آموزش زبان انگلیسی در مدارس ایران دیگر الزامی نخواهد بود
۱۴۰۲ تیر ۲۵, یکشنبه
وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد از این پس یادگیری زبان انگلیسی در مدارس اجباری نیست و زبان عربی جایگزین این الزام می‌شود. در کنار زبان عربی دانش‌آموزان مختارند بین چند زبان از جمله چینی و انگلیسی یکی را انتخاب کنند.
عکس: Tilman Billing/dpa/picture-alliance
تبلیغات
دبیر کمیسیون برنامه درسی و تربیتی شورای عالی آموزش و پرورش اعلام کرده به منظور "ایجاد تنوع در آموزش زبان‌های خارجه" از این پس دانش‌آموزان می‌توانند از میان زبان‌های فرانسه، آلمانی، ایتالیایی، روسی، اسپانیایی، چینی و عربی یکی را انتخاب کنند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، فاطمه رمضانی در توضیح مصوبه جدید گفته است: «دانش‌آموزان باید یک زبان خارجه را طی دوران تحصیل در دوره متوسطه اول و دوم بخوانند اما این زبان الزاماً انگلیسی نیست و آنها می‌توانند از بین زبان‌های انگلیسی، فرانسه، آلمانی، ایتالیایی، روسی، عربی، چینی و اسپانیایی دست به انتخاب بزنند.»
آموزش زبان عربی قرآنی همچنان اجباری خواهد بود اما آموزش مکالمه عربی انتخابی است. به گفته دبیر این کمیسیون: «آموزش زبان عربی به عنوان زبان قرآن در دوره اول و دوم متوسطه اجباری است اما طبق مصوبه جدید شورای عالی آموزش و پرورش، دانش‌آموزان می‌توانند با هدف ارتباط با افراد عرب زبان و تسلط بیشتر به مکالمه از بین زبان‌های ارائه شده، عربی را انتخاب کنند یعنی یک بخش از آموزش زبان عربی با هدف آموزش زبان قرآن، اجباری و بخش دیگر آن با هدف تسلط بر مکالمه، اختیاری است.»
این بخشنامه در حالی تصویب شده که پیشتر از طرح آموزش زبان چینی در مدارس صحبت شده بود. در شهریور ۱۳۹۹ سرپرست معاونت وقت برنامه‌ریزی درسی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش از احتمال ورود زبان چینی به فهرست زبان‌های خارجی مدارس ایران خبر داد.
اما تنهاچند روز پس از اعلام این خبر، رییس مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش ایران گفته از آنجایی که معلم برای تدریس زبان چینی در مدارس دولتی نیست، در حال حاضر امکان تدریس این زبان در مدارس دولتی وجود ندارد.
این موضوع پس از آن مطرح شد که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی درباره شکستن انحصار تدریس زبان انگلیسی در مدارس و ممنوع شدن زبان انگلیسی در مدارس ابتدایی ایران صحبت کرد. رهبر جمهوری اسلامی با تأکید بر اینکه "زبان علم فقط انگلیسی نیست"، گفته بود: «زبان‌های دیگر مثل اسپانیولی، فرانسه، آلمانی و کشورهای شرقی هم زبان علم‌اند». خامنه‌ای افزوده بود: «نمی‌گویم از فردا آموزش انگلیسی را تعطیل کنیم، اما بدانیم چه می‌کنیم.»
سخنان متناقض دبیر شورای عالی آموزش و پرورش
حدود یک هفته پیش از اعلام خبر انتخابی شدن زبان انگلیسی و انتخابی بودن زبان‌های دیگر از جمله چینی، محمود امانی طهرانی، دبیر شورای عالی آموزش و پرورش روز ۲۱ تیر درباره آموزش زبان‌های خارجی در مدارس گفت: «اجبار نکنیم که این آموزش‌ها حتما در محیط مدرسه و به صورت رسمی باشد؛ مهم این است که این زبان‌ها آموخته شود؛ حال چه در فضای مدرسه و چه در آموزشگاه‌های مورد تایید. اگر موسسه‌ای مورد تایید باشد و برای این آموزش اعلام آمادگی کند امکان آموزش زبان‌ها بلافاصله وجود دارد.»
او در پاسخ به سوالی درباره امکانات آموزش و پروش برای آموزش زبان چینی گفت: «مشخص است که نظام آموزشی چنین نیرویی را به میزان کافی در اختیار ندارد. آموزش و پرورش می‌تواند با ترکیب آموزش مجازی و حضوری و تجاربی که از این نوع آموزش در دوره کرونا دست یافت استفاده‌های نوینی کند.»
دبیر شورای عالی آموزش و پرورش تصریح کرد که این وزارتخانه می‌خواهد آموزش زبان خارجی را "در خارج از سطح مدرسه" پیگیری کند. او گفت: «در فضای مجازی می‌خواهیم این تجربه را بیشتر کنیم که آموزش رسمی از طریق فضای غیر رسمی باشد.»
امانی طهرانی افزود: «دانش آموزی که متقاضی آموزش یک زبان خارجی خاص مثل زبان چینی است طبیعتاً می‌تواند در مؤسسات خصوصی مورد تأیید وزارت آموزش و پرورش تحصیل کند و طبیعی است که مایل است هزینه آن را بپردازد.»
او اما توضیح نداد آموزش زبان خارجی در موسسات خصوصی چه ارتباطی به آموزش و پرورش دارد و چرا باید این وزارتخانه در این باره مصوبه تصویب کند. تا کنون نیز هر دانش‌آموزی که مایل بود و توان مالی هم داشت می‌توانست در موسسات خصوصی هرگونه زبان خارجی را یاد بگیرد و نیازی به مصوبه آموزش و پرورش نبود.
روش‌های متفاوت یادگیری الفبا در کشورهای مختلف
پائیز فرامی‌رسد و مدارس در ایران به زودی باز می‌شوند و کودکان دبستانی آغاز به یاد گرفتن الفبا می‌کنند. روش‌های یادگیری نوشتن الفبا در کشورهای مختلف جهان چگونه است؟
عکس: picture-alliance/dpa
چین: هرچه زودتر، بهتر
کودکان چینی در سه‌سالگی به فراگیری الفبا در مهد کودک‌های این کشور مشغول می‌شوند. آنها در شش سالگی آغاز به نوشتن می‌کنند. روشی علمی برای یادگیری الفبای چینی وجود ندارد. باید الفبا را از بر کرد و به خاطر سپرد.
عکس: picture-alliance/dpa
ژاپن: یادگیری الفبا تا پایان کلاس نهم
کودکان ژاپنی یادگیری نوشتن الفبا را تا پایان سال اول به پایان نمی‌رسانند. آنها تا کلاس نهم همه‌ساله چندین نشانه از الفبای این زبان را می‌آموزند. کودکان باید برای نوشتن واژگان پایه زبان ژاپنی حدود ۲۱۰۰ نشانه را حفظ کنند. تمرین‌های مرتب شرط یادگیری است، زیرا در غیر این صورت نشانه‌ها از یاد می‌روند.
عکس: picture-alliance/dpa
مصر: زبانی جدید
در مصر زبان نوشتاری و گفتاری تفاوت‌های فاحشی با هم دارند. زبان نوشتاری عربی است و زبان گفتاری لهجه‌ای مصری است که در بسیاری جهات متفاوت است با زبان عربی. همین امر کار یادگیری زبان را برای کودکان بسیار دشوار می‌کند. کلاس‌های درس در مصر نیز با بیش از ۸۰ شاگرد امکان یادگیری دقیق را نمی‌دهند. بی‌سبب نیست که بسیاری از کودکان مصری امکان نوشتن و سخن گفتن به زبان عربی صحیح را نمی‌آموزند.
عکس: Fotolia/Ivan Montero
مراکش: فقط عربی نیست
در گذشته در کشور مراکش فقط زبان عربی آموزش داده می‌شد. از سال ۲۰۰۴ در کنار زبان عربی، زبان مناطق بربرنشین این کشور (آمازیغی) نیز از سال اول دبستان تدریس می‌شود. به این ترتیب شمار بی‌سوادان بخصوص در مناطق بربرنشین این کشور کاهش یافته است. از سال ۲۰۱۱ زبان آمازیغی به عنوان زبان رسمی مراکش در قانون اساسی این کشور نیز وارد شده است.
عکس: picture alliance/Ronald Wittek
پاراگوئه: اهمیت زبان بومیان
اهمیت زبان‌های بومی در آمریکای جنوبی افزایش یافته است. کودکان پاراگوئه در مدارس در کنار زبان اسپانیائی زبان بومی "گوارانی" را نیز می‌آموزند. اما تنها یکی از این دوزبان می‌تواند زبان عمده در دوران دبستان باشد.
عکس: Getty Images
لهستان: یادگیری از آغاز
در لهستان دبستان‌ها از کلاس اول آغاز نمی‌شوند. دوره یک‌ساله پیش دبستانی در این کشور اجباری است. کودکان در این کلاس یک‌ساله پیش دبستانی از راه بازی‌های آموزشی با الفبا و بعضی کلمات زبان لهستانی آشنا می‌شوند.
عکس: picture-alliance/PAP
کانادا: شیوه نوشتاری گوناگون
در بعضی دبستان‌های کانادا در کلاس اول زبان انگلیسی تدریس نمی‌شود. زبان این دبستان‌ها "اینکتیتوت" نام دارد. این زبان ِ بومی‌های کانادا "اینویت" در شمال این کشور در منطقه "ناناوات" است. اینکتیتوت زبانی است با لهجه‌هایی بسیار متفاوت. شیوه نوشتاری واحدی برای این زبان وجود ندارد و هر کس می‌تواند کلمات را آن گونه که سخن می‌گوید بنویسد.
عکس: picture-alliance/Ton Koene
اسرائیل: کمک برای نوشتن
به کودکان اسرائیلی برای نوشتن زبان عبری کمک می‌شود. دانش‌آموزان کلاس اول اجازه دارند برای نوشتن کلمات از علامت‌های صدادار کوتاه ِ فتحه، کسره و ضمه استفاده کنند. از سال دوم به بعد برای نوشتن به زبان عبری اجازه استفاده از این علامت‌ها داده نمی‌شود.
عکس: picture-alliance/dpa/dpaweb
یونان: تنوع حروف صدادار
شاگردان کلاس اول دبستان در یونان نمی‌دانند چه علامتی را باید برای بیان حرف صدادار بلند "ای" استفاده کنند. در زبان یونانی شش علامت برای بیان این حرف صدادار وجود دارد. البته این مشکل به صورتی خفیف‌تر در رابطه با علامت‌های صدادار کوتاه ِ کسره و ضمه نیز وجود دارد. چون شیوه‌ای علمی برای آموزش در این زمینه وجود ندارد، حفظ کردن، تمرین و استمرار در تمرین بهترین شیوه برای یادگیری محسوب می‌شود.
عکس: picture-alliance/dpa
صربستان: یک زبان با دو شیوه نوشتاری
زبان صربی را می‌توان با خط لاتین یا سیریلیک نوشت. کودکان نوآموز باید هر دوشیوه را بیاموزند. در کلاس اول دبستان ابتدا شیوه نوشتاری سیریلیک آموخته می‌شود و در کلاس دوم شیوه نوشتاری لاتین. چند سال همین روش تکرار می‌شود و پس از آن دانش‌آموزان می‌توانند خود شیوه نوشتاری مورد علاقه‌شان را انتخاب کنند.
عکس: DW/D. Gruhonjic
ایران: نوشتن زبان فارسی با حروف عربی
در ایران اقوام گوناگونی زندگی می‌کنند. کودکان دبستان در سراسر ایران اما تنها زبان فارسی را می آموزند. این در حالی است که نوشتن زبان فارسی حتی برای اقوام فارسی‌‌زبان نیز مشکل است. زبان فارسی که از خانواده زبان‌های هندواروپایی است با حروف عربی نوشته می‌شود.
عکس: FARS
آلمان: بنویس هرآنچه می‌شنوی
۲۰ سال پیش شیوه آموزشی "بنویس هر آنچه می‌شنوی" در بسیاری از مدارس آلمان متداول شد و همواره بحث بر سر درست یا نادرست بودن آن ادامه داشته است. در این شیوه آموزشی از کودکان طلب می‌شود کلمات را همان‌گونه که می‌شنوند، بنویسند. منتقدان بر این نظرند که با این روش نمی‌توان شیوه صحیح نوشتاری را آموزش داد.
