آیا آلمان با تحویل تانک لئوپارد به اوکراین وارد جنگ می‌شود؟
۱۴۰۱ بهمن ۷, جمعه
برخی منتقدان می‌گویند آلمان با تحویل تانک‌های تهاجمی لئوپارد به اوکراین به یکی از طرف‌های جنگ تبدیل می‌شود. کارشناسان حقوق بین‌الملل معتقدند کمک و حتی همکاری نظامی با اوکراین برای دفاع از خود ناقض منشور سازمان ملل نیست.
تانک‌های لئوپارد۲ ساخت آلمانعکس: Sean Gallup/Getty Images
تبلیغات
اوکراین از ماه‌ها پیش خواستار دریافت تانک‌های تهاجمی، به خصوص تانک‌های لئوپارد۲ آلمانی شده که از پیشرفته‌ترین تسلیحات سنگین جهان به شمار می‌رود.
آلمان که پس از آمریکا و بریتانیا بیشترین کمک‌های نظامی را در اختیار اوکراین گذاشته تا دو روز پیش به این درخواست پاسخ مثبت نداده بود و این موضوع همچنان در ابهام قرار داشت.
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان سرانجام روز چهارشنبه، ۲۵ ژانویه در سخنرانی خود در پارلمان فدرال (بوندس‌تاگ) اعلام کرد این کشور در مرحله نخست ۱۴ تانک لئوپارد در اختیار اوکراین قرار می‌دهد و برای تحویل این تانک‌ها از دیگر کشورهای اروپایی هم مجوز صادر می‌کند.
منتقدان ارسال تسلیحات سنگین، مانند تانک‌های تهاجمی به اوکراین هشدار می‌دهند که آلمان با این کار به یکی از طرف‌های جنگ تبدیل می‌شود اما کارشناسان حقوق بین‌الملل این ادعا را نادرست می‌دانند.
روسیه ناقض منشور سازمان ملل
بر پایه منشور سازمان ملل متحد کشورهای عضو موظف هستند از هر گونه تهدید و اقدام علیه تمامیت ارضی و استقلال سیاسی دیگر کشورها و عملکرد ناهمخوان با اهداف این نهاد خودداری کنند.
روسیه باتجاوز نظامی به خاک اوکراین که ۲۴ فوریه سال پیش آغاز شد این اصل سازمان ملل را نقض کرده است. مطابق منشور این سازمان اوکراین حق دارد در برابر تجاوز بیگانه از خود دفاع کند و این دفاع می‌تواند "فردی یا جمعی" باشد.
بر همین اساس دفاع نیروهای اوکراینی در برابر تهاجم نظامیان روسی به وضوح مشمول اصول مندرج در منشور سازمان ملل است.
به همین دلیل کشورهای دیگر نیز می‌توانند از اوکراین پشتیبانی نظامی کنند و این حمایت شامل ارسال تسلیحات و آموزش سربازان اوکراینی برای دفاع از خود نیز می‌شود.
حق "دفاع از خود جمعی"
مارکوس کاریفسکی، استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه ارلانگن – نورنبرگ به کانال یک تلویزیون آلمان ARD می‌گوید حتی مشارکت نیروهای مسلح دوشادوش نیروهای اوکراینی می‌تواند از منظر حقوق بین‌الملل به عنوان "دفاع از خود جمعی" قابل توجیه باشد.
آلمان و دیگر کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) تا کنون احتمال دخالت مستقیم نظامی خود در جنگ اوکراین را رد کرده‌اند زیرا اعتقاد دارند این اقدام می‌تواند بحران را تشدید کند.
به گفته کاریفسکی البته چنین اقدامی از نظر حقوق بین‌المللی مشروع خواهد بود زیرا هر تیری که روسیه در اوکراین شلیک می‌کند به معنای ادامه نقض موازین بین‌المللی است.
او تاکید کرد روسیه زمانی به رعایت حقوق بین‌الملل بازخواهد گشت که نیروهایش را تا پشت مرزهای خود عقب کشیده باشد.
به همین دلیل تا زمانی که تجاوز روسیه خاتمه نیافته باشد، آلمان با تحویل تانک‌های تهاجمی لئوپارد۲ به اوکراین به طور خودکار به یکی از طرف‌های جنگ تبدیل نمی‌شود.
مطابق کنوانسیون ژنو کشوری یکی از طرف‌های جنگ شناخته می‌شود که سربازانش به طور مستقیم و فعال در درگیری‌های نظامی مشارکت داشته باشند.
ماتیاس هردگن، از مدیران موسسه حقوق بین‌الملل دانشگاه بن می‌گوید یکی از پیش‌شرط‌های طرف جنگ تلقی شدن یک کشور حضور فعال و هماهنگ‌شده سربازان آن در درگیری‌های نظامی است و ارسال هر گونه تسلیحات و تجهیزات و حتی آموزش استفاده از آنها در این مسئله تغییری ایجاد نمی‌کند.
دو کارشناس یاد شده همچنین بر این اعتقادند که دامنه تعریف مفاهیمی مانند "طرف جنگ" یا "طرف مناقشه"، در هر حال بسیار محدود است.
گام برداشتن در مسیر تبلیغات مسکو
پروفسور کاریفسکی می‌گوید کسانی که این بحث‌ها را مطرح می‌کنند به نوعی در مسیر ماشین تبلیغات مسکو گام برمی‌دارند و به این توهم دامن می‌زنند که انگار مرحله‌ای وجود دارد که از آنجا به بعد روسیه مجاز خواهد بود به آلمان حمله کند.
هردگن یک گام فراتر رفته و تاکید می‌کند حتی اگر آلمان به یک طرف جنگ هم تبدیل شده باشد بازهم مطابق منشور سازمان ملل حمله نظامی روسیه به آن ممنوع است.
با این توضیح قرار گرفتن فرضی آلمان در موقعیت "طرف جنگ" هم مجوزی برای روسیه برای حمله به برلین نخواهد بود و در نهایت مشارکت‌کنندگان نظامی احتمالی آلمانی در جنگ اوکراین فقط می‌توانند در همان میدان‌های نبرد مورد حمله قرار گیرند.
استاد دانشگاه بن می‌گوید آلمان در یک شرایط دیگر نیز می‌تواند "طرف جنگ" باشد و آن زمانی است که این کشور به هر دلیل هدف حمله نظامی مستقیم ارتش روسیه قرار گیرد.
پس از موافقت دولت فدرال آلمان با تحویل تانک‌های تهاجمی به اوکراین، رئیس جمهوری این کشور ولودیمیر زلنسکی خواستار ارسال هواپیماهای جنگنده غربی هم شده است.
کارشناسان حقوق بین‌الملل اعتقاد دارند چنین کمک‌هایی نیز ناقض منشور سازمان ملل نخواهد بود و حتی مشارکت خلبانان غربی در درگیری‌ها هم می‌تواند به عنوان حق دفاع از خود اوکراین قابل توجیه باشد.
سلاح‌هایی که غرب در اختیار اوکراین گذاشت به روایت تصویر
بدون کمک‌های تسلیحاتی کشورهای غربی، اوکراین توان مقابله با تجاوز ارتش روسیه را نداشت. چه سلاح‌هایی برتری تسلیحاتی روسیه بر اوکراین را برهم زدند؟ در این گزارش تصویری ببینید:
تجاوز نظامی روسیه به اوکراین با ورود و پیشروی هزاران دستگاه تانک و زره‌پوش به خاک این کشور آغاز شد. یکی از مهمترین سلاح‌هایی که بلای جان تانک‌های روسی و مانع از پیشروی آنها شد موشک دوش‌انداز ضد تانک هدایت شونده جاولین (نیزه) است. طبق آمار رسمی فقط آمریکا ۴هزار و ۶۰۰ دستگاه از این موشک‌ها را در اختیار اوکراین قرار داده و دیگر کشورهای غربی نیز شمار دیگری به اوکراین فرستاده‌اند.
آمریکا ۵ فروند هلی‌کوپتر ترابری نظامی میل ۱۷ ساخت روسیه که تاکنون ۱۵ هزار فروند از آن ساخته شده و در ۷۰ کشور مستقر هستند را در اختیار ارتش اوکراین قرار داده است. همچنین یکصد فروند پهپاد انتحاری نیز به ارتش اوکراین تحویل داده شده است.
عکس: Reuters/Kacper Pempel
پایان برتری هوایی با اف آی ام-۹۲ استینگر
نیروی هوایی اوکراین عملا از چند هواپیما و هلی‌کوپتر قدیمی ساخت اتحاد شوروی سابق تشکیل شده بود. تجاوز نظامی روسیه به اوکراین با برتری مطلق هوایی این کشور همراه بود که ارسال موشک‌های دوش‌انداز ضد هوایی استینگر با سیستم گرمایاب به این برتری هوایی پایان داد. آلمان ۵۰۰ دستگاه، آمریکا ۱۴۰۰ دستگاه و سایر کشورهای غربی نیز مقادیر دیگری استینگر به اوکراین کمک کردند.
عکس: picture-alliance/epa/C. Rehder
موشک ضد تانک NLAW
سلاح دوش‌پرتاب و یک بار مصرف "ضد تانک سبک نسل بعدی" (NLAW) در سوئد توسعه یافته و در بریتانیا تولید شده است. بریتانیا تا ماه مارس ۶ هزار راکت به اوکراین کمک کرده که ۳ هزار و ۶۱۵ قبضه آن "NLAW" بوده است.
عکس: Pavlo Palamarchuk/AP/dpa/picture alliance
خوردوهای زره‌پوش و کمک‌های دارویی
دولت آلمان تاکنون ۸۰ دستگاه خودرو زره‌پوش به همراه ۵۰ دستگاه آمبولانس و کمک‌های دارویی دیگر به اوکراین ارسال کرده است.
عکس: Daniel Karmann/dpa/picture alliance
ارسال استرالا ۲ انبار شده در آلمان
از دوران جنگ سرد در انبارهای تسلیحاتی آلمان دمکراتیک (آلمان شرقی) موشک‌های دوش‌انداز ضد هوایی استرلا ۲ ساخت اتحاد شوروی که در ناتو به آن "سام ۷" گفته می‌شد، نگهداری می‌شدند. به دستور دولت آلمان ۲۷۰۰ قبضه از این موشک‌ها برای کمک به اوکراین فرستاده شدند. دیگر کشورهای عضو پیمان ورشو سابق مانند لهستان و رومانی نیز از این موشک‌ها به اوکراین فرستاده‌اند.
عکس: Michael Mandt/Bundeswehr/dpa/picture alliance
هاموی، رادار و قایق‌های گشت‌زنی
در میان کمک‌های آمریکا به اوکراین ۷۰ دستگاه خودرو "هاموی" (هامر اچ وان)، ۳ فروند قایق گشت‌زنی، ۸ دستگاه سیستم رادار، ۲۵ هزار کلا‌ه‌خود و ۲۵ هزار جلیقه ضد گلوله دیده می‌شود.
عکس: AFP/Getty Images/S. Supinsky
سلاح ضد تانک، مسلسل و فشنگ و غذای سربازی
پانصد قبضه "سلاح ضد تانک ۳" به همراه یک هزار گلوله، ۱۰۰ قبضه تیربار "ام ژ۳"، ۱۶ میلیون فشنگ، ۲۳ هزار کلا‌ه‌خود، ۱۳۰۰ جلیقه ضد گلوله، ۳۵۰ هزار پرس غذای سربازی از دیگر کمک‌های آلمان تا ماه مارس به اوکراین بوده است.
عکس: Philipp Schulze/dpa/picture alliance
توپ، خمپاره و فشنگ
آمریکا همچنین تاکنون ۶۰ میلیون فشنگ، بیش از یک میلیون خمپاره و گلوله توپ، ۳۰۰ قبضه خمپاره‌انداز، یک هزار قبضه کلت کمری، ۵ هزار قبضه تفنگ و ۶۰۰ قبضه مسلسل به ارتش اوکراین کمک کرده است.
عکس: Sgt Paris/Capers /UPI Photo/imago
کمک‌های هلند
هلند نیز کمک‌های نظامی به اوکراین ارسال کرده است. این کمک‌ها شامل ۴۰۰ قبضه سلاح ضد تانک، ۲۰۰ قبضه موشک ضد هوایی استینگر، ۱۰۰ قبضه سلاح تک‌تیرانداز، ۳۰ هزار فشنگ مربوطه و دستگاه مین‌یاب می‌شود.
عکس: Bundeswehr/Walter Wayman
دفاع ضد پهپاد
ارتش اوکراین همچنین چهار سیستم دفاعی ضد پهپاد از آلمان دریافت کرده است. افزون بر این ارتش اوکراین ۱۶ دوربین دید در شب و همچنین دوربین‌های دیگر نیز تحویل گرفته است.
عکس: Nicolas Armer/dpa/picture alliance
ارسال بی‌ام‌پی به اوکراین
دولت آلمان به جمهوری چک اجازه داده است تا ۵۸ دستگاه "PbV-501" که سابقا به آن "بی ام پی ۱" گفته می‌شد را در اختیار اوکراین قرار دهد. این زره‌پوش‌ها قبلا متعلق به جمهوری دمکراتیک آلمان (آلمان شرقی) بود که پس از وحدت دو آلمان در اختیار ارتش آلمان قرار گرفتند که بعدا در پایان دهه ۹۰ میلادی به سوئد و از آنجا به جمهوری چک تحویل داده شدند. استفاده از این خودروها منوط به اجازه آلمان است.
عکس: Stefan Sauer/dpa/picture alliance
هدیه موشک ضد هوایی اس ۳۰۰
دولت اسلواکی سیستم موشک‌های پدافند هوایی اس ۳۰۰ خود که ساخته روسیه است را به اوکراین هدیه کرده است. برد این موشک‌ها بالغ بر ۱۰۰ کیلومتر است و بدین ترتیب باز هم از برتری هوایی روسیه کاسته شده است.
عکس: picture-alliance/dpa
ارزش کمک‌ها تا حال چقدر بوده است؟
اتحادیه اروپا روز چهارشنبه ۱۳ آوریل (۲۴ فروردین) یک بسته ۵۰۰ میلیون یورویی به اوکراین کمک کرد که در مجموع کمک‌های این اتحادیه به یک و نیم میلیارد یورو رسید. متعاقب آن دولت بایدن نیز از تحویل تجهیزات نظامی به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار دیگر خبر داد که مجموع کمک‌های ایالات متحده به اوکراین به ۲/ ۳ میلیارد دلار بالغ می‌شود. فرانسه نیز تاکنون ۱۰۰ میلیون یورو کمک نظامی کرده است.
