رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین روز جمعه، ۲۵ شهریور اعلام کرد قصد دارد همین هفته با حضور در مجمع عمومی سازمان ملل تقاضای خود را برای عضویت کامل در این سازمان و به رسمیت شناختن کشور مستقل فلسطین ارائه کند. اظهارات محمود عباس با واکنش‌های متفاوتی روبرو شده است.

اتحادیه اروپا حامی مذاکرات صلح

برخی از کشورهای اروپایی، از جمله آلمان، معتقدند اعلام موجودیت یک کشور مستقل فلسطینی باید برآیند مذاکرات به بن بست رسیده‌ی صلح با اسرائیل باشد. کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز شنبه، ۲۶ شهریور اعلام کرد این اتحادیه طرح محمود عباس را بررسی می‌کند، اما همچنان طرفدار راه‌حلی است که به پیشبرد مذاکرات صلح در خاورمیانه یاری رساند.

مايا كوسيانيتش، سخنگوی کاترین اشتون به خبرنگاران گفت «یک راه حل سازنده که بیشترین حمایت را جلب، و از سرگیری مذاکرات را ممکن کند بهترین و تنها راه برای برقراری صلح و تشکیل کشور مستقل خواهد بود.» او با توجه به اظهارات اخیر محمود عباس روزهای آینده را برای فلسطین "سرنوشت‌ساز" خواند و تاکید کرد اتحادیه اروپا باید ابتدا جزییات طرح عباش و چارچوب زمانی مورد نظر او را بررسی کند.

مخالفت اسرائیل با "اقدام یک‌جانبه" فلسطین

سخنگوی اشتون می‌گوید با توجه به تحولات اخیر، کمیته‌ی چهارجانبه‌ای که مامور پیگیری مسائل خاورمیانه است تلاش‌های خود را در روزهای آینده مضاعف خواهد کرد. این کمیته از نمایندگان آمریکا، روسیه، اتحادیه اروپا و سازمان ملل تشکیل شده و مهم‌ترین هدفش پیش بردن مذاکرات صلح میان اسرائیل و فلسطین محسوب می‌شود.

به گفته‌ی منابع دیپلماتیک کمیته‌ی چهارجانبه قرار است روز یکشنبه (۲۷ شهریور، ۱۸ سپتامبر) در نیویورک تشکیل جلسه دهد. سخنگوی کاترین اشتون خاطر نشان کرد هدف از این نشست بررسی راه‌های از سرگیری مذاکراتی است که به گفته‌ی او "تنها راه حل مناقشه" در منطقه است. به گزارش خبرگزاری آلمان دفتر نخست وزیر اسرائیل پس از سخنرانی محمود عباس با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد "صلح کامل با اقدام یک جانبه فلسطینیان و با همکاری یک سازمان تروریستی دست‌یافتنی نیست."

مخالفت حماس با طرح محمود عباس

کشور مستقل فلسطینی‌ها قرار است شامل منطقه‌ی باختری رود اردن، باریکه‌ی غزه و شرق بیت‌المقدس باشد. باریکه‌ی غزه از سوی اسلام‌گرایان افراطی حماس کنترل می‌شود که بر سر برخی مسائل از جمله مذاکره با اسرائیل با تشکیلات خودگردان فلسطین اختلاف دارد. حماس موجودیت اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد و از سوی اسرائیل، آمریکا و اتحادیه اروپا یک تشکیلات "تروریستی" شناخته می‌شود.

در سال‌های اخیر میان شبه‌نظامیان حماس و نیروهای تحت فرمان محمود عباس درگیری‌های خونینی در منطقه رخ داده است. این گروه‌ها چندی پیش مذاکراتی را آغاز کرده‌اند که قرار است به یک آشتی ملی میان گروه‌های متخاصم فلسطینی منجر شود. سازمان حماس با انتشار بیانیه‌ای با طرح عباس برای ارائه درخواست عضویت کامل در سازمان ملل مخالفت کرده و مدعی است او برای این منظور به خواسته‌های "غیرقابل قبول" اسرائیل تن داده است.

تلاش فرانسه برای اتفاق نظر در اروپا

محمود عباس چندی پیش اعلام کرده بود بیش از ۱۲۶ کشور آماده‌اند یک کشور مستقل فلسطینی را به رسمیت بشناسند. طرح او، به رغم موضع رسمی اتحادیه اروپا که بر ادامه مذاکرات تاکید می‌کند، در میان کشورهای عضو این اتحادیه نیز حامیانی دارد. وزارت خارجه فرانسه جمعه شب، ۲۵ شهریور اعلام کرد، پاریس همچنان به موضع قبلی رئیس جمهور این کشور، نیکلا سارکوزی پایبند است.

سارکوزی ماه مه سال جاری گفته بود چنانچه مذاکرات صلح خاورمیانه تا ماه سپتامبر همچنان در یک گره کور متوقف مانده باشد، "فرانسه در ارتباط با پرسش محوری به رسمیت شناختن یک کشور مستقل فلسطینی به مسئولیت خود عمل خواهد کرد." با این همه وزارت خارجه فرانسه می‌گوید این کشور تلاش می‌کند با دیگر اعضای عضو اتحادیه اروپا به موضع واحدی در قبال این مسئله برسد: "باید چشم‌انداز گفتگوهای صلح را گشوده نگه داشت و از مشاجره‌های دیپلماتیک اجتناب کرد."

آمریکا و امکان استفاده از "حق وتو"

در این میان مخالفت حماس که کنترل بخشی از کشور مورد نظر محمود عباس را در کنترل دارد می‌تواند به مانعی جدی در راه تشکیل کشور مستقل فلسطین تبدیل شود. مخالف دیگر این اقدام عباس آمریکاست که می‌تواند با استفاده از "حق وتو" جلوی تصویب قطعنامه‌ی عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل  را بگیرد. کاخ سفید اعلام کرده در صورت نیاز از این حق استفاده می‌کند.

به گفته‌ی عباس کشور مستقل فلسطین شامل مناطقی که پس از جنگ‌های شش روزه در ۱۹۶۷ به اشغال اسرائیل درآمده نیز خواهد بود. عباس روز جمعه، بار دیگر بر نظر خود در مورد به رسمیت شناختن موجودیت اسرائیل تاکید کرد. او پس از امضای تفاهم‌نامه با حماس نیز گفته بود دولت آشتی‌ملی فلسطینیان به توافق‌های او با اسرائیل در مورد وجود دو کشور مستقل در کنار یکدیگر پایبند خواهد بود. به اعتقاد ناظران مخالت حماس با طرح محمود عباس، به تردیدهای غرب و اسرائیل در مورد این موضوع دامن زده است.

BK/MM