در سال ۲۰۰۲ از هفت مجسمه برنزی روی پله‌هایی که به بلندای تپه پترین در پراگ می‌رسیدند، رونمایی شد. این مجسمه‌ها اثر مشترک اولبرام زولبک، مجسمه‌ساز و زندانی سابق و دو معمار هستند که به یاد قربانیان دوران حکومت کمونیستی در فاصله سال‌های ۱۹۴۸ و ۱۹۸۹ ساخته شدند. سازندگان اثر آن را نه تنها به "زندانیان یا اعدام‌شدگان، بلکه همچنین به آنهایی اهدا کرده‌اند که استبداد توتالیتر زندگی‌شان را نابود ساخت."

بیش از یازده هزار نفر در فاصله سال‌های ۱۹۵۱ تا ۱۹۸۹ در بازداشتگاه مرکزی پلیس مخفی جمهوری دموکراتیک آلمان (اشتازی) در شهر برلین به پشت میله‌ها انداخته شدند. پیش‌ از آن نیروهای اشغالگر شوروی از این محوطه به عنوان اردوگاهی ویژه برای نگهداری مخالفان رژیم استفاده می‌کردند. زندانیان سپس از این زندان به اردوگاه کار اجباری زاکسن‌هاوزن منتقل می‌شدند که توسط نازی‌ها ساخته شده بود.

این مجسمه یادبود ۲۰ متری از سه بال تشکیل شده و اثر مجسمه‌ساز رومانیایی میهایی بوکولای است. اثر این هنرمند در سال ۲۰۱۶ در شهر بخارست روی پایه‌ای نصب شد که پیش‌ترها روی آن مجسمه لنین قرار داشت و بعدها پایین کشیده شد. این مجسمه در میدانی به نام "رسانه آزاد"، روبروی یکی از مهمترین ساختمان‌های دوران حکومت استالینی نصب شده است. ابتکار نصب چنین مجسمه‌ای در این مکان ایده "انجمن زندانیان سیاسی سابق" بود.

اولین بنای یادبود پس از سرنگونی رژیم استالین در شهر تیرانا در سال ۲۰۱۷ درهای خود را به روی عموم گشود. در دوران نازی‌ها، اشغالگران آلمانی از این ساختمان به عنوان زندان استفاده می‌کردند. بعد از به قدرت ‌رسیدن کمونیست‌ها در سال ۱۹۴۵ زندانیان در این بازداشتگاه شکنجه و به قتل رسیدند. بعدها این مکان به مقر پلیس مخفی تبدیل شد. حالا در این ساختمان که "خانه برگ‌ها" نام دارد، موزه‌ "نظارت مخفی" بنا شده است.

در شهر گوری، زادگاه استالین، دیکتاتور شوروی، او همچنان در موزه‌ای که به یادش ساخته شده، ستایش می‌شود؛ آنهم با گذشت ۶۵ سال از مرگ، و ۲۷ سال پس از استقلال گرجستان. در حال حاضر برنامه‌هایی برای بازسازی این موزه وجود دارد. در موزه ملی گرجستان در تفلیس تازه از سال ۲۰۰۶ بخشی ایجاد شد که در آن جنایت‌های دوران استالین ترسیم شده‌اند.

حدود یک و نیم میلیون قزاق در سال‌های ۱۹۳۲ و ۱۹۳۳ جان خود را در یک قحطی گسترده، ناشی از سوءمدیریت و اشتراکی‌سازی اجباری از دست دادند. این مجسمه در آستانه، پایتخت قزاقستان، به یاد این قربانیان ساخته شده و در سال ۲۰۱۲، روز ملی یادبود قربانیان سرکوب (۳۱ مه) از آن رونمایی شد.

این ابلیسک (هرم‌سنگ) ۱۹ متری در شهر ریگا، پایتخت لتونی، بنا شده و بیشتر به نام "میلدا" شناخته می‌شود. این بنای یادبود که صحنه تاج‌گذاری یک زن را ترسیم می‌کند، در دهه ۱۹۳۰ پیش از اشغال شوروی در سال ۱۹۴۰ بنا شد. این مجسمه یادبود کسانی است که خواهان آزادی و عزم و اراده شخصی هستند. در دهه‌های گذشته این ابلیسک بارها و بارها نقطه آغاز اعتراضات و تظاهرات بوده است.

مغولستان تقریبا در کل قرن بیستم میلادی تحت اشغال و بهره‌برداری خارجی بود. این کشور برای مدت طولانی از نظر سیاسی و اقتصادی وابسته به اتحاد جماهیر شوروی بود. موزه قربانیان سرکوب سیاسی در سال ۱۹۹۶ در شهر اولان باتور، پایتخت این کشور، گشوده شد. یک سال بعد این مجسمه یادبود نیز به این موزه اضافه شد.

پل رودخانه ایمجین در سال‌های نخست قرن بیستم بنا شد و تنها پلی است که کره شمالی و کره جنوبی را به یکدیگر پیوند می‌دهد. در دوران جنگ دو کره در سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۳ این پل اهمیت نظامی فوق‌العاد‌ه‌ای یافت. در سمت جنوبی پل از طریق یک اسکله چوبی می‌توان به مرز رسید. بسیاری از بازدیدکنندگان در این مکان پرچم‌ها و پیام‌های شخصی‌شان را آویخته‌اند.

حدود دو میلیون و دویست‌هزار شهروند کامبوجی، یعنی تقریبا نصف جمعیت کشور، در دوران رژیم ترور و وحشت خمر‌های سرخ جان خود را از دست دادند. پس از حمله ارتش ویتنام بقایای اجساد قربانیان و جمجمه‌های آنان به نمایش عموم گذاشته شدند تا جنایات خمرهای سرخ را مستند سازند. تا به امروز هنوز گورهای دسته‌جمعی در کامبوج وجود دارند که همچنان کشف‌نشده باقی مانده‌اند.

این مجسمه در واشنگتن که در سال ۲۰۰۷ رونمایی شد، نسخه‌ای از "الهه دموکراسی" است که توسط دانش‌جویان چینی در سال ۱۹۸۹ در جریان اعتراضات مرگبار‌شان در میدان تیان‌آنمن در پکن ساخته شد. سیاستمداران محلی همراه با مبارزان آزادی‌خواه اروپایی نظیر واسلاو هاول و لخ والسا دست به دست هم دادند تا این مجسمه یادبود در پایتخت ایالات متحده آمریکا نصب شد.

در سال ۱۹۴۰ نیروهای شوروی حدود ۴۴۰۰ زندانی جنگی لهستان را که اغلبشان افسران ارتش بودند در جنگلی در نزدیکی روستای کاتین در روسیه به قتل رساندند. این قتل‌عام در لهستان مترادف زنجیر‌ه‌ای از کشتارهای جمعی است. ابتکار عمل برای نصب مجسمه‌ای در نیوجرسی به یاد همه قربانیان کمونیسم شوروی مدیون لهستانی‌هایی است که به ایالات متحده مهاجرت کردند.

ولادیمیر پوتین با کسب ۸۷ درصد آرا در انتخابات ریاست جمهوری روسیه در مقام خود ابقا شد؛ انتخاباتی که آن را نه عادلانه می‌توان نامید و نه آزاد. پوتین به این ترتیب تا سال ۲۰۳۰ میلادی همچنان زمام امور را در دست خواهد داشت. او که افسر سابق سازمان اطلاعات و جاسوسی روسیه (کا‌گ‌ب) است، در سال ۱۹۹۹ در این کشور به قدرت رسید و از آن زمان تا کنون اکثر منتقدان خود را حذف یا زندانی یا تبعید کرده است.

از نام این افسر سابق کا گ ب که صندلی ریاست جمهوری را به نفع خود مصادره کرده و با تجاوز نظامی به اوکراین، جهان را به لبه پرتگاه بحران خطرناکی سوق داده در آینده و تاریخ روسیه به نیکی یاد نخواهد شد. منتقدان می‌گویند که پوتین به شکلی غیردموکراتیک برای دورانی طولانی در قدرت مانده و نظام سیاسی روسیه را به یک سیستم اقتدارگرای غیردموکراتیک تبدیل کرده است.

ولادیمیر ولادیمیروویچ پوتین در روز ۷ اکتبر سال ۱۹۵۲ در سن پترزبورگ (لنینگراد سابق) متولد شد. او در این شهر به مدرسه رفت و در ۱۲ سالگی آموزش جودو و سامبو را آغاز کرد. او در سال ۱۹۷۰ در دانشگاه سن‌پترزبورگ در رشته حقوق آغاز به تحصیل کرد و در سال ۱۹۷۵ فارغ‌التحصیل شد. پوتین در آنجا با آناتولی سوبچاک، استادیاری که قانون تجارت تدریس می‌کرد آشنا شد که نقش مهمی در زندگی‌اش ایفا کرد.

پوتین به مدت ۱۶ سال به عنوان افسر اطلاعاتی خارجی سازمان جاسوسی شوروی (سابق) "کا گ ب" کار کرد و تا درجه سرهنگ دومی نیز رسید. او سپس در سال ۱۹۹۱ استعفا داد و وارد حرفه سیاست در سن‌پترزبورگ شد. (این کارت شناسایی برای پوتین زمانی که او در آلمان مستقر بود توسط سازمان امنیت آلمان شرقی "اشتازی" صادر شده است).

پوتین در سال ۱۹۸۳ با "لودمیلا اشکربنوا" ازدواج کرد. حاصل این ازدواج دو دختر است؛ مارینا در سال ۱۹۸۵ در سن پترزبورگ و کاترینا در سال ۱۹۸۶ در درسدن آلمان متولد شدند. مارینا ورونتسوا، حالا ریاست یک انستیتوی تحقیقات ژنتیک را برعهده دارد که با بودجه‌های میلیاردی دولتی فعالیت می‌کند. کاترینا نیز ریاست انستیتوی تحقیقات هوش مصنوعی با بودجه دولتی یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون یورو را برعهده دارد.

سمت چپ این عکس، پوتین جوان دیده می‌شود که کنار آناتولی سوبچاک شهردار سن‌‌پترزبورگ ایستاده است. سوبچاک استاد پوتین بود و با انتصاب او به سمت مشاور روابط خارجی شهرداری، او را وارد عرصه سیاست کرد. بعدها با قدرت‌گرفتن پوتین، سوبچاک توانست با استفاده از نفوذ شاگرد خود از پرونده یک رسوایی مالی بگریزد. سوبچاک در سال ۲۰۰۰ درگذشت.

ژوئن سال ۲۰۰۰ میلادی بوریس یلتسین کناره‌گیری کرد و نخست‌وزیر او به طور موقت کرسی ریاست‌جمهوری را در اختیار گرفت. پوتین در انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه کارزار موفقی به راه انداخت. در همین دوران برای نخستین‌بار اتها‌م‌های‌فساد مالی و رشوه‌خواری در زمان فعالیت پوتین در شهرداری سن‌پترزبورگ مطرح شد. مارینا سالی، نماینده‌ای که این اتهامات را مطرح کرده بود، مجبور به سکوت شد و از سیاست کناره‌گیری کرد.

مسیر سیاسی دمیتری مدودوف همچون پوتین از "حلقه" سن‌پترزبورگ آغاز می‌شود. او متولد این شهر و مشاور شهردار بود. او در سال ۲۰۰۰ رئیس ستاد انتخاباتی پوتین، مدتی رئیس شرکت گاز پروم و بعد هم در سال ۲۰۰۸ رئیس جمهور و از سال ۲۰۱۲ نخست وزیر روسیه شد. مدودوف در سال ۲۰۱۲ دیگر در انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه شرکت نکرد تا راه را برای نامزدی ولادیمیر پوتین همراه کند. بسیاری مدودوف را عروسک پوتین می‌خوانند.

پوتین که از سال ۲۰۰۸ تا سال ۲۰۱۲ نخست وزیر مدودف بود در سال ۲۰۱۲ مجددا رئیس جمهور شد، در سال ۲۰۱۸ هم برای چهارمین‌بار در مسند خود ابقا شد و در آوریل سال ۲۰۲۱ با رفراندوم "اصلاحیه قانون اساسی" امکان یافت ریاست جمهوری‌اش را تا سال ۲۰۳۶ نیز ادامه دهد. در صورت زنده ماندن، پوتین در این سال ۸۴ ساله خواهد بود.

پایه‌های الیگارشی در دوران یلتسین گذاشته شد و افرادی که نزدیک به حلقه قدرت بودند با تصاحب اموال دولتی به سرمایه‌های هنگفتی دست یافتند. پوتین اما الیگارش‌ها را گوش بفرمان کرد و برخی را مانند میخائیل خودوروفسکی به زندان فرستاد. در روز ۲۴ فوریه وقتی پوتین در مقابل ۳۷ نفر از الیگارش‌ها و ثروتمندترین افراد روسیه از "لزوم انجام عملیات ویژه در اوکراین صحبت کرد"، حتی یک نفر هم جرائت مخالفت و انتقاد نداشت.

با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و باز شدن درهای تجارت جهانی بر روی روسیه، این کشور در دو دوره اول ریاست جمهوری پوتین دارای رشد اقتصادی بسیار بالایی بود که از فروش مواد خام، نفت و گاز و صادرات طلا و اسلحه بدست آمد. این ثروت اما به جیب الیگارش‌ها رفت و صرف خرید کالاهای مصرفی و لوکس بجای مدرنیزه کردن اقتصاد روسیه شد.

در طول دهه‌های گذشته چه در دوران اتحاد جماهیر شوروی سابق و چه در دوران ریاست جمهوری یلتسین و حتی مدودوف، چنین تصاویری از یک رئیس جمهور روسیه منتشر نشده است: پوتین در حال شکار، تیراندازی، اسب‌سواری، پرواز با درنا‌ها، سوار بر موتور هارلی دیویدسون، در حال مبارزه جودو، غواصی، نواختن پیانو و آواز‌خوانی، بازی هاکی روی یخ و پرواز با جت جنگنده تنها نمونه‌هایی از تصاویر هستند.

در سال ۲۰۰۸ برای نخستین بار روزنامه روسی "مسکوفسکی کورسپوندنت" از رابطه آلینا کابایوا، ستاره ژیمناستیک ریتمیک روسیه بعنوان معشوقه ولادیمیر پوتین خبر داد. مدتی بعد انتشار این روزنامه متوقف شد. پوتین در ماه آوریل سال ۲۰۱۴ در تلویزیون دولتی روسیه رسما خبر جدایی خود از لودمیلا را اعلام کرد. کابایوا که نماینده مجلس شده بود در همین سال ناگهان بدون هیچ تجربه‌ای رئیس "گروه رسانه ملی" شد.

در پی انقلاب سال ۲۰۱۴ اوکراین که در پی آن ویکتور یانوکوویج، رئیس جمهور طرفدار روسیه سرنگون شد و سیاستمداران طرفدار اروپا به‌ قدرت رسیدند، گروهی از روس‌تبارهای اوکراین در مناطق شرقی و جنوبی این کشور از جمله کریمه اعتراضاتی را علیه حکومت جدید ترتیب دادند. در روز ۲۶ فوریه نظامیان روسیه شبه جزیره کریمه را به تصرف خود درآوردند و ۱۶ مارس همان سال این شبه جزیره از طریق یک همه‌پرسی به روسیه الحاق شد.

ولادیمیر پوتین در روز ۲۴ فوریه سال ۲۰۲۲ رسما خبر عملیات نظامی علیه اوکراین را اعلام کرد. او گسترش ناتو را تهدیدی برای امنیت روسیه دانست و خواستار ممنوعیت قانونی پیوستن اوکراین به ناتو شد. متعاقب این حمله روسیه مورد تحریم کشورهای غربی قرار گرفت و موج کمک‌های مالی و تسلیحاتی این کشورها روانه اوکراین شد. تا کنون نزدیک به ۱۷ هزار غیرنظامی، از جمله صدها کودک در اوکراین در طی این جنگ کشته شده‌اند.