دولت آمریکا برای حل بحران عراق بر تغییر معادلات سیاسی در کشور تأکید دارد. در گزارش روزنامه "وال‌استریت ژورنال" در این رابطه آمده که باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا تمام تلاش خود را بر ایجاد یک دولت جدید در عراق بدون نوری مالکی متمرکز کرده است.

بر این اساس دولت آمریکا امیدی ندارد ‌که مالکی شیعه بتواند بر مناقشه خونین مذهبی در این کشور پایان دهد و ثبات سیاسی را برقرار کند.

نوری مالکی در انتخابات نخست‌وزیری در آوریل سال جاری پیروز شد و در پی آن از دادن پست‌های مهم سیاسی به اقلیت سنی امتناع کرد. حال افراطیون سنی‌مذهب داعش (دولت اسلامی عراق و شام) با لشکرکشی خود در سطح عراق، کشور را علیه شیعیان به آشوب کشانده‌اند.

اوباما در شامگاه چهارشنبه (۱۸ ژوئن/۲۸ خرداد) با رهبران سیاسی سنا و مجلس نمایندگان دیدار و درباره راهبرد آمریکا در عراق رایزنی کرد.

بر اساس اظهارات همکاران نزدیک به دولت آمریکا، قرار است همه احزاب سیاسی عراق فراخوانده شوند تا دولتی بدون مالکی را تشکیل دهند که در کنار سنی‌ها، کردها نیز در آن مشارکت داشته باشند.

تشکیل یک چنین دولتی می‌تواند همکاری سنی‌ها را به منظور مبارزه علیه جهادگرایان داعش برانگیزد. بدین‌گونه اوباما به فشارهایی که بر دولت آمریکا برای واکنش در بحران عراق وارد می‌شود، پاسخ می‌دهد.

بیشتر بخوانید: درخواست رسمی عراق از آمریکا برای حمله هوایی به داعش

فشارها بیشتر از سوی نمایندگان مجلس آمریکا و نیز متحدان عرب این کشور، به‌ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی، صورت می‌گیرد. آن‌ها از اوباما به تأکید می‌خواهند به حمایت خود از مالکی پایان دهد.

دیپلمات‌های آمریکایی و عرب می‌گویند، پایان دادن به حمایت از مالکی پیش‌شرط کمک و همکاری کشورهای عرب برای ایجاد ثبات در عراق است. در عراق نیز صدای اعتراضاتی بلند شده که خواستار تغییر دولت هستند.

«آمریکا به همه عراقی‌ها کمک می‌کند و نه به مالکی»

در این میان ایاد علاوی، رئیس دولت پیشین عراق، رهبران جناح‌های مختلف را به تشکیل یک اجلاس سران سیاسی فراخوانده است تا یک نقشه راه برای خروج از بحران را طراحی کنند. پیش از این، جو بایدن، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، همین راهبرد را دنبال می‌کرد.

کاخ سفید اعلام کرده که جو بایدن در یک کنفرانس تلفنی با مالکی رئیس دولت، اسامه نجیفی رئیس مجلس و مسعود بارزانی رئیس اقلیم خودمختار کردستان گفت‌وگو داشته است.

کاخ سفید می‌افزاید که جو بایدن در این گفت‌وگو با توجه به خطر داعش "بر ضرورت وحدت ملی" تأکید کرده است. وی طرف‌های گفت‌وگوی خود را فراخوانده، هر چه سریع‌تر در راستای تشکیل دولت جدید اقدام کنند.

رئیس کمیته‌ی سنای آمریکا در امور سرویس‌های مخفی، این نکته را با صراحت بیشتری بیان داشته است. دایان فاین‌استاین در برابر کنگره آمریکا گفت: «اگر قرار باشد آشتی‌ای رخ دهد، دولت مالکی باید برود.»

جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در گفت‌وگویی تلویزیونی نشان داد که از نوری مالکی فاصله گرفته است. وی ضمن رد این ادعا که باراک اوباما رویکردی انفعالی در قبال عراق داشته است، به شبکه ان‌بی‌سی آمریکا گفت که "واشنگتن می‌‌کوشد در شرایط بحران کنونی به تمام عراقی‌ها کمک کند". او افزود: «اینجا موضوع مالکی مطرح نیست.»

تأکید مرکز پژوهش‌های مجلس بر همکاری با آمریکا در عراق

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در ۲۵ خرداد گزارشی با عنوان "خیزش داعش و بحران امنیتی در عراق" را منتشر کرد.

در این گزارش بر ضرورت همکاری ایران با آمریکا و دیگر بازیگران اصلی منطقه‌ای و بین‌المللی به منظور برقراری ثبات در عراق تأکید شده است.

این گزارش ۳۱ صفحه‌ای با تحلیل و توصیفی از وضعیت حاکم بر عراق و ماهیت داعش، به همکاری‌های پیشین ایران و آمریکا اشاره کرده و در پایان می‌افزاید: «در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی ایجاد شکل جدیدی از ائتلاف‌ها و همکاری‌ها برای حمایت از امنیت عراق و مبارزه با تروریسم در این کشور با توجه به دغدغه‌ها و نگرانی‌های کنونی ضروری است. در حالی‌که ایران در گذشته نیز برای تحقق ثبات و امنیت در عراق با سایر بازیگران کلیدی در این عرصه مانند آمریکا همکاری‌ها و رایزنی‌‎هایی داشته است، در شرایط کنونی نیز با توجه به تهدیدات جدی ناشی از شرایط عراق می‌تواند در قالب ائتلاف منطقه‌ای و بین‌المللی برای مبارزه با تروریسم به همکاری با سایر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی بپردازد.»

بیشتر بخوانید: جمهوری اسلامی، داعش و خانه‌ای شیشه‌ای • تفسیر

این در حالی است که سرلشکر بسیجی حسن فیروزآبادی، رئیس ستاد نیروهای مسلح ایران می‌گوید نیازی به حضور نیروهای ایرانی در عراق نیست و "همکاری ایران و آمریکا هرگز اتفاق نخواهد افتاد".

هم‌زمان جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا نیز همکاری مستقیم با ایران را رد کرده، ولی تبادل اطلاعات را ممکن دانسته است.

فراخوان فقیه پرنفوذ سنی برای دفاع از سنی‌های عراق

در این میان یوسف قرضاوی، عالم پرنفوذ سنی مستقر در قطر، از کشورهای عرب و اسلامی خواسته است از مسلمانان سنی در عراق حمایت کنند.

یوسف عبدالله القرضاوی، عالم دینی مصری الاصل، رئیس و مؤسس اتحادیه جهانی علمای مسلمان است. او یکی از مهم‌‌ترین نظریه‌پردازان جریان موسوم به "الوسطیة" و از تربیت‌شده‌های مدرسه‌ی حسن البنا، بنیانگذار اخوان المسلمین است.

قرضاوی شیعیان را "مبتدع" یا زندقه و بدعت‌کار می‌داند. وی حزب‌الله لبنان را "حزب شیطان" قلمداد می‌کند و پیش از این از مسلمانان خواسته بود برای جنگ با بشار اسد راهی سوریه شوند.