این عکس که روبرت کاپا آن را گرفته، یکی از تصاویر معروف و به‌یادماندنی از پابلو پیکاسو و فرانسواز ژیلو است که به سال ۱۹۴۸ برمی‌گردد. ژیلو اما زنی نبود که در زندگی واقعی نیز پیوسته در زیر سایه پیکاسو حرکت کند. "زنی که نه می‌گوید" نام کتابی است از مالته هرویگ، پژوهشگر آلمانی که به تازگی منتشر شده. این اثر درباره زنی هنرمند است که ۱۰ سال زندگی مشترک با پیکاسو را تجربه کرد و در نهایت نیز او را ترک گفت.

مالته هرویگ در کتاب خود در باره آشنایی این دو می‌نویسد: «پیکاسو استاد بود و ژیلو منبع الهام او. ژیلو ۲۲ ساله بود که پیکاسو او را کشف کرد؛ زنی جوان و تأثیرنگرفته و باکره مانند یک بوم سفید نقاشی که پیکاسو دوست داشت آن را پر کند.»

به اعتقاد این محقق آلمانی، پیکاسو بزرگ‌ترین نقاش دوران خود و شاید حتی همه‌ی دوران‌ها بود و استعداد فوق‌العاده‌ای در "خودنمایی" داشت. در کنار خود او و هنرش جایی زیادی برای دیگران نبود. خودشیفتگی این نابغه سبب می‌شد که دیگران به درجه سیاهی‌لشکر تنزل یابند. فرانسواز ژیلو زنی بود که این روند را دگرگون کرد.

می‌گویند پیکاسو در زمان آشنایی با ژیلو به او گفته بود: «دخترانی که ظاهری همانند تو دارند، نمی‌توانند نقاش باشند.» ژیلو در گفت‌وگوهای خود با مالته هرویگ اظهار می‌دارد که پیکاسو اما او را در نهایت به کارگاه نقاشی‌اش دعوت کرد. ژیلو نیز به‌‌رغم سخن پیکاسو دست از نقاشی نکشید و هنوز هم روزهای خود را به نقاشی می‌گذراند. پرتره‌ای از فرانسواز ژیلو که به سال ۱۹۴۳ میلادی برمی‌گردد.

فرانسواز ژیلو در طول ۷۵ سال فعالیت هنری خود بیش از ۵ هزار طرح و ۱۶۰۰ تابلوی نقاشی خلق کرد. آثار او در طی ۵۰ سال گذشته همواره به نمایش گذاشته شده‌اند. اکثر این آثار در تملک شخصی قرار دارند و شماری از آنها نیز در موزه‌، از جمله موزه متروپولیتن نیویورک، در معرض نمایش گذاشته شده‌اند. یکی از پرتره‌هایی که ژیلو از خود در سال ۱۹۴۱ میلادی کشیده است.

یکی دیگر از طرح‌هایی که ژیلو آن را در سال ۱۹۴۸ کشیده، "من و پیکاسو در آغوش" نام دارد. این دو در آن زمان زوجی خوشبخت بودند، اگر چه هرگز باهم ازدواج نکردند. در سال ۱۹۴۷ کلود، پسر مشترک آنها به دنیا آمد و در سال ۱۹۴۹ نیز پالوما پیکاسو، دختر آنان. ژیلو میلی به بچه‌دار شدن نداشت، اما پیکاسو او را سرانجام متقاعد کرد. او اما همواره به هنر خود وفادار ماند و حاضر نشد از آن دست بکشد، حتی به خاطر پیکاسو.

پیکاسو عشق بزرگ او بود، اما ژیلو حاضر نبود هر چه را که پیکاسو می‌خواهد بپذیرد. او هم حد و مرزی برای خود قائل بود. چهره‌ی مصمم او در این تصویر نشاندهنده‌ی اراده و اعتمادبه‌نفس اوست. تابلویی که ژیلو در این عکس سرگرم خلق آن است، "به من دست نزنید" نام دارد.

در کتاب "زنی که نه می‌گوید" به نقل از فرانسواز ژیلو آمده است: «حتی پیکاسو هم به‌رغم ۱۰ سال زندگی مشترک مرا نمی‌شناخت، چرا که من آدم بسته‌ای بودم. من هرگز کاملا از خود پرده برنمی‌دارم؛ آخر چرا باید این کار را بکنم؟» تصویری از فرانسواز ژیلو در سن ۱۵ سالگی. او دو سال بعد نخستین تابلوی رنگ روغن خود را کشید.

ژیلو در گفت‌وگو با مالته هرویگ گفته بود: «پابلو با چشمان تیره و براق خود به من گفت: هیچ زنی مردی مثل من را ترک نمی‌کند. مردی ثروتمند و مشهور؛ معروف‌ترین نقاش دنیا و شاه عالم هنر و شاید بتوان گفت شخصیتی خداگونه.»

"زنی که نه می‌گوید" اثری است که نوری تازه بر زندگی پابلو پیکاسو می‌تاباند و جنبه‌های انسانی و شکست‌پذیری او را نشان می‌دهد. ژیلو در پی گفته‌ی پیکاسو که از آن یاد شد، لبخند زده و فکر کرد که چطور نابغه‌ای چون پیکاسو می‌تواند چنین حرف ساده‌لوحانه‌ای بزند.

فرانسواز ژیلو سرانجام در سال ۱۹۵۳ پیکاسو را ترک گفت. پیکاسو چندی بعد تابلویی با عنوان "نیم‌تن یک زن" خلق کرد که در نمایشگاهی در برلین در معرض نمایش قرار دارد.

فرانسواز ژیلو تنها زنی است که این استاد بزرگ عالم هنر را ترک کرد و همچنین بیشتر از خود پیکاسو عمر کرد. ژاکلین روک، آخرین شریک زندگی پیکاسو خودکشی کرد. ماری ترز والتر، معشوقه پیکاسو خود را حلق‌آویز کرد. اولگا کوکلووا، بالرین روس و دورا مار، هنرمند عکاس که به خاطر عشق به پیکاسو از همه چیز گذشته بودند، در نهایت دچار جنون شدند. تصویر: پرتره‌‌ی معروف پیکاسو از دورا مار.

فرانسواز ژیلو در گفت‌وگو با مالته هرویگ گفته بود: «من می‌دانستم که این جدایی فاجعه‌آمیز خواهد بود، اما فاجعه‌ای که می‌صرفد برای آن زندگی کرد.» از دید او "پشیمانی هدر دادن وقت است. از آن گذشته بهتر است که آدم با انسانی خاص رویدادی تراژیک را تجربه کند تا آنکه زندگی‌‌ای خوش با انسانی متوسط را بگذراند".

ژیلو با نگاه به گذشته گفته بود: «اگر واقعا می‌خواهی زندگی کنی، باید دست به کاری دراماتیک بزنی، اگر نه زندگی نمی‌صرفد. از این طریق است که خسته‌کننده نمی‌شوی. بدترین چیز این است که خسته‌کننده شوی.» مالته هرویگ، محقق آلمانی نیز ظاهرا این اصل را اساس کار خود قرار داده و اثری روانه‌ی بازار کرده که جذاب و خواندنی است. این کتاب در ماه مارس ۲۰۱۵ توسطه موسسه انتشاراتی Ankeherz منتشر شده است.