مردم در اقلیم کردستان عراق روز دوشنبه (۲۵ سپتامبر/ سوم مهر) به پای صندوق‌های رای رفتند تا در همه‌پرسی استقلال این منطقه شرکت کنند. مراکز اخذ رای راس ساعت هشت صبح به وقت محلی به روی رای دهندگان باز شد و رای گیری تا ساعت ۱۸ به وقت محلی ادامه خواهد داشت.

بیش از ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از واجدان شرایط شرکت در این رفراندوم، قرار است در مورد ماندن یا جدا شدن از عراق تصمیم بگیرند.

حدود ۱۲ هزار و ۷۲ مرکز اخذ رای، نه تنها در اقلیم کردستان عراق که شامل استان‌های دهوک، اربیل، سلیمانیه و حلبچه است بلکه در مناطق مورد مناقشه با دولت مرکزی نیز ایجاد شده است.

برگه‌هاى راى به چهار زبان، كردى، عربى، سريانى و تركى تهيه شده‌اند.

مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، یکشنبه (۲۴ سپتامبر/دوم مهر) در نشستی خبری گفت که با وجود افزایش مخالفت‌های بین‌المللی، همه‌پرسی استقلال کردستان عراق براساس برنامه برگزار می‌شود.

حیدرعبادی، نخست وزیر عراق یک روز پیش از برگزاری رفراندوم، در نطقی در بغداد با غیرقانونی خواندن رفراندوم استقلال کردستان گفت: "همه‌پرسی اقلیم مخالف قانون اساسی است و تدابیر لازم را برای مقابله با آن اتخاذ می‌کنیم."

ایران در همین روز مرزهای هوایی خود با اقلیم کردستان را بست. سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی نیز هم‌زمان مانورهایی نظامی را در مرزهای کردستان عراق برگزار کردند.

ترکیه نیز رزمایشی را در مرز خود با اقلیم کردستان برگزار کرد و ضمن "غیرقانونی و بی‌اعتبار" خواندن آن، کردهای عراق را به تحریم اقتصادی تهدید کرد.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه روز دوشنبه (۲۵ سپتامبر/ سوم مهر) در واکنش به رفراندوم کردستان عراق به شدت با استقلال کردستان عراق مخالفت کرد و گفت: «باید دید دولت منطقه‌ای شمال عراق از چه کانالی نفتش را صادر خواهد کرد و کجا آنرا خواهد فروخت. شیرهای این خط لوله دست ما است که می‌توانیم آنها را ببندیم.» 

مسعود بارزانى روز یکشنبه (۲۴ سپتامبر/۲مهر) در پاسخ به این سوال که کدام از کشورها از همه‌پرسی استقلال حمایت مى کنند گفت: «صبر کنید و از روز بیست و شش سپتامبر ببینیم کدام کشورها کم کم از ما حمایت مى‌کنند. آنچه در تلویزیون‌ها گفته مى‌شود با آنى که در دیدارها به ما مى‌گویند فرق دارد.»

بخش قابل‌توجهی از اقلیت‌های ترکمان‌ و عرب با برگزاری این رفراندوم موافق نیستند. حسن توران، یکی از رهبران جبهه ترکمانی تاکید کرد: «ایجاد مراکز اخذ رای در مناطق و مدارس ترکمانی در کرکوک اقدامی تحریک‌آمیز است و ساکنان استان نباید در همه‌پرسی شرکت کنند.» (عکس: شرکت کردهای پیرو آئین ایزدی در همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق)

همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق با تدابیر شدید امنیتی همراه بود. تا لحظه انتشار این گزارش رای‌گیری در آرامش برگزار شد.

واحدهای پیشمرگه و نیروهای پلیس نیز از ساعت ۷ صبح به وقت محلی بطور منظم در پای صندوق‌های رای حضور یافتند و آرای خود را به صندوق‌ها ریختند.

برای افرادی که در خارج از خاک عراق سکونت دارند یک سایت برای رای گیری آنلاین در نظر گرفته شده است. یک تاجر کرد که در چین زندگی می‌کند، اولین فردی بود که رای خود را از این طریق ثبت کرد.

برآورد می‌شود که اکثریت قاطع رأی‌دهندگان با استقلال اقلیم کردستان از کشور عراق موافقت کنند. با این همه، اعلام شده که نتیجه همه‌پرسی الزام‌آور نبوده و به معنای جدایی فوری مناطق کردنشین شمال عراق از این کشور نخواهد بود.