یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در روز جمعه (۳۱ ژانویه/۱۱ بهمن) اعلام کرد زمان آن فرا رسیده است که به "مشکلات دشوار" در پرونده اتمی ایران پرداخت.

آمانو در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه گفت: «ما با اقداماتی شروع می‌کنیم که به لحاظ عملی به راحتی قابل اجرا هستند و سپس به موضوعات پیچیده و دشوار خواهیم پرداخت.» وی تاکید کرد که موضوعات دشوار پیرامون "ابعاد احتمالاً نظامی" برنامه اتمی ایران است.

ایران و آژانس اتمی در ۱۱ نوامبر سال گذشته میلادی (۲۰ آبان ۱۳۹۲) توافق کردند که بازرسان آژانس نظارت شدیدتر و دقیق‌تری بر برنامه اتمی ایران داشته باشند تا تردید‌های جامعه جهانی درباره "استفاده صلح‌آمیز از انرژی اتمی ایران" برطرف شود.

این توافق شش گام عملی را در بر می‌گیرد که یکی از آنان بازدید از تاسیسات راکتور آب سنگین اراک و دیگری بازدید از معدن گچین است. بازرسان آژانس اتمی موفق شدند که در ماه دسامبر ۲۰۱۳ از مرکز آب سنگین اراک و در ژانویه ۲۰۱۴ از معدن اورانیوم گچین بازدید به عمل آورند.

ضرورت رفع ابهامات و اتهامات گذشته

توافق حاصله میان جمهوری اسلامی و آژانس اتمی دربرگیرنده اتهامات و انتقادهایی نیست که از سال ۲۰۱۱ تاکنون هم‌چنان مطرح هستند. بنا به ارزیابی سازمان‌های اطلاعاتی کشورهای غربی، ایران دست‌کم تا سال ۲۰۰۳ در پی دست‌یابی به تسلیحات اتمی بوده است.، اما به نظر می‌رسد که پس از این تاریخ تلاش‌های نظامی ایران در این راستا متوقف شده‌اند. نخست وزیر اسرائیل در روزهای اخیر گفت که توافقات ژنو تنها چند هفته‌‌ای برنامه اتمی ایران را به عقب رانده است.

آمانو نیز تاکید کرد که ابهامات و اتهامات در این زمینه هنوز از دستور کار آژانس اتمی خارج نشده‌اند. مدیرکل آژانس اتمی گفت که در نشست جداگانه‌ای که در ۲۴ نوامبر (۳ آذر) میان ایران و گروه ۱+۵ صورت گرفت تصریح شده است که " باید تمامی موضوعات و پرسش‌های پیشین و کنونی" حل شوند.

یوکیا آمانو افزود: «زمانی که ما از مسائل گذشته و کنونی سخن می‌گوییم، بدیهی است که موضوعاتی را در نظر داریم که ابعاد احتمالاً نظامی برنامه اتمی ایران را شامل می‌شوند.»

یوکیا آمانو که از سال ۲۰۰۹ مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده است، همواره در گزارش‌های خود به ابهامات در زمینه برنامه اتمی ایران اشاره کرده است.

خودداری از پیش‌بینی نتیجه‌ی مذاکرات

سرپرست آژانس اتمی درباره مدت مذاکرات با ایران گفت: «این موضوع وابسته به اقدامات ایران است. گفت‌وگوها می‌توانند کوتاه مدت باشند یا به درازا کشند.» آمانو از ارزیابی چشم‌انداز نهایی مذاکرات جمهوری اسلامی و گروه ۱+۵ خودداری کرد. وی گفت: «آژانس اتمی یک نهاد فنی است. ما کار خود را بر روی فاکت‌های متمرکز کرده‌ایم و تنها درباره واقعیت‌ها گزارش می‌دهیم. گمانه‌زنی و پیش‌بینی آینده در این زمینه بسیار دشوار است.»

آمانو در ادامه افزود که پیش‌بینی روند کنونی مذاکرات نیز در چند ماه گذشته ناممکن بود و هیچ کس فکر نمی‌کرد که گفت‌وگو در این راستا و با این سرعت به پیش برده شوند.

آژانس اتمی برای نظارت بهتر و دقیق‌تر بر برنامه اتمی ایران شمار بازرسان خود در ایران را دو برابر کرده است. توافق ژنو ایران را متعهد می‌کند که بازرسان آژانس بدون محدودیت اجازه بازدید از مراکز اتمی ایران را بیابند. در مقابل غرب نیز تحریم‌های خود علیه ایران را بتدریج کاهش خواهد داد.

ایران غنی‌سازی اورانیوم با غلظت بالای ۵ درصد را متوقف کرده و حاضر به رقیق کردن ذخیره‌ی اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد شده است. آژانس اتمی وظیفه نظارت بر اجرای تعهدات از سوی ایران را برعهده دارد. آمانو در باره وظایف آژانس اتمی تصریح کرد که در صورت تخلف ایران از عملی کردن مفاد توافق‌نامه، آژانس اتمی موظف است که "سریعا" کشورهای عضو این نهاد بین‌المللی را در جریان امور قرار دهد.

به گفته آمانو در صورت پیشرفت فعالیت‌ها‌، آژانس اتمی تنها به ارائه گزارش‌های کوتاه از فعالیت‌های خود در ایران بسنده خواهد کرد.