آیا زنان عربستان از حق انتخاب پوشش برخوردار میشوند؟
۱۳۹۶ اسفند ۲۸, دوشنبه
محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان، میخواهد اجبار پوشش سنتی برای زنان در این کشور را لغو کند. به نظر میرسد که پس از دادن اجازهی رانندگی و ورود به ورزشگاهها به زنان، تغییراتی هم در زمینهی نوع پوشش آنان در راه است.
تبلیغات
محمد بنسلمان، ولیعهد اصلاحطلب عربستان سعودی در گفتوگویی که شامگاه یکشنبه (۱۸ مارس/۲۷ اسفند) از فرستندهی تلویزیونی "سیبیاس" پخش شد، گفت دیگر نمیخواهد برای زنان مقرر کند که سر و روی خود را بپوشانند یا روپوشهای بلند سیاه سنتی (عبایه) بر تن کنند.
به گفتهی بنسلمان، قوانین شریعت اسلامی نیز در این زمینه کاملا روشن است: «زنان نیز مانند مردان میبایست لباسهای باسلیقه و احترامبرانگیز بر تن کنند».
ولیعهد عربستان تصریح کرد که چنین قانونی لزوما به معنی اجبار برای استفاده از عبایه یا روسری سیاه نیست و این تصمیم که زنان میخواهند کدام لباس باسلیقه و احترامبرانگیز را بر تن کنند، بر عهدهی خود آنان است.
هنوز معلوم نیست که آیا این سخنان بنسلمان را میتوان زمینهساز تغییری در نوع پوشش سنتی زنان در کشور پادشاهی عربستان تلقی کرد یا نه، چرا که در این زمینه مقررات مدونی وجود ندارد. اما دستگاه قضایی و پلیس عربستان مدتهاست که در مورد رعایت پوشش سنتی عبایه و در بسیاری موارد استفاده از روسری و روبندهی سیاه، سختگیری زیادی اعمال میکنند.
گفتنی است که ملک سلمان در اواسط سال ۲۰۱۷ پسر خود محمد را به عنوان ولیعهد و جانشین خود معرفی کرد. برآمد این شاهزادهی ۳۲ سالهی سعودی از آن زمان تا کنون با گشایش محتاطانهی فضای اجتماعی در جامعهی سنتی عربستان همراه بوده است.
محمد بنسلمان در سپتامبر سال گذشته اعلام کرد که زنان عربستان اجازه دارند رانندگی کنند. در ماه ژانویهی امسال نیز زنان عربستان به همراه خانوادهی خود اجازهی ورود به ورزشگاهها را یافتند.
این تصمیمات در چارچوب برنامههای اصلاحی بنسلمان به نام "چشمانداز ۲۰۳۰" صورت میگیرد و هدف آن به گفتهی ولیعهد عربستان مدرنیزه کردن جامعهی جوان عربستان است. بن سلمان اخیرا در یک سخنرانی اعلام کرده بود که نیمی از جمعیت ۳۲ میلیونی عربستان زیر ۲۵ سال سن دارند و انجام اصلاحات در جامعه ضروری است.
دستاوردهای زنان عربستان سعودی در گذر زمان
زنان عربستان سعودی از سال ۲۰۱۸ حق حضور در سه ورزشگاه کشور را دارند. در اواخر سپتامبر نیز ملک سلمان، پادشاه این کشور ممنوعیت رانندگی زنان را لغو کرد. نگاهی میاندازیم به دستاوردهای دیگر زنان عربستان طی دهههای اخیر.
عکس: Getty Images/AFP/F. Nureldine
۱۹۵۵: اولین مدرسه دختران، ۱۹۷۰: اولین دانشگاه زنان
دختران عربستان نخستین بار در سال ۱۹۵۵ حق رفتن به مدرسه را پیدا کردند. ثبت نام در مدرسه دخترانه "دارالحنان" برای اولین بار در همین سال انجام شد. کالج آموزشی ریاض اولین موسسه آموزش عالی برای زنان عربستان بود که در سال ۱۹۷۰ آغاز به کار کرد.
عکس: Getty Images/AFP/F. Nureldine
۲۰۰۱: صدور کارت هویت برای زنان
در اوایل قرن ۲۱ زنهای عربستان توانسنتد برای اولین بار کارت هویت دریافت کنند. کارت هویت تنها راه اثباتکننده هویت آنها در مسائل مناقشهبرانگیزی مانند ارث و مالکیت است. این کارتها قبل از آن تنها در صورت اجازه قیم زن صادر و به او داده میشد. در سال ۲۰۰۶ بود که زنها توانستند بدون اجازه قیم کارت هویت را دریافت کنند.
عکس: Getty Images/J. Pix
۲۰۰۵: پایان ازدواج اجباری ـ دست کم بر روی کاغذ
عربستان سعودی در سال ۲۰۰۵ ازدواج اجباری را ممنوع اعلام کرد. با وجود این پیمان عقد همچنان میان داماد و پدر عروس بسته میشود نه خود عروس.
عکس: Getty Images/A.Hilabi
۲۰۰۹: یک زن در مقام معاونت وزیر
در سال ۲۰۰۹ ملک عبدالله، پادشاه وقت عربستان نوره الفائز را به معاونت وزارت آموزش و پرورش منصوب کرد. او معاون امور زنان در این وزارتخانه شد.
عکس: Foreign and Commonwealth Office
۲۰۱۲: اولین وزرشکاران زن در المپیک
عربستان سعودی برای اولین بار موافقت کرد که زنان ورزشکار تیم ملی این کشور در رقابتهای المپیک شرکت کنند. یکی از آنها سارا عطار بود که در حالی که روسری به سر داشت در مسابقه دو ۸۰۰ متر در سال ۲۰۱۲ در رقابتهای المپیک لندن شرکت کرد. قبل از شروع بازیها گفته میشد چنانچه عربستان سعودی اجازه شرکت زنان را ندهد ممکن است به دلیل تبعیض جنسیتی از حضور در مسابقات منع شود.
عکس: picture alliance/dpa/J.-G.Mabanglo
۲۰۱۳: دوچرخهسواری و موتورسواری زنان
عربستان سعودی دوچرخهسواری و موتورسواری زنان را برای اولین بار در سال ۲۰۱۳ مجاز شمرد، اما تنها در مکانهای تفریحی و به شرط حفظ پوشش اسلامی و حضور یکی از مردان خانواده.
عکس: Getty Images/AFP
۲۰۱۳: اولین زنان در شورا
در فوریه سال ۲۰۱۳ ملک عبدالله ۳۰ زن را به عضویت شورای مشورتی عربستان درآورد. بعد از آن بود که زنان توانستند خود را برای عضویت در شورا نامزد کنند.
عکس: REUTERS/Saudi TV/Handout
۲۰۱۵: زنان میتوانند رأی بدهند و انتخاب بشوند
در سال ۲۰۱۵ زنان توانستند در انتخابات شهرداری رأی دهند و خود نیز برای آن نامزد شوند. تنها برای مقایسه میتوان یادآور شد که این حق را زنان نیوزلند و آلمان برای اولین بار بهترتیب در سالهای ۱۸۹۳ و ۱۹۱۹ پیدا کردند. در انتخابات عربستان در سال ۲۰۱۵، ۲۰ زن برای مقامهایی در شهرداری این کشور انتخاب شدند.
عکس: picture-alliance/AP Photo/A. Batrawy
۲۰۱۷: اولین زن در صدر بورس اوراق بهادار
در فوریه سال ۲۰۱۷ برای اولین بار یک زن مدیرعامل بورس اوراق بهادار عربستان سعودی شد. سارا السحیمی این سمت را بر عهده گرفت.
عکس: pictur- alliance/abaca/Balkis Press
۲۰۱۸: زنان حق رانندگی پیدا کردند
در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۷ عربستان سعودی اعلام کرد که زنان به زودی از حق رانندگی برخوردار میشوند. آنها از اول ژوئن ۲۰۱۸ دیگر برای دریافت گواهینامه به اجازه قیم مرد خود نیاز ندارند و میتوانند بدون حضور یکی از مردان خانواده در اتومبیل رانندگی کنند.
عکس: picture-alliance/AP Photo/H. Jamali
۲۰۱۸: زنان اجازه حضور در استادیومها را یافتند
در ۲۹ اکتبر سال ۲۰۱۷ اداره کل ورزش عربستان سعودی اعلام کرد، زنان برای اولین بار اجازه خواهند یافت در استادیومهای ورزشی حضور داشته باشند. از آغاز سال ۲۰۱۸ سه ورزشگاه که پیش از این تنها صحنه حضور مردان بود میزبان تماشاچیان زن نیز خواهد شد.