی دارو بدانند؟ كدام فرمانده است كه مرزبان بينا و غيورش را به خاطر خبر هجوم قريب‌الوقوع دشمن توبيخ كند؟ آری نجات، جايزه آن بيماری است كه طبيبش را به دليل تشخيص مرض از خود نمی‌راند.»
HK/FW