آمریکا اصراری بر "راه حل دو دولت" برای صلح خاورمیانه ندارد
۱۳۹۵ بهمن ۲۷, چهارشنبه
دونالد ترامپ می‌خواهد سیاست آمریکا در خاورمیانه را از نو تعریف کند. دیدار امروز او با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، جهت این سیاست را نشان خواهد داد. نخستین نشانه‌های این سیاست جدید خود را نمایان کرده‌اند.
عکس: Picture-alliance/dpa/K. Gideon
تبلیغات
در زمان باراک اوباما، رئيس‌جمهوری پیشین آمریکا تیرگی بر روابط آمریکا و اسرائیل سایه افکنده بود. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در جریان کارزار انتخاباتی‌اش وعده بهبود مناسبات دو طرف را داد و برای نمونه از شهرک‌سازی اسرائیل در کرانه باختری رود اردن حمایت کرد.
رویکرد او اما چند روز پیش چرخشی به عقب را نشان داد. اظهارات سخنگوی ترامپ، شان اسپایسر، مبنی بر اینکه ساخت شهرک‌های جدید "برای صلح مفید نیست"، مؤید این چرخش بود. اندک زمانی پیش از دیدار امروز (چهارشنبه، ۱۵ فوریه/ ۲۷ بهمن) بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل با دونالد ترامپ، شواهدی از کاخ سفید مشاهده شد که نشان می‌داد سیاست جدید آمریکا در رابطه با خاورمیانه چه جهتی می‌تواند داشته باشد.
خارج شدن "راه حل دو دولت" از اولویت
بر اساس گفته‌های یکی از سخنگویان بلندپایه‌ی دولت آمریکا، ایالات متحده دیگر شروطی برای برقراری صلح میان اسرائیل و فلسطینیان تعیین نخواهد کرد. به گفته‌ی این مقام کاخ سفید، آمریکا دیگر بر تشکیل یک دولت فلسطینی مستقل اصراری نخواهد داشت.
این نماینده‌ی دولت ترامپ که نمی‌خواسته نامش فاش شود، گفته است: «"راه حل دو دولت"ی که به صلح نینجامد، هدفی نیست که کسی بخواهد به آن برسد». او افزوده است: «هدف صلح است، چه از طریق "راه حل دو دولت" حاصل شود، چنانچه طرفین بخواهند، یا چیزی دیگر».
همراه‌تر علیه ایران
چنین اظهاراتی عملا پیش از رسیدن نتانیاهو به واشنگتن، پشتوانه‌ای برای استراتژی او به شمار می‌روند تا او بتواند به کمک آن موقعیت کنونی در کرانه باختری را از طریق شهرک‌سازی مستحکم‌تر کند.
یکی دیگر از موضوعات گفت‌وگوی ترامپ و نتانیاهو ایران است. دو طرف می‌خواهند بر سر این موضوع هم به توافق نظر برسند. دونالد ترامپ از جدی‌ترین منتقدان توافق صورت‌گرفته در دوران اوباما بر سر برنامه اتمی ایران موسوم به برجام است.
نخست‌وزیر اسرائیل نیز همواره می‌گوید، برجام نتوانسته خطر ایران برای اسرائیل را از میان بردارد. از سوی دیگر اما تنشی مجدد میان ایران و آمریکا می‌تواند خطری برای امنیت اسرائیل محسوب شود. مثلا یکی از نمایندگان مجلس ایران اخیرا تهدید کرده بود که رسیدن موشک‌های ایرانی به "خاک تل‌آویو" فقط هفت دقیقه طول می‌کشد.
میزان قدرت و اختیارات رئيس‌جمهور ایالات متحده آمریکا
می‌گویند فردی که به عنوان رئیس‌جمهور در کاخ سفید آمریکا سکونت می‌کند، اهرم قدرت سیاسی جهان را در دست دارد. بسیاری اما نمی‌دانند که قدرت رئيس‌جمهور آمریکا محدود است و تنها او نیست که در آمریکا نظرش اعمال می‌شود.
عکس: Klaus Aßmann
حیطه قدرت و اختیارات رئیس‌جمهور بر مبنای قانون اساسی
رئيس جمهوری ایالات متحده آمریکا به مدت چهارسال به طور مستقیم انتخاب می‌شود. او حق شرکت در انتخابات ریاست جمهوری را تنها در دو نوبت دارد. رئيس جمهوری به عنوان عالی‌ترین مقام سیاسی کشور و رئیس قوه مجریه هم‌زمان رهبری کشور و دولت را در اختیار دارد. او موظف به اجرای قوانین مصوب کنگره آمریکا است. حدود چهار میلیون نفر در خدمت قوه مجریه آمریکا هستند.
عکس: Klaus Aßmann
قوای سه‌گانه
قوه مجریه آمریکا به رهبری رئیس‌جمهور در هماهنگی با دو قوه دیگر این کشور، یعنی قوه قانون‌گذاری و قوه قضائیه عمل می‌کند. رئیس‌جمهور حق تعیین وزیران، سفیران، درخواست بخشش و عفو محکومان را دارد، اما قضات دیوان عالی این کشور با موافقت سنای آمریکا تعیین می‌شوند. موافقت کنگره کنترلی است بر فعالیت‌های رئیس جمهور در این موردها.
عکس: Klaus Aßmann
قدرت "ایالات متحده"
رئیس‌جمهور در "سخنرانی در باره شرایط ملی" کنگره را در جریان تصمیم‌گیری‌های مربوط به سرنوشت کشور قرار می‌دهد. او گرچه در این سخنرانی به قوانینی که باید تصویب شوند اشاره نمی‌کند، اما موضوع‌هایی را معرفی می‌کند که به نظرش پراهمیت هستند و باید در کنگره به تصویب برسند.
عکس: Klaus Aßmann
رد پیش‌نویس قوانین
رئیس‌جمهور می‌تواند با پیش‌نویس قوانین مخالفت کند. کنگره اما این حق را دارد که پیش‌نویس وتو شده توسط رئیس‌جمهور را دوباره مطرح کند. برای تایید مجدد همین پیش‌نویس موافقت دو-سوم نمایندگان هر دو نهاد قانون‌گذاری، یعنی مجلس نمایندگان و سنای آمریکا ضروری است. روسای جمهور آمریکا تاکنون ۱۵۰۰ پیش‌نویس قانون را وتو کرده‌اند و تنها ۱۱۱ مورد آنها موفق به گرفتن تایید دو-سوم نمایندگان کنگره شده‌اند.
عکس: Klaus Aßmann
حوزه‌های نامشخص در تعریف قدرت رئیس‌جمهور
قانون اساسی و احکام دادگاه عالی آمریکا به طور دقیق حد و مرز قدرت و اختیارات رئیس‌جمهور را در ایالات متحده آمریکا مشخص نمی‌کنند. وتوی روسای جمهوری آمریکا می‌تواند به راحتی پیش‌نویس یک قانون را ناکارا کند.
عکس: Klaus Aßmann
دستورالعمل‌هایی که چون مواد قانونی عمل می‌کنند
رئیس‌جمهوری می‌تواند با دستورالعمل‌هایی وظایف کارمندان دولت را مشخص کند. این دستورالعمل‌ها (Executive Orders) که هیچ کس زیر آنها را امضا نکرده، برای کارمندان دولت حکم قانون را دارند. البته دادگاه‌ها می‌توانند برخی از این دستورالعمل‌ها را ناکارا سازند و کنگره نیز این حق را دارد که قوانینی مخالف همین دستورالعمل‌ها به تصویب برساند.
عکس: Klaus Aßmann
دور زدن کنگره
رئیس جمهور می‌تواند موافقت‌نامه‌هایی با کشورهای دیگر منعقد کند. مجلس سنای آمریکا باید این موافقت‌نامه‌ها را با دو-سوم آرا تصویب کند. روسای جمهوری آمریکا برای دور زدن تصویب این موافقت‌نامه‌ها توسط مجلس سنای آمریکا، نام موافقت‌نامه را از روی این قراردادها برداشته و به آنها "توافق اجرایی" (Executive Agreements) می‌گویند. در چنین حالتی دیگر موافقت کنگره آمریکا با آن ضروری نخواهد بود.
عکس: Klaus Aßmann
فرمانده کل قوا
فرماندهی کل نیروهای مسلح و نیروهای شبه‌نظامی در دست رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا است. اما اعلان جنگ و صلح از اختیارات کنگره است. آنچه مشخص نیست این نکته است که رئیس‌جمهور تا چه حد بدون تایید کنگره، اختیار ارسال سربازان کشور را به مناطق جنگی دارد. در عمل پرزیدنت آمریکا تا زمانی که کنگره مخالفتی نکرده، به اقدامات خود ادامه می‌دهد.
عکس: Klaus Aßmann
کنترل نهایی رئیس جمهور
در صورتی که رئیس جمهور آمریکا از موقعیت خود سوءاستفاده کند یا مرتکب خطا و بزهکاری شود، مجلس نمایندگان می‌تواند او را استیضاح کند. در تاریخ آمریکا تنها دو رئیس جمهور استیضاح شده‌اند و استیضاح در هر دو بار ناموفق بوده است. راه حل بهتر برای متوقف کردن برنامه‌های رئیس جمهور، جلوگیری از تصویب بودجه پیشنهادی او از سوی کنگره است.
