آیا آلمان باید غرامت جنگی چند صد میلیاردی به لهستان بپردازد؟
۱۳۹۶ شهریور ۲۰, دوشنبه
لهستان ممکن است بر پایه گزارش کارشناسی پارلمان این کشور مبلغ ۸۴۰ میلیارد یورو از آلمان بابت غرامت جنگی طلب کند. اما کارشناسان آلمانی دلایل پارلمان لهستان را نادرست میدانند.
تبلیغات
در گزارش کارشناسی ۴۰ صفحهای پارلمان لهستان نتیجهای روشن بیان شده است: آلمان باید بابت خسارتهایی که در طول جنگ جهانی دوم به بار آورده به لهستان غرامت بپردازد. در ورشو سخن از حدود ۸۴۰ میلیارد یورو در میان است.
به گزارش نشریه آلمانی "اشپیگل"، در عمل هم ارتش هیتلر در هیچ کشور دیگری مانند لهستان ویرانی و کشتار به بار نیاورد. از جمعیت ۳۵ میلیونی لهستان در سال ۱۹۳۹، تنها پنج و نیم میلیون نفر در برابر لشکرکشیهای ارتش آلمان نازی جان سالم به در بردند. آلمانها روستاها، شهرها و آثار فرهنگی بسیاری را در لهستان نابود کردند. آنها پس از قیام ورشو در سال ۱۹۴۴ به طور سیستماتیک خانه به خانه این شهر را منفجر و ویران کردند.
به نوشته "اشپیگل"، با این حال کارشناسان آلمانی برداشت حقوقی لهستان را صحیح نمیدانند. کارشناسان آلمانی میگویند که لهستان در سال ۱۹۵۳ از گرفتن غرامت جنگی چشمپوشی کرده بود و دولت آلمان میگوید که دلیلی برای تردید در این باره وجود ندارد که چشمپوشی لهستان از غرامت در سال ۱۹۵۳ به لحاظ حقوقی درست بوده است.
به گفته کارشناسان آلمانی، لهستان یک بار دیگر نیز در سال ۱۹۷۰ اعلام کرده بود که از گرفتن غرامت چشم میپوشد. در آن زمان لهستان و آلمان در چارچوب سیاست جدید ویلی برانت، صدراعظم وقت در رابطه با کشورهای بلوک شرق، قرارداد عادیسازی روابط میان دو کشور را امضا کردند.
همچنین گرگور شولگن، تاریخدان آلمانی، میگوید که لهستان میتوانست در سال ۱۹۹۰ از فرصت استفاده کند و در آخرین لحظه درخواستش را مطرح کند، اما برای آنکه به رسمیت شناختن مرز "اودر - نایسه" از سوی آلمان متحد را به خطر نیندازد، درخواستی را مطرح نکرد.
"اشپیگل" مینویسد، کارشناسان پارلمان لهستان همچنین در نظر نگرفتهاند که آلمان خسارتی را که به لهستان وارد آورده، پس از جنگ جهانی دوم بیش از هر چیز، با دادن بخشهایی از خاک خودش به لهستان جبران کرده است.
کشورهایی که در جنگ جهانی دوم پیروز شدند باهم به توافق رسیدند که بخشهایی از پروس شرقی، شلزین، پومرن و شرق براندنبورگ را از آلمان جدا کنند. میلیونها آلمانی از این مناطق بیرون رانده شدند. این آلمانیها به هنگام ترک محل زندگیشان دارایی شخصی، خانه و کارخانههایشان را بر جای گذاشتند.
در ضمن قربانیان لهستانی تا سال ۱۹۹۱ حدود ۲۲۵ میلیون یورو غرامت دریافت کردند. آلمان یک میلیارد هم به کارگران لهستانی اردوگاههای کار اجباری پرداخت کرد. زندانیان اردوگاههای مرگ و قربانیان آزمایشهای شبهپزشکی نیز در دهه ۱۹۷۰ نیم میلیارد یورو دریافت کردند.
"اشپیگل" مینویسد، روشن است که پرداخت پول و جدا شدن بخشهایی از خاک کشور هیچگاه پاسخگوی اعمال بیرحمانه آلمانیهای نازی نیست، اما این واقعیت باعث نمیشود که مطالبات لهستان برای پرداخت غرامت راحتتر تحقق پیدا کند.
هنوز هم معلوم نیست که آیا دولت لهستان میخواهد مطالبات خود را در دادگاهی بینالمللی یا به طور مستقیم با دولت آلمان مطرح کند.
از هم اکنون از این موضوع به عنوان سلاح تبلیغاتی استفاده میشود. سیاستمداران دست راستی در لهستان میگویند که آلمان جنگ جهانی جنایتکارانه را آغاز کرد و تا امروز هم از پرداخت غرامت طفره میرود.
روایتی تصویری از جنگ جهانی دوم از آغاز تا پایان
ارتش آلمان به دستور آدولف هیتلر در نخستین روز ماه سپتامبر سال ۱۹۳۹ به لهستان حمله کرد. به این ترتیب جنگی درگرفت که تا روز هشتم ماه مه سال ۱۹۴۵ ادامه یافت. میلیونها نفر جان خود را در این جنگ از دست دادند.
عکس: AP
۱۹۳۹
آلمان نازی به دروغی تاریخی دست زد و اعلام کرد که حمله به لهستان در پاسخ به حملات این کشور به آلمان بوده است. فرانسه و بریتانیا که متحد لهستان بودند، روز سوم سپتامبر همین سال در جواب این حمله به آلمان اعلان جنگ کردند.
۱۹۳۹
لهستان که از نظر نظامی ضعیف بود، نمیتوانست درمقابل ارتش نیرومند آلمان مقاومت کند. طی پنجهفته ارتش لهستان شکست خورد. در چنین شرایطی ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی روز هفدهم سپتامبر شرق لهستان را اشغال کرد. اشغال شرق لهستان برطبق قراردادی مخفیانه انجام شد که شوروی با آلمان بسته بود.
عکس: AP
۱۹۴۰
ارتش آلمان در ماه آوریل سال ۱۹۴۰ وارد خاک دانمارک شد و از آنجا نیز به سمت نروژ پیشروی کرد. نروژ از ذخایری طبیعی برخوردار بود که آلمان برای پیشربرد اهداف نظامی و جنگی خود به آنها نیاز مبرم داشت. بریتانیا در راه مسدود کردن این راه بود و دست به اعزام سرباز زد، اما متفقین در همان ماه ژوئن سال ۱۹۴۰ در نروژ تسلیم متحدین شدند.
۱۹۴۰
در دهم ماه مه ارتش آلمان به کشورهای هلند، بلژیک و لوکزامبورگ، که خود را بیطرف اعلام کرده بودند، حمله کرد و طی چندروز این کشورها را به اشغال خود درآورد. به این ترتیب امکان حمله آلمان به فرانسه آماده شد.
عکس: picture alliance/akg-images
۱۹۴۰
ارتش آلمان حمله به فرانسه را آغاز کرد و با پیشروی خود موفق شد در اواسط ماه ژوئن پاریس را اشغال کند. در بیستودوم ژوئن فرانسه تسلیم شد. فرانسه به دوبخش تقسیم شد. بخشی زیرنظر آلمان و بخش دیگر زیرنظر دولتی دست نشانده آلمان به رهبری مارشال فرانسوی فیلیپ پتن بود. مارشال پتن بعدها به خاطر قبول ریاست حکومت ویشی در جنگ جهانی دوم به خیانت متهم و محکوم شد.
عکس: ullstein bild/SZ Photo
۱۹۴۰
هیتلر پس از این پیروزی، حمله به بریتانیا را آغازکرد. بمبافکنهای آلمان بمباران شهرهای بریتانیا را آغاز کردند. شهر کاونتری از جمله شهرهای بریتانیا بود که در پی این حملات به کلی ویران شد. جنگ هواپیماهای آلمان و بریتانیا ادامه یافت و نیروی هوایی بریتانیا موفق شد خسارتهای فراوانی به هواپیماهای آلمانی وارد کند. در بهار سال ۱۹۴۱ حملات نیروی هوایی آلمان به بریتانیا به شدت کاهش یافتند.
عکس: Getty Images
۱۹۴۱
هیتلر پس از شکست هوایی از بریتانیا توجهاش را به جنوب و پس از آن به شرق معطوف کرد. ارتش آلمان لشکرکشی به سوی شمال آفریقا، منطقه بالکان و روسیه را آغاز کرد. در همین زمان متحدان نیروهای محور شامل آلمان، ایتالیا و ژاپن به تدریج افزایش مییافتند.
۱۹۴۱
هیتلر در بهار سال ۱۹۴۱ فرمان حمله به یوگسلاوی را صادر کرد. یونان هم از حملات ارتش آلمان در امان نماند. در ماه مه سال ۱۹۴۱ چتربازان آلمان در جزیره کرت یونان پیاده شدند و حملات هوایی – زمینی آلمان علیه یونان آغاز شد.
عکس: picture-alliance/akg-images
۱۹۴۱
در بیستودوم ژوئن سال ۱۹۴۱ حمله آلمان به اتحاد جماهیر شوروی با نام عملیات "بارباروسا" آغاز شد. تبلیغات آلمان هیتلری هدف این حمله را "توسعه فضای حیاتی در شرق" نامیدند. ارتش آلمان در حمله به اتحاد جماهیر شوروی جنایتهای جنگی بیشماری را مرتکب شد.
عکس: Getty Images
۱۹۴۲
ارتش سرخ اتحاد شوروی در ابتدای حمله آلمان مقاومت کمی از خود نشان داد، اما به تدریج با پیشروی ارتش آلمان در خاک روسیه، قوای آلمان تحلیل رفت. از دست دادن وسیع نیرو و نامطمئن شدن مسیر دریافت مواد کمکی مورد نیاز نظامیان سبب شدند که قوای آلمان به تدریج ضعیف شود. در شرایطی که آلمان بیشتر بخشهای اروپا، شمال آفریقا و روسیه را در اختیار داشت، اضمحلال ارتشاش به تدریج از سال ۱۹۴۲ آغاز شد.
۱۹۴۲
ایتالیا که متحد آلمان بود در ژوئن سال ۱۹۴۰ در شمال آفریقا به نیروهای بریتانیا حمله کرد و آلمان در بهار ۱۹۴۱ برای کمک به ارتش ایتالیا "سپاه آلمان در آفریقا" (Afrikakorps) را به این منطقه اعزام کرد. دولت بریتانیا که تا مدتها در حالتی دفاعی قرار داشت، در پائیز ۱۹۴۲ به نیروهای محور در "العلمین" حمله کرد و آنها را به عقبنشینی واداشت. نبرد العلمین مسیر جنگ جهانی دوم را برگرداند.
عکس: Getty Images
۱۹۴۲
نازیهای آلمان در پشت جبهههای شرق اردوگاههای مرگ اسرای خود را مستقر کرده بودند. بیش از شش میلیون انسان قربانی جنون نژادپرستانه نازیهای آلمان شدند. بسیاری تیرباران شدند یا در اتاقهای مخصوص گاز خفه شدند. بسیاری دیگر یا از گرسنگی و تشنگی و یا در پی بیماری از میان رفتند. هزاران سرباز آلمان و مامور اساس در این جنایت تاریخی سهیم بودند.
عکس: Yad Vashem Photo Archives
۱۹۴۳
در چهارمین سال اوضاع جنگ دگرگون شد. ارتش سرخ در شرق حملات خود را به نیروهای فاشیسم آلمان افزایش داد. متفقین در جنوب وارد خاک ایتالیا شدند. آلمان و متحداناش در قالب دفاعی بودند و فشار زیادی را تحمل میکردند.
۱۹۴۳
شکست آلمان در جنگ جهانی دوم در نبرد استالینگراد مشخص شد. ارتش آلمان از ماه ژوئیه سال ۱۹۴۲ سعی کرد این شهر را تسخیر کند، اما سرانجام در فوریه سال ۱۹۴۳ شکست خورد و این شهر توسط ژنرال روکوفسکی آزاد شد. فیلدمارشال فون پاولوس به اتفاق ۲۵۰۰ افسر عالی رتبه تسلیم ارتش شوروی شدند. ۷۰۰ هزار نفر تنها در این نبرد کشته شدند. بیشتر آنها سربازان ارتش سرخ شوروی بودند.
عکس: picture-alliance/dpa
۱۹۴۳
پس از تسلیم نیروهای آلمان و ایتالیا در شمال آفریقا، راه برای متفقین باز شد تا با ورود به ایتالیا حمله به کشورهای محور را آغاز کنند. در دهم ژوئیه نیروهای متفقین به سیسیل وارد شدند. یکی از قدرتهای متفقین آمریکا بود که هیتلر در سال ۱۹۴۱ به آن اعلان جنگ کرده بود.
عکس: picture alliance/akg
۱۹۴۳
نیروهای متفقین در سپتامبر ۱۹۴۳ پیشروی به بخشهای دیگر ایتالیا را ادامه دادند. هیتلر در چنین شرایطی فرمان داد که ارتش آلمان ایتالیا را اشغال کند. در حالی که نیروهای متفقین از جنوب این کشور به پیشروی خود ادامه میدادند، سربازان آلمان در دیگر بخشهای ایتالیا ترس و وحشت برقرار کرده بودند.
ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی در شرق اروپا همواره ارتش آلمان را به عقبنشینی وامیداشت. کشورهایی چون یوگسلاوی، رومانی، بلغارستان و لهستان یکی پس از دیگری به دست نیروهای ارتش سرخ میافتاد. متفقین نیز قدرتشان افزایش مییافت. آنها موفق شدند در شمال فرانسه و اندکی بعد در جنوب فرانسه نیرو پیاده کنند.
۱۹۴۴
در سحرگاه ششم ژوئن سال ۱۹۴۴ نیروهای آمریکا، بریتانیا، کانادا و دیگر کشورهای متفقین در سواحل نورماندی در شمال فرانسه پیاده شدند. ارتش آلمان انتظار چنین اقدامی را از سوی نیروهای متفقین داشت، اما فکر میکرد که این نیروها در بخشهای شرقیتر پیاده شوند. حمله نیروهای متفقین از غرب به نیروهای آلمان هیتلری آغاز شد.
عکس: Getty Images
۱۹۴۴
در پانزدهم اوت نیروهای متفقین حملات خود را از جنوب فرانسه نیز آغاز کردند. قوای متفقین از شمال و جنوب با سرعت به پیشروی ادامه دادند و در بیستوپنجم اوت ۱۹۴۴موفق شدند پاریس را از کنترل اشغالگران فاشیست آزاد کنند. در پایان ماه اکتبر نیروهای متفقین آخن، اولین شهر بزرگ آلمان را نیز اشغال کردند.
عکس: Getty Images
۱۹۴۴
ارتش آلمان در زمستان ۱۹۴۴/ ۱۹۴۵ کوشید با یک ضدحمله نیروهای متفقین را عقب راند، اما شکست خورد و متفقین از غرب و شرق حملات خود را ادامه دادند.
عکس: imago/United Archives
۱۹۴۵
در هشتم ماه مه سال ۱۹۴۵ سرانجام فاشیستهای آلمان به کلی تسلیم شدند. هیتلر که نگران دستگیریاش بود، در سیام ماه آوریل دست به خودکشی زد و به ضرب گلوله خود را کشت. بیشتر قاره اروپا پس از شش سال جنگ به ویرانه تبدیل شده بود. این جنگ حدود ۵۰ میلیون کشته برجای گذاشت. ژنرال مارشال ویلهلم در ماه مه سال ۱۹۴۵ در برلین قرارداد تسلیم آلمان را امضا کرد.