در بند یک مجوز جدید وزارت خزانه‌داری آمریکا آمده است که فعالیت‌های بشردوستانه برای رفع نیازهای اساسی مردم ایران شامل ارائه در پیوند با سلامت و بهداشت، موضوع‌های مربوط به کودکان بی‌سرپرست، ارائه خدمات امدادی مرتبط با بلایای طبیعی، توزیع اقلام اهدایی از جمله مواد غذایی، پوشاک و دارو با نیت کاهش رنج و درد انسانی و نیز آموزش کمکی مرتبط با هر نوع فعالیت‌های پیشرو در موضوع‌های فوق نیز مجاز خواهد بود. به موجب این دستور آمریکا بخشی از تحریم‌های ایران در فعالیت‌های زیست‌محیطی غیردولتی را نیز لغو کرده است.

مجوز جدید دولت آمریکا تا حدودی از مشکلات مربوط به حفاظت از محیط زیست در ایران می‌کاهد و به خصوص در زمینه مقابله با آلودگی هوا و ریزگرد‌ها می‌تواند موثر باشد.

تاثیر تحریم‌ها بر محیط زیست ایران

موضوع تاثیر منفی تحریم‌ها بر حفاظت از محیط زیست ایران در ماه‌های اخیر در کانون توجه مسئولان و رسانه‌های ایران بوده است.

معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست ایران، در اوایل شهریور امسال (۱۳۹۲)، زمانی که آخرین روزهای ریاست بر کمیته محیط زیست شورای شهر تهران را سپری می‌کرد، در جلسه‌ای که با موضوع چگونگی مقابله با تحریم‌ها و عوارض آنها بر محیط زیست کشور با حضور نمایندگانی از تشکل‌های غیردولتی برگزار شده بود، گفت: «متاسفانه طی سال‌های گذشته تحریم‌ها اثرات بسیار نامطلوبی بر محیط زیست ایران داشته است.» او با اشاره به وضعیت آلودگی هوای تهران افزود: «اگر تهران دچار یک بحران زیست‌محیطی شده است، دستیابی به استاندارد آلایندگی یورو ۴ در خودروها به تاخیر افتاده است، در زمینه مقابله با گرمایش زمین دچار مشکل شده‌ایم و نتوانسته‌ایم مشکل ریزگردها را حل کنیم و... بخشی از این مشکلات ناشی از تحریم‌هایی است که محیط زیست کشور را نشانه گرفته‌اند.»

همچنین کمال‌الدین پیرموذن، عضو فراکسیون محیط‌زیست مجلس، در گفت‌وگو با روزنامه "آرمان" (پنجشنبه، ۴ شهریور) به جنبه‌های دیگری از تاثیر تحریم‌ها بر فعالیت‌های زیست‌محیطی پرداخته است: «ایران در زمینه تجهیزات محیط ‌زیست احتیاج به یکسری واردات دارد که شامل دستگاه‌های مادپاشی پیشرفته برای جلوگیری از ضرر پدیده ریزگردهایی است که نای نفس کشیدن را در ۲۳ استان گرفته است. تجهیزات برای استانداردسازی خودروها، از جمله تولید بنزین بدون بنزن، که به‌دلیل نداشتن واردات موجب تولید بنزین فاقد استاندارد شده است. همین‌طور وارد کردن فیلترهای قوی برای ۳ هزار آلاینده صنعتی که در کشور موجب مرگ ‌و میر انسان‌ها شده است.»

چندی پیش نیز اعلام شد که مهار آلودگی‌های ناشی از ذوب آهن اصفهان به دلیل تحریم‌ها و عدم دستیابی به تجهیزات لازم با مشکل روبرو شده است. گفته شد: «تجهیزات لازم برای کاهش آلایندگی این مجموعه خریداری شده اما به‌دلیل تحریم‌ها این تجهیزات تحویل ذوب آهن نشده است.»

مجوز جدید فقط بخشی از مشکل را حل می‌کند

عبدالرضا کرباسی، معاون محیط ‌زیست دریایی سازمان حفاظت محیط‌ زیست ایران، نیز اوایل شهریور امسال در گفت‌وگو با خبرگزاری "مانا" به جنبه‌هایی از آثار تحریم‌ها در فلج‌شدن فعالیت‌های مربوط به حفاظت از محیط ‌زیست دریایی ایران اشاره کرد. او گفت: «تحريم‌ها خريد تجهيزات پايش آب‌های دریاها را دشوار كرده است ضمن اينكه افزايش نرخ ارز قيمت اين تجهيزات را سه برابر افزايش داده است كه تامين آن از توان ما خارج است.» به گفته این مقام مسئول، ميادين نفتی مشترك دريايی نيازمند نوسازی و تعمير برخي تجهيزات مانند شيرآلاتی است كه نشت نفت از آنها صورت می‌گيرد؛ اما تحريم‌ها خريد و تامين اين تجهيزات را نيز مشكل كرده است.

به رغم تصمیم جدید دولت آمریکا و رفع تحریم‌های زیست‌محیطی علیه ایران، معلوم نیست که تا چه حد گره از مشکلات در حفاظت لازم از محیط زیست ایران گشوده شود، زیرا علاوه بر مشکلات مدیریتی و سطح نازل حساسیت‌ها در ایران نسبت به حفظ محیط زیست، تهیه و خرید تجهیزات نیز نیازمند ارز است. اما کاهش درآمدهای نفتی ایران شاید الویت‌های دیگری را در دستور کار جمهوری اسلامی قرار دهد و حفاظت از محیط زیست همچنان در سایه قرار گیرد.