آیا زلزله ورامین هشدار زلزله در تهران است؟
۱۳۹۴ مرداد ۲۴, شنبه
محمد تاتار، معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله می‌گوید زمین لرزه ورامین به خاطر کوچک بودن و فاصله ۶۰ کیلومتری با تهران، هیچ تاثیری روی فعالیت یا فعال شدن احتمالی گسل‌های تهران نخواهد داشت.
خبرگزاری ایرنا به نقل از محمد تاتار می‌نویسد: «مسبب زلزله پنجشنبه شب ۲۲ مرداد در ورامین را می‌توان به احتمال قوی، گسل پیشوا دانست که یک روند شمال غربی به شرق دارد.»
این کارشناس زلزله افزوده که زلزله ورامین با قدرت چهار و یک دهم ریشتر، تنها چند کیلومتر از گسل‌های تهران را شکسته و حتی روی گسل‌های مجاور خود از جمله گسل گرمسار در ۱۵ کیلومتری نیز تاثیر کمی داشته است.
محمد تاتار یادآوری کرده که فعال شدن گسل‌های مجاور یک زلزله، مستلزم زمین‌لرزه‌‌های بالاتر از ۵/ ۶ریشتر است.
تهران روی گسل پیشوا قرار دارد. محمد تاتار عنوان کرده که این گسل، دوتکه است و زمین‌لرزه تاریخی نداشته تا بتوان جنبه‌های فعالیت آن را بررسی کرد: «اما با توجه به طول گسل پیشوا می‌توان زلزله‌‌‌هایی با قدرت ۶ ریشتر را برای آن پیش‌بینی کرد.»
این مقام پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی یادآوری کرده که زمین‌لرزه پدیده بسیار پیچیده‌ای است و قطعی صحبت کردن در رابطه با آن عقلانی نیست.
مرکز لرزه‌نگاری کشوری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، بزرگای زمین لرزه جواد آباد و ورامین را ۱/ ۴ریشتر با عمق ۱۳ کیلومتری ثبت کرده است. یک ربع پس از نخستین زلزله در ساعت ۲۳ و ۱۲ دقیقه شب، زمین لرزه دیگری به بزرگی ۴/۳ریشتر در عمق ۱۴ کیلومتری ثبت شده است. محدوده زلزله دوم، جواد آباد، ایوانکی و پیشوا بوده‌اند.
پس از این دو زلزله، حدود ۲۷ پس لرزه با بزرگای ۱/۵ تا ۲/۵ ریشتر در جواد آباد ورامین ثبت شده‌اند.
لزوم سامانه هشدار زلزله
مهدی زارع، عضو هیات علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی نیز به خبرگزاری «ایسنا» گفته است که گسل ایوانکی، توان لرزه‌زایی تا بزرگی ۵/ ۷ ریشتر را دارد. او هشدار داده که زلزله احتمالی در گسل ایوانکی با حداکثر توان ۵/ ۷ ریشتری می‌تواند جمعیتی بالغ بر ۲/۵میلیون نفر را در جنوب شرق تهران تحت تاثیر قرار دهد.
مهدی زارع با اشاره به سابقه تاریخی زلزله ۱۳۸۴ میلادی در پایان دوره ایلخانی، ویرانی ورامین و ری را ناشی از جنبایی گسل پیشوا دانسته و گفته است: «زلزله سال ۱۳۸۴ با بزرگی حدود ۶ رخ داده بود و به نظر می‌رسد توان لرزه‌زایی گسل پیشوا حداکثر ۵/ ۶ ریشتر باشد.»
مهدی زارع دو زلزله اخیر در اطراف تهران و فعال بودن گسل‌های پیشوا و ایوانکی از نظر زمین ساختی را نشانه ضرورت راه‌اندازی سامانه هشدار پیش هنگام زلزله دانسته است.
او می‌گوید برآورد احتمال رخدادهای لرزه‌ای، مستلزم پایش علمی بر اساس اطلاعات علمی دست اول است اما این پایش هنوز به صورت "برخط" (سنجش‌گرهای باند پهن زلزله‌نگار و شتاب‌نگاری، ژئوفیزیکی و ژئودتیک) و با کیفیت علمی انجام نمی‌گیرد.
ترس از زلزله در تهران
زلزله در جوادآباد و ورامین، بحث زلزله مهیب در تهران را بار دیگر زنده کرده است. رئیس جمعیت هلال‌احمر در خرداد ماه گفته بود که زلزله تهران می‌تواند یکی از پنج بحران بزرگ دنیا محسوب شود.
پس از وقوع زلزله‌های ورامین و ایوانکی، رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر ایران از وضعیت آماده‌باش در استان‌های تهران و سمنان خبر داد.
تهران آخرین مرتبه در ظهر روز جمعه ۲۱ بهمن ۱۳۹۰ شاهد زمین‌لرزه‌ای به قدرت ۷/ ۴ ریشتر بود. در این زلزله مناطقی از شرق استان تهران لرزید.
بهرام عکاشه، پدر علم زلزله شناسی ایران در آن زمان در مصاحبه‌ای با دویچه‌وله گفت تهران و حومه آن حدود ۱۸۰ سال است که زلزله بزرگ بیش از ۷ ریشتر نداشته‌‌اند. بنا بر محاسبه او دوره بازگشت زلزله‌های منطقه تهران، صدوپنجاه سال است و بر همین اساس ۳۰ سال در وقوع زلزله در منطقه تهران تاخیر وجود دارد.
علی بیت‌اللهی، مدیر بخش زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه و مسکن و شهرسازی در اردیبهشت سال جاری، در مراسم انعقاد تفاهم‌نامه همکاری بین مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با مرکز تحقیقات مهندسی پاسیفیک دانشگاه برکلی پیش‌بینی کرد که در صورت وقوع یک زلزله هفت ریشتری در مجاورت شهر تهران، یک میلیون نفر کشته و زخمی خواهند شد.