آمریکا و بریتانیا میگویند کە ۱۵ پهپاد تهاجمی حوثیهای یمن را بر فراز دریای سرخ منهدم کردهاند. در این میان چندین شرکت بزرگ کشتیرانی بینالمللی اعلام کردهاند که تا اطلاع ثانوی از مسیر کانال سوئز عبور نمیکنند.
تبلیغات
سنتکام، ستاد فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا روز شنبه ۱۶ دسامبر (۲۵ آذر) با انتشار بیانیهای اعلام کرد که موشکهای هدایتشونده این کشور ۱۴ پهپاد را که توسط حوثیهای یمن در دریای سرخ پرتاب شده بود، سرنگون کردهاند.
این بیانیه میافزاید، کە این پهپادها توسط سامانه دفاعی کشتی یواساس کارنی (دیدیجی-۶۴) و ناوشکن کلاس آرلیبرک منهدم شدەاند.
ستاد فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا در بیانیه خود با اشاره به اینکه این حملات پهپادی از مناطق تحت کنترل حوثیها در یمن پرتاب شده بودند گفت کە "هیچ آسیبی به کشتیهای مستقر در منطقه وارد نشده است".
در همین حال گرانت شاپس، وزیر دفاع بریتانیا نیز اعلام کرد که یک کشتی جنگی اچاماس دایموند (دی۳۴) بریتانیا، روز شنبه پهپاد تهاجمی مشکوکی را بر فراز دریای سرخ سرنگون کرده است.
وزیر دفاع بریتانیا در ادامه افزود که بریتانیا به دفع حملات و محافظت از تجارت آزاد جهانی ادامه خواهد داد. شاپس اطلاعات بیشتری در خصوص منشاء این پهپاد ارائه نکرد.
روز شنبه شبکه تلویزیونی "القاهره" مصر نیز گزارش داد که پدافند هوایی این کشور یک پهپاد را شناسایی و بلافاصله منهدم کرده است.
بر اساس گزارشها این پهپاد در نزدیکی آبهای شهر "دهب" مصر و در فاصله یک و نیم کلیومتری ساحل این شهر سقوط کرده است.
در روزهای گذشتە شمار حملات حوثیهای یمن بە کشتیهای تجاری در آبهای آزاد دریای سرخ افزایش یافتە است.
پس از حمله گروه تروریستی حماس در روز هفتم اکتبر به اسرائیل، حوثیهای یمن که تحت حمایت جمهوری اسلامی قرار دارند، علام کردند، برای همبستگی با حماس به کشتیهایی که هرگونه ارتباطی با اسرائیل داشته باشند، حمله خواهد کرد.
وزیر خارجه آمریکا پیشتر در یک کنفرانس خبری گفتە بود: «ما شواهدی داریم که نشان میدهد حوثیها با سلاحهایی حمله میکنند که ایران در اختیار این گروه قرار داده است». از همین رو برخی از کارشناسان معتقد هستند کە در صورت ادامە تنشها احتمال رویاروی بیشتر آمریکا و ایران در منطقه وجود دارد.
حوثیها تنها در روز ۱۵ دسامبر بە سه کشتی تجاری کە در آبهای در دریای سرخ در حرکت بودند حمله کردند. آنها پیشتر نیز به تعدادی از کشتیهای تجاری آسیب وارد کرده بودند.
در واکنش به افزایش تنش و ناامنیهای ایجادشده توسط شورشیان حوثی برخی از شرکتهای کشتیرانی بزرگ جهان اعلام کردەاند کە تا اطلاع ثانوی از مسیر دریای سرخ حرکت نخواهند کرد و این به معنای افزایش هزاران کیلومتری مسیرهای دریای و دور زدن قارە آفریقا و به طبع آن افزایش هزینههای حمل و نقل است.
از جمله این شرکتها میتوان بە شرکت کشتیرانی "مدیترانه" سوئیس (MSC) بزرگترین شرکت حمل و نقل کانتینری جهان، شرکت کشتیرانی دانمارکی "مولر-مرسک"، شرکت "هاپاگ لوید" آلمان و شرکت کشتیرانی فرانسوی "سیامای سیجیام" اشارە کرد.
تیم لیندرکینگ، فرستاده ویژه آمریکا در امور یمن گفته است کشورش به دنبال تشکیل یک ائتلاف دریایی گسترده برای محافظت از کشتیها در دریای سرخ و ارسال پیام به حوثیهاست که حملات آنها به کشتیها قابل تحمل نخواهد بود.
در واکنش ماری اگنس اشتراک سیمرمان، رئیس کمیته دفاعی پارلمان بوندستاگ آلمان از مشارکت نیروی دریایی آلمان در حفاظت از عبور و مرور دریایی آزاد در دریای سرخ حمایت کرده است.
او ضمن محکوم کردن ادامه حملات حوثیها به کشتیهای تجاری تاکید کرد، "باید قاطعانه در برابر تروریستها ایستاد".
شبهنظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه
جمهوری اسلامی ایران با ایجاد گروههای شبهنظامی در منطقه میکوشد، نفوذ سیاسی خود را تثبیت و گسترش دهد. آنچه از ایده صدور انقلاب اسلامی به جا مانده، مداخله فعال در کشورهای منطقه برای حفظ منافع نظام جمهوری است.
عکس: Getty Images/AFP
شورشیان حوثی در یمن
یمن یکی از کشورهای منطقه است که جنگ داخلی در آن ابعاد منطقهای یافته است و کشورهای رقیب یعنی ایران و عربستان سعودی به صورت فعال در آن شرکت دارند. ایران خود را حامی حوثیها میداند که با عنوان "انصارالله" شناخته میشوند.
عکس: picture alliance/dpa/AP/H. Mohammed
حوثیها و حملات موشکی به عربستان
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در اواسط ژوئن ۲۰۲۰ در گزارشی به شورای امنیت خبر داد که موشکهای کروز و تجهیزاتی که در حمله به تاسیسات نفتی آرامکو و فرودگاه بینالمللی ابها عربستان سعودی، و دستکم دو حمله پیش از آن استفاده شده "منشا ایرانی" داشتهاند.
عکس: picture-alliance/dpa/H. Al-Ansi
تماسهای رسمی حوثیها و مقامات ایران
تحولاتی که درسال ۲۰۱۰ به "بهار عربی" موسوم شد، سبب تغییراتی در آرایش نیروهای سیاسی در بسیاری از کشورهای عربی از جمله یمن شد. پس از تصرف صنعا برخی از مقامهای حوثی به ایران سفر کردند. بسیاری از رهبران حوثی روابط نزدیکی با روحانیون شیعه در ایران دارند. کارشناسان سازمان ملل میگویند که ایران به حوثی سلاح، پول ارسال میکند و کارشناسان نظامی ایران در یمن حضور دارند.
عکس: picture-alliance/dpa/H. Al-Ansi
جنگ ریشهدار قومی یا جنگ نیابتی در یمن
یمن که در دوران جنگ سرد به یمن جنوبی و یمن شمالی تفسیم شده بود، پس از وحدت نتوانست مشکلات قومی خود را حل کند. در حال حاضر نیز گروههای مختلف یمنی با منافع و اهداف متفاوت روبروی یکدگیر صفآرایی کردهاند. اما عربستان و متحدانش از یکسو و ایران از سوی دیگر، یمن را به کانون یک جنگ نیابتی بدل کردهاند. به گفته سازمان ملل تا کنون بیش از ۲۰۰ هزار نفر بر اثر جنگ یا پیامدهای پس از جنگ کشته شدهاند.
عکس: Getty Images/AFP/A. Hyder
گروههای شبهنظامی در عراق
سقوط صدام حسین و ناكارآمدی سیاستمداران عراقی زمینه مناسبی را برای دخالتهای جمهوری اسلامی در این کشور فراهم کرد. برخی از گروههای شیعه عراقی که در زمان جنگ ایران و عراق به ایران آمده بودند، ساختارهای تشکیلاتی خود را حفظ کردند و با کمک جمهوری اسلامی به گروههای سیاسی و شبهنظامی فعال در عراق بدل شدند.
عکس: Reuters/Stringer
همکاری نزدیک با ایران
برخی از گروههای شیعه عراقی پنهان نمیکنند که با جمهوری اسلامی مناسبات نزدیکی دارند و سیاستهای خود را با نظر ایران تنظیم میکنند. ایران از این گروهها به عنوان اهرم فشار بر سیاستمداران عراقی استفاده میکند. از سوی دیگر جمهوری اسلامی در نزاع خود با آمریکا از این نیروها نیز بهره میگیرد.
عکس: AFP/A. Al-Rubaye
شبهنظامیان شیعه و جنگ علیه داعش
پیروزهای اولیه داعش در عراق و سوریه نشان داد که دولتهای مرکزی در این کشورها عاجز از بسیج عمومی علیه این افراطگرایان هستند. دولت عراق که همچنان به طور عمده از سیاستمداران شیعه تشکیل شده با نادیده گرفتن منافع اقلیت سنی راه برای نارضایتی سنیها در این کشور باز کرد و مناطق شمالی و شرقی عراق به راحتی به دست نیروهای داعش افتاد. در سال ۲۰۱۶ شبهنظامیان شیعه در جنگ علیه داعش نقشی فعال داشتند.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Jalil
نزدیکی سپاه قدس و حشدالشعبی
قاسم سلیمانی، فرمانده وقت سپاه قدس و ابومهدی مهندس از رهبران حشد الشعبی از جمله کسانی بودند که در عملیات "آذرخش کبود" توسط نیروهای آمریکایی در عراق در ژانویه ۲۰۲۰ کشته شدند. مقامات آمریکایی بارها هشدار داده بودند که قاسم سلیمانی به طور مستقیم و غیرمستقیم نقشی اساسی در حمله به نیروهای آمریکایی مستقر درعراق داشته است.
عکس: Fars
شبهنظامیان عراقی تحت فرماندهی سپاه
گروههای شیعه شبهنظامی با انگیزههای متفاوتی در عراق شکل گرفتهاند. این گروهها، از عصائب اهل حق گرفته تا سپاه بدر، بنا به مصلحتها و ضروت در امور مختلفی دخالت میکنند. آمریکا به گروههای شیعه عراقی تحت کنترل ایران عنوان "گروههای ویژه" را داده است. همه این گروهها به درجات معینی در راستای منافع ایران عمل میکنند.
عکس: picture-alliance/AP Photo/J. al-Helo
جنگجویان خارجی تحت فرماندهی سپاه
ایران از جنگجویان خارجی در جنگ سوریه استفاده میکند. نیروهای شیعه افغان موسوم به لشکر فاطمیون از داوطلبانی تشکیل شده که برای تثبیت رژیم بشار اسد به سوریه اعزام شدند. ایران از این نیروها به عنوان مدافعان حرم نام میبرد. در مورد شمار لشکر فاطمیون ارقام متفاوتی از ۱۲ تا ۴۰ هزار نفر یاد میشود. اما بنا به گفته یکی از رهبران این لشکر در سال ۲۰۱۸ حدود ۲ هزار از آنان کشته و ۸ هزار نفر زخمی شدهاند.
عکس: Mashreghnews.ir
جنگجویان که به آنان اعتمادی نیست
برخی از نیروهای فاطمیون که به دلایل مختلف به افغانستان بازگشتهاند، بنا به گفته مقامات افغانستان میتوانند سبب بیثباتی در این کشور شوند. بنا به گزارشهای مختلف، افغانها اغلب به دلیل فقر و بیکاری به لشکر فاطمیون پیوستهاند. برخیها از آنها در ایران زندگی میکنند، اما هزاران نفر از آنان به افغانستان بازگشتهاند.
عکس: Tasnim
زینبیون، جنگجویان شیعه پاکستانی
در صفوف جنگجویان خارجی در سوریه اتباع پاکستانی نیز تحت لشکر زینبیون حضور دارند. گرچه این گروه در آغاز وظیفه اصلی خود را دفاع از "حرم زینب" دختر امام اول شیعیان میدانست، اما در بسیاری از جبهه سوریه در صف مقدم علیه مخالفان اسد وارد جنگ شده است.
عکس: AFP/Getty Images
زینبیون، آوارگان افغان در پاکستان
به گفته سایتهای وابسته به سپاه پاسداران، بخش اعظم لشکر زینبیون (برخی آن را تیپ زینبیون مینامند) از آوارگان افغان هستند که در پاکستان زندگی میکنند. این افغانها شامل شیعیان هزاره میشوند که در شرایط بسیار بدی درپاکستان روزگار میگذرانند.
عکس: G. Kakar
محمدحسین باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در حلب
مقامات ایرانی مدعیاند که نیروهای نظامی این کشور تنها به عنوان مستشاران نظامی در سوریه عمل میکنند و نقشی مستقیم در عملیات جنگی ندارند. اما تا کنون دهها نفر از فرماندهان سپاه در نبردهای سوریه کشته شدهاند. اسرائیل نیز تا کنون صدها بار مواضع نیروهای ایرانی و متحدانش را در سوریه هدف قرار داده است.
عکس: picture-alliance/AP Photo/Syrian Central Military Media
حزبالله لبنان، متحد استراتژیک سپاه
جمهوری اسلامی ایران در نحوه همکاری و اعتماد به گروههای خارجی به گونههای مختلف عمل میکند. شکلگیری حزب الله لبنان از آغاز توسط نیروهای ایرانی صورت گرفت. ایران از طریق این گروه شیعه در جنوب لبنان، رویارویی غیرمستقیم با اسرائیل دارد.
عکس: Getty Images/AFPM. Zayyat
حزبالله و عمق استراتژیک جمهوری اسلامی
مقامات مختلف جمهوری اسلامی بارها اعلام کردهاند که عمق استراتژیک ایران در غرب تا دریای مدیترانه است. سیاست "نابودی اسرائیل" از یک سو و بلندپروازیهای ایدئولوژیک جمهوری اسلامی از سوی دیگر توجیهای برای حضور ایران در لبنان تلقی میشود.
عکس: picture-alliance/AA
حزبالله در سوریه
بر خلاف گروههای فلسطینی مورد حمایت ایران که تنها در غزه و کرانه باختری فعال هستند، حزبالله نه تنها در لبنان سیاستی منطبق با خواستهای جمهوری اسلامی را نمایندگی میکند، بلکه یکی از بازوهای نظامی ایران در منطقه به حساب میآید. هزاران نفر از نیروهای حزبالله تا کنون در جنگ سوریه شرکت داشتهاند. به گفته محافل غربی کارشناسان نظامی حزبالله در یمن نیز در کنار ایران حوثیها را آموزش میدهند.