مسئله‌ی اتمی ایران و کره‌ی شمالی، مناسبات و مناقشه‌ی تجاری دو کشور، مسئله‌ی حقوق بشر در چین، از جمله موضوعاتی بودند که در ملاقات میان سران دو کشور قدرتمند آمریکا و چین مطرح شدند.

ایران برنامه ‌اتمی خود را شفاف سازد

آمریکا و چین از دولت جمهوری اسلامی خواستند تا شفافیت بیشتری در برنامه اتمی خود داشته باشد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک با همتای چینی خود گفت که در غیر این صورت دولت تهران باید مسئولیت «پیامدهای» آن را بپذیرد.

هر دو کشور توافق دارند که ایران باید به جامعه‌ی بین‌الملل تضمین‌هایی بدهد که تلاش‌های اتمی این کشور «صلح‌آمیز و شفاف» است.

مدت سه هفته است که جامعه‌ی جهانی در انتظار پاسخ ایران به پیشنهادهای آژانس بین‌المللی است. چندی پیش دمیتری مدودیف، رئیس جمهوری روسیه در پی ملاقاتی که با باراک اوباما داشت گفت که این مهلت برای ایران رو به پایان است و ایران باید تصمیم بگیرد. وی نسبت به وضع تحریم‌های شدیدتر علیه ایران هشدار داد.

نگرانی چین از تضعیف دلار و اختلافات تجاری

رئیس جمهوری آمریکا در سفر خود به پکن و شانگهای برتری‌های قدرت اقتصادی چین را ستود. وی روز سه‌شنبه (۱۷ نوامبر / ۲۶ آبان) گفت که روابط میان چین و آمریکا هرگز «همانند امروز مهم نبوده است». وی افزود که شراکت با چین باعث شد که آمریکا بتواند خود را از عمق بحران اقتصادی برهاند.

این سخنان گرم اوباما در شرایطی دشوار بر زبان جاری می‌شود. هر چه باشد طی ماه‌های گذشته معضلات تجاری میان دو کشور به تنش‌هایی انجامیده بود. از یک سو آمریکا در سال جاری میلادی، یک کسری بودجه هنگفت و بی‌سابقه بالغ بر یک بیلیون و ۴۲۰ میلیارد دلاری بر جای گذارده است. چین به عنوان یکی از سرمایه‌گذاران بزرگ در آمریکا نگران از این بوده که تضعیف دلار آمریکا می‌تواند از ارزش سرمایه‌گذاری‌های چین در آمریکا بکاهد.

از سوی دیگر دو کشور یکدیگر را متهم می‌کنند محدودیت‌های تجاری غیرمنصفانه علیه دیگری وضع کرده‌اند. واشنگتن عوارض گمرکی بر واردات تایرهای تولیدشده در چین را وضع کرده و چین نیز متقابلا اعلام داشته است که شرایط جدیدی را برای واردات خودرو از آمریکا تعیین خواهد کرد.

در ملاقاتی که میان سران دو کشور صورت گرفت، هر دو تأکید ورزیدند که در آینده از سیاست‌های حمایتگری دولت از اقتصاد ملی دوری گزینند. هو ژینتائو، رئیس جمهوری چین گفت که دو دولت پکن و واشنگتن قصد دارند، گفت‌وگوهای "برابرحقوق" خود را ادامه دهند تا بتوانند «بر تنش‌های اقتصادی و تجاری فائق آیند».

نگرانی مردم آمریکا از قدرت اقتصادی چین

با اینکه هنوز بحران اقتصادی برطرف نشده، ولی باراک اوباما به هنگام دیدار با رئیس جمهوری چین، از شراکت میان چین و آمریکا تجلیل کرد. با این حال شهروندان ایالات متحده از قدرت‌گیری چین واهمه دارند. حدود ۷۰ درصد آنها خود را مورد تهدید قدرت اقتصادی چین می‌‌بینند.

اعلام گسترش همکاری‌ها میان دو کشور موجب نگرانی شهروندان آمریکایی شده است. بر پایه‌ی یک نظرسنجی رسانه‌ی "سی ان ان"، بیش از ۷۰ درصد آمریکایی‌ها قدرت اقتصادی چین را تهدیدی علیه خود می‌بینند.

در عوض توان نظامی چین برای مردم آمریکا چندان واهمه‌برانگیز نیست. فقط نیمی از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی قدرت نظامی چین را خطرناک می‌‌بینند. حدود ۴۷ درصد نظری عکس آن دارند.

حقوق بشر یکی دیگر از موضوعات مهم است. در این نظرسنجی ۶۸ درصد شهروندان معتقدند که حقوق بشر در چین رعایت نمی‌شود. ولی ۲۵ درصد به عکس آن اعتقاد دارند. شبکه‌ی سی ان ان طی روزهای شنبه و یکشنبه‌ی گذشته از ۱۰۱۴ شهروند آمریکایی نظرسنجی کرده بود.

طرح مسئله‌ی حقوق بشر در چین

اوباما در چین مسئله‌ی حقوق بشر در این کشور را نیز مطرح کرد. وی روز دوشنبه (۱۶ نوامبر) دسترسی آزاد به اینترنت در چین را ستود. رئیس جمهوری آمریکا گفت که یک جامعه زمانی رشد بهینه خواهد داشت که دروازه‌های خود را به روی دگراندیشان نیز بگشاید. وی روز سه‌شنبه در حضور رئیس جمهوری چین گفت که حقوق بشر امری جهانی است و برای تمام اقلیت‌های دینی و قومی اعتبار دارد.

آمریکا ادعای ارضی چین بر تبت را به رسمیت می‌شناسد

اوباما تأکید کرد که آمریکا هرچند که تبت را بخشی از قلمرو چین می‌داند، ولی خواستار از سرگیری گفت‌‌وگوهای رهبری چین با دالایی لاما است.

کاخ سفید در ماه اکتبر اعلام کرده بود که باراک اوباما در همین امسال با دالایی لاما ملاقات خواهد کرد. ولی هنگامی که رهبر دینی و سیاسی بودایی‌های جهان در واشنگتن بود، اوباما از ملاقات با او امتناع ورزید. دالایی لاما به طور مرتب میهمان ایالات متحده آمریکا بوده و مورد استقبال سه رئیس جمهوری اخیر این کشور قرار گرفته است.

روز سه‌شنبه (۱۷ نوامبر) تبتی‌های مهاجر اعلام کردند که بنیان‌گذار یک وب‌سایت اینترنتی برای هنر و ادبیات تبت، به اتهام افشای اسرار دولتی به ۱۵ سال زندان محکوم شده است.

بنا به اعلام سازمان بین‌المللی "کمپین برای تبت" که در واشنگتن مستقر است، در ۱۲ نوامبر یک دادگاه استان "گانسو" حکم محکومیت "کونچوک تسفل" را در پی تشکیل یک جلسه‌ی غیرعلنی دادگاه صادر کرده است. در حکم این شهروند ۳۹ ساله‌ی چینی آمده است که او سال گذشته اطلاعاتی را در مورد اعتراضات مردمی در تبت علیه دولت چین به خارج انتقال داده است. تسفل در ماه فوریه دستگیر شده بود.

DK/RN