تا کنون هیچ یک از گزارش‌های آژانس‌بین‌المللی انرژی اتمی درباره‌ی فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی، نظر جامعه‌ی جهانی را چنین به خود معطوف نساخته بود. مضمون این گزارش برای جامعه‌ی جهانی هشدار دهنده است.

طبق این گزارش که نسخه‌ای از آن روز سه‌شنبه (۸ نوامبر/۱۷ آبان) در وین در اختیار خبرگزاری آلمان قرار گرفته است، ایران در هر صورت تا سال گذشته روی ساخت بمب اتمی کار می‌کرده است.

طبق این گزارش، مستنداتی که در اختیار مقامات آژانس بین‌المللی است، حاکی از آن است که جمهوری اسلامی تا سال ۲۰۱۰ پروژه‌ها و آزمایش‌های گوناگونی برای ساخت کلاهک انفجاری هسته‌ای دنبال کرده است.

گزارش جدید آژانس آشکارا بیانگر وجود برنامه‌ای برای تولید جنگ‌افزار اتمی توسط ایران است. یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس در گزارش خود نوشته است که ایران فعالیت‌هایی برای ساخت کلاهک هسته‌ای انجام داده است. طبق این گزارش، بخش‌هایی از این فعالیت می‌تواند همچنان ادامه داشته باشد.

جمع‌بندی فعالیت‌های ایران

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پیوست این گزارش ۲۵ صفحه‌ای، همه‌ی اطلاعات، آزمایش‌ها، پروژه‌ها و سازمان‌های یک برنامه‌ی ساخت سلاح اتمی مخفی احتمالی توسط ایران را جمعبندی کرده است.

آژانس از جمله نتیجه‌گیری کرده است که دانشمندان تحت سرپرستی وزارت دفاع جمهوری اسلامی، عنصرهایی برای ساخت کلاهک هسته‌ای ساخته و آزمایش کرده‌اند. کار بر روی اجزاء «چاشنی نوترونی» که باعث واکنش زنجیره‌ای هسته‌ای می‌شود یکی از متعلقات آن بوده است.

افزون بر آن مستنداتی دال بر آماده‌سازی یک آزمایش هسته‌ای وجود دارد که ایران برای آن چاشنی‌های انفجاری ویژه را به‌طور زیرزمینی آزمایش کرده است.

آژانس در گزارش خود بارها تاکید کرده که اطلاعات خود را از منابع گوناگون به دست آورده است و این اطلاعات که پایه‌ی نگرانی و تحلیل آژانس را تشکیل می‌دهند «قابل اعتماد» هستند. طبق گزارش، این اطلاعات از منابع مستقل مختلفی مانند کشورهای عضو، اطلاعات خود آژانس و اطلاعاتی که خود ایران در اختیار آژانس قرار داده به دست آمده‌اند.

طبق ارزیابی یکی از دیپلمات‌های آگاه در این زمینه در وین، این گزارش آژانس دربرگیرنده‌ی اجزای یک برنامه موفق برای تولید جنگ‌افزار اتمی است، زیرا ایران در همه‌ی عرصه‌های چنین برنامه‌ای فعالیت داشته است.

طبق این گزارش، دولت ایران نقشه‌های ساخت سلاح اتمی را از طریق یک شبکه‌ی قاچاق پیرامون عبدالقادر خان، دانشمند اتمی پاکستان به دست آورده است. آژانس خاطر نشان ساخته است که وی مخفیانه به لیبی نیز برنامه‌ی اتمی صادر کرده بود.

نخستین واکنش‌ها

روسیه از انتشار گزارش آژانس درباره‌ی برنامه‌ی اتمی ایران در زمان کنونی شدیدا انتقاد کرد و آن را غیرسازنده خواند. به گزارش اینترفاکس، وزارت خارجه‌ی روسیه روز سه‌شنبه اعلام کرد که انتشار این گزارش در چنین شرایطی، شانس گفت‌وگو میان میانجیگران بین‌المللی و رهبران تهران را کمتر می‌کند.

مسکو بدون اینکه مضمون این گزارش را تفسیر کند، از این گام آژانس ابراز ناخرسندی و سرخوردگی کرده است. به گفته‌ی وزارت خارجه‌ی روسیه، پس از تحلیل این گزارش می‌توان قضاوت کرد که آیا اتهامات وارده به ایران معتبر است یا نه.

مفسر تلویزیون اسرائيل، شامگاه سه‌شنبه در نخستین واکنش خود نسبت به گزارش تازه‌ی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «ماسک از چهره‌ی ایران برگرفته شد».

در پی آن، زیپی لیونی، رهبر اپوزیسیون اسرائیل، جامعه‌ی جهانی را فراخواند تا برای متوقف کردن برنامه‌ی اتمی ایران همکاری کند. وی شامگاه سه‌شنبه به یک سایت خبری اسرائیلی گفت، اکنون که حقیقت برای جهانیان آشکار شده است، اسرائيل باید جهان آزاد را بسیج کند تا برنامه‌ی اتمی ایران را متوقف کند.

تنها چند ساعت پیش از انتشار این گزارش، ایهود بارک، وزیر دفاع اسرائیل خواستار «تحریم‌های مرگبار» علیه ایران شده بود. ناظران سیاسی معتقدند که منظور او از چنین تحریم‌هایی، قطع ارتباطات با بانک مرکزی ایران و ممنوعیت معاملات نفتی با ایران است.

روزنامه‌ی اسرائیلی «هاآرتص» در شماره‌ی شامگاهی خود، گزارشی با این عنوان چاپ کرده است که «ایران از سال ۲۰۰۳ بی‌وقفه برای ساخت بمب اتمی کار می‌کند». این روزنامه در گزارش خود می‌افزاید که این فعالیت‌های تهران همچنان ادامه دارد.

BM/SJ