از حدود ده سال پیش هفته‌ی پایانی مهرماه در ایران "هفته‌ی بهداشت روان" نامگذاری شده است. در روزهای نزدیک به این ایام برنامه‌های مختلفی حول محور بیماری‌ها و اختلال‌های روانی برگزار می‌شود و نهادها و مسئولان مرتبط با این حوزه به بحث در مورد دامنه‌ی شیوع این معضل می‌پردازند.

تازه‌ترین آمارهایی که در مورد میزان گسترش مشکلات روحی و روانی در میان کودکان و نوجوانان ایران منتشر شده با هم اندکی اختلاف دارند. کارشناسان معتقدند کمترین ارقام ارائه شده نیز بیانگر وجود یک معضل جدی و نگران‌کننده در جامعه است.

روند رو به رشد اختلال‌های روانی

مهدی تهران‌دوست، رئیس انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان، می‌گوید که ۱۵ تا ۲۵ درصد افراد زیر ۱۸ سال در ایران دچار مشکلات روانی هستند. او روز جمعه (۲۱ مهر/ ۱۲ اکتبر) در گفتگو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفت که این آمار "بر اساس مطالعات گسترده‌ای که در سطح کشور انجام شده" به دست آمده است.

اداره سلامت روان وزارت بهداشت اخیرا با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که "۲۱ درصد از جمعیت کشور دچار اختلالات روانی هستند". بر همین اساس وزارت بهداشت قصد دارد "طرح پوشش بیمه‌ای مشاوره‌های روانشناسی" را تا پایان امسال در سراسر کشور اجرا کند.

عباس‌علی ناصحی، رئیس اداره سلامت اجتماعی، روان و اعتیاد وزارت بهداشت، می‌گوید: «مطالعات مختلف نشان داده كه اختلالات روانی در سطح دنیا از روند افزایشی برخوردار است.» او ۱۹ مهر به خبرگزاری ایسنا گفت: «آمارها در ایران تقریبا شبیه آمارهای جهانی است و از همان روند تبعیت می‌كند.»

لایه‌ی ناپیدای مشکلات روانی

پرویز مظاهری، دبیر انجمن روان پزشکان، احتمال می‌دهد که آمار واقعی بسیار بیشتر از میزان اعلام شده باشد. سایت خبرآنلاین ۲۹ شهریورماه از قول مظاهری نوشت: «مشکلات روان‌پزشکی در جامعه شبیه یک کوه یخ است که تنها نوک آن پیداست و چون مردم از انگ خوردن می‌ترسند به پزشک مراجعه نمی‌کنند.»

وزارت بهداشت گرچه بر روند افزایشی ابتلا به آشفتگی‌های روانی در ایران تاکید دارد، یکسال پیش نیز دقیقا آمار مشابهی با ارقام امسال منتشر کرده بود.

به گزارش خبرگزاری ایلنا عباس‌علی ناصحی ۱۲ مهرماه سال گذشته گفته است: «در حالی که آمار اختلالات روانی در جامعه ما در سطح بالایی قرار دارد، بررسی‌ها نشان می‌دهد دست‌کم ۲۱ درصد کودکان کشور نیز با اختلالات روانی روبرو هستند.» او همچنین گفته بود: «بیماری‌های روانی در بزرگسالان کشور از متوسط شیوع ۲۱ درصدی برخوردار است.»

"۵۰ درصد ناامید، ۳۷ درصد مضطرب"

محمدباقر لاریجانی، رئیس شورای سیاستگذاری وزارت بهداشت هفته‌ی گذشته گفت: «برخی مطالعات نشان می‌دهد که ۲۰ درصد کودکان کشور درگیر مشکلات رفتاری و روانی هستند.»

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) لاریجانی در پنجمین همایش بین‌المللی روانپزشکی کودک و نوجوان خاطرنشان کرد: «آخرین مطالعات انجام شده درباره وضعیت سلامت روان کودکان (مربوط به سال های ۸۸ تا ۸۹) نشان می دهد در برخی مناطق کشور، ۵۰ درصد کودکان دچار غمگینی و ناامیدی و ۳۷ درصد کودکان دچار نگرانی و اضطراب هستند.»

به گفته‌ی محمدباقر لاریجانی تنبیه کودکان از عواملی است که نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت روانی و روحی کودکان و رفتار آتی آنان دارد. او می‌گوید که بررسی‌های وزارت بهداشت "نشان می دهد ۱۲ درصد کودکان دو تا ۱۴ سال کشور، تنبیه‌های شدید بدنی و بیش از ۵۰ درصد آنان تنبیه‌های کلامی را تجربه کرده‌اند".

مطابق برخی گزارش‌ها، آمار ۲۱ درصدی مبتلایان به اختلال‌های روانی مربوط به سال ۱۳۷۹ می‌شود. یکی از موانع دست یافتن به آمار دقیق در این حوزه خودداری تمام بیماران احتمالی از مراجعه به پزشک عنوان می‌شود.

به گزارش خبرآنلاین، پرویز مظاهری می گوید: «متاسفانه یک چهارم این افراد برای درمان مراجعه می‌کنند و از این افراد هم ۱۰ تا ۱۵ درصد بیماری خود را پی گیری می‌کنند.»