آیندهپژوه برجسته آلمانی: بیست سال بحران فراگیر در راه است
۱۴۰۲ دی ۱۰, یکشنبه
ماتیاس هورکس، آیندهپژوه سرشناس آلمانی، در جدیدترین اظهار نظر خود، "بحرانهای درهمتنیده کنونی" در جهان را مرحلهای گذرا از بلاتکلیفی بشر توصیف کرد که به باور او ممکن است "۱۰ یا حتی ۲۰ سال طول بکشد".
تبلیغات
ماتیاس هورکس، آیندهپژوه سرشناس آلمانی یکی از محققان برجسته آیندهپژوهی در جامعه آلمان و محافل اجتماعی و اقتصادی اروپا محسوب میشود. بسیاری از تحلیلهای او درباره وقایع و تحولات آینده جهان به واقعیت پیوسته است. هورکس در انستیتو تحقیقات آینده پس از همهگیری جهانی کرونا با انتشار کتابی به نام "دنیای پس از کرونا" دیدگاههای درخور توجهی در خصوص تحولات آینده جامعه بشری مطرح کرده بود.
او در زمان شیوع کرونا، شرایط پاندمی را "بحرانی عمیق" توصیف کرده بود که بشر در بزنگاه آن گرفتار شده است و گفته بود: «این روزها اغلب از من میپرسند که دوره کرونا چه زمانی به پایان میرسد و چه زمانی ما به شرایط عادی باز خواهیم گشت؟ من میگویم هرگز. بعضی از مقاطع در تاریخ وجود دارند که مسیر آینده را عوض میکنند.»
او اینک و در تازهترین اظهارات خود گفته است که یک دوران طولانی از "بلاتکلیفی" برای جهان در پیش است. هورکس در عین حال، با اشاره به این که "اقتدارگرایی" شکست خواهد خورد نسبت به آینده تحولات بشر ابراز "خوشبینی" کرده و آن را فرصتی برای پیشبرد یک "پروژه مشترک بشریت" توصیف کرده است.
هورکس ۶۸ ساله در ارزیابی خود، "بحرانهای درهم تنیده کنونی" را "بحران فراگیر" نامیده و اضافه کرده که چنین بحرانهای فراگیری، در دورههای گذار اینچنینی، معمول و رایجاند و وضعیتهای نرمال پیشین هر ۵۰ تا ۱۰۰ سال، دچار فروپاشی میشوند و عصری شروع میشوند که در آغاز، بلاتکلیف و نامطمئن به نظر میرسد.
به گفته هورکس اینگونه دوران بلاتکلیفی ممکن است بین "۱۰ یا حتی ۲۰ سال طول بکشد". اما به هر میزان که جامعه در یافتن راهحلها بیشتر مشارکت کند، این دوران سریعتر پایان خواهد یافت.
او که در ماههای گذشته به همراه سایر پژوهشگران، اندیشکدهای با نام "پروژه آینده" را در فرانکفورت تاسیس کرده است تلاش میکند فرایندهای تحولی آینده بشر را مورد بررسی قرار دهد.
به گفته هورکس، حمله روسیه به اوکراین، جامعه را از "یک توهم چند دههای مبنی بر این که جهان مدام صلحآمیزتر و متحدتر خواهد شد، بیدار کرده است".
به گفته او، اینک ما در "شوک عصر تحول" به سر میبریم و میبینیم که جهانیشدن به شکلی که ما باور داشتیم کار نمیکند.
او میافزاید اما چنین شوکهایی میتوانند خاصیت درمانی هم داشته باشند. چرا که به ما نشان میدهند "چه چیزی ارزش جنگیدن دارد و برای چه ارزشهایی باید ایستادگی کرد."
بحران فراگیر، نظم نوین جهانی و تغییر دنیای کسب و کار
به باور هورکس، مساله در نهایت بر سر ایجاد یک نظم نوین جهانی است. او با اشاره به گسترش اقتدارگرایی و پوپولیسم در جهان، با اشاره به جنگ اوکراین میگوید که "دوران بحران میتواند وحدتهای شگفتانگیزی ایجاد کند." از همین رو او احتمال شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ را "بسیار محتمل" ارزیابی میکند.
هورکس همچنین پایان تدریجی مدل صنعتی در جهان را پیشبینی میکند و میگوید "این تغییر اغلب از سوی جوانترها پیش برده خواهد شد." به گفته او، تعداد افرادی که به دنبال انعطافپذیری و تعادل میان زندگی کاری و شخصی هستند مدام بیشتر خواهد شد و "در ۲۰ سال آینده، قراردادهای کاری معمول احتمالا در اقلیت خواهند بود."
دوری از مصرف زغالسنگ، نفت و گاز میتواند کشورهای جهان را حول "یک پروژه مشترک بشریت" متحد کند. به گفته او در این دوره، انرژی خورشیدی در سراسر جهان شکوفا میشود و کشورهای بیشتری به طور جدی به اهداف اقلیمی متعهد خواهند شد.
هورکس در عین حال نگرانی عمیق خود را نسبت به گرایش جامعه به سمت یک حالت ذهنی ناامیدی و بدبینی شدید ابراز میکند و میگوید این "بزرگترین خطری" است که او برای آینده متصور میشود.
کاپ۲۶؛ دو راهی نجات و نابودی زمین
نشست گلاسکو در سایه خشم و یاس ناشی از مسکوت ماندن اهداف توافق پاریس و در غیاب چین و روسیه در حال برگزاری است. کنفرانس آخرین امید به نجات زمین و بشریت تلقی میشود و نخست وزیر بریتانیا شکست آن را شکست همهچیز خوانده است.
عکس: Scott Heppell/AP Photo/picture alliance
رهبران دولتی هر یک در گلاسکو چیزی در باره فجایع اقلیمی، نجات بشریت، به صفر رساندن انتشار کربن، انرژیهای تجدیدپذیر و پیشگیری از مرگ زمین میگویند. تشکلهای زیست محیطی هم خلف وعده صاحبان قدرت را به رخ میکشند و دولتهای خاطی را به انجام تعهدات پاریس فرا میخوانند. تصویر: تظاهرات فعالان "اکسفام" در کسوت نوازندگان اسکاتلندی و صورتک رهبران آلمان، ایتالیا، فرانسه، بریتانیا، چین، روسیه، کانادا و هند.
عکس: Lee Smith/REUTERS
جو بایدن در سخنرانی خود در گلاسکو اعلام کرد که ایالات متحده تا سال ۲۰۳۰، تولید گازهای گلخانهای را یک گیگاتن کاهش میدهد. او ارتقای سطح زندگی جهانیان را یک ضرورت اخلاقی و اقتصادی خواند و از رهبران جهان به دلیل اقدامات دولت ترامپ در خروج از توافق آب و هوایی پاریس پوزش خواست.
عکس: Erin Schaff/The New York Times/AP Photo/picture alliance
بوریس جانسون، نخستوزیر بریتانیا در کنفرانسی مطبوعاتی، پایدار نگاهداشتن گرمایش زمین در سطح ۵/ ۱درجه را مستلزم زیرساختهای جدید دانست. نخستوزیر هند که دبیرکل سازمان ملل را بغل کرده (سمت راست تصویر) وعده داده که کشورش تا ۵۰ سال دیگر تولید دیاکسید کربن را به صفر برساند.
عکس: Christopher Furlong/Pool via REUTERS
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، از رهبران دولتها خواست رویکردهای بیرحمانه نسبت به تنوع زیستی را پایان دهند و از پاشیدن بذر مرگ با انتشار کربن دست بکشند. او گفت: «با طبیعت مثل مستراح رفتار نکنید. حفاریهای عمیق، استخراجهای گوناگون و سوزاندن هر آن چه هست دیگر بس است. گور خود را نکنیم.»
عکس: Yves Herman/Pool/REUTERS
صدراعظم آلمان از نیاز به تغییری اساسی در سبک زندگی کار و کسب و کار سخن گفت و بحث قیمتگذاری انتشار کربن را مطرح کرد. آنگلا مرکل افزود که این موضوع پیشتر در اتحادیه اروپا عملیاتی شده و لازم است در سراسر جهان توسعه یابد.
عکس: Phil Noble/REUTERS
امانوئل مکرون در کانون توجه گروههای معترض به رویکردهای زیست محیطی فرانسه قرار دارد. رئیس جمهور فرانسه در نشست گلاسکو هشدار داد که کشورهای کمتر توسعه یافته و فقیر، نخستین قربانیان تغییرات اقلیمی هستند. او گفت که فرانسه و سایر کشورهای اروپایی آماده عمل کردن به تعهدات توافق پاریس هستند.
عکس: Scott Heppell/AP Photo/picture alliance
رهبران دولتی قول دادهاند که کلیه فعالیتهای منجر به نابودی جنگلها را تا سال ۲۰۳۰ متوقف کنند. بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا در اطلاعیهای گفت در هر دقیقه معادل ۲۷ زمین فوتبال، از سطح جنگلهای جهان تخریب و نابود میشود. سازمان ملل گزارش کرده که از سال ۱۹۹۰ تا کنون، ۴۲۰میلیون هکتار جنگل برای تبدیل به زمین، ساخت و ساز و سودآوریهای مختلف از بین رفتهاند.
عکس: Erin Schaff/AP/picture alliance
یک نقاشی دیواری در گلاسکو در اعلام خطر نسبت به گرمایش زمین و نابودی نسلهای آینده. الوک شارما، رئیس کنفرانس اقلیمی COP26 آن را "آخرین امید دستیابی به هدف ۱/۵درجه" خوانده و پاتریشیا اسپینوزا، مدیر محیط زیست سازمان ملل، سیاست رایج در جهان را "سرمایهگذاری برای نابودی بشر" نامیده است.
عکس: Alberto Pezzali/AP Photo/picture alliance
کنشگران و سازمانهای زیست محیطی، اولویت سود بر منافع بشری و طبیعی را تا توانستهاند به چالش کشیدهاند. پیش از شروع نشست گلاسکو جوانان و دانش آموزان جنبش "جمعهها برای آینده" با پرچمداری گرتا تونبرگ سوئدی جلوی بانک های بزرگ لندن تظاهرات کردند.
عکس: Frank Augstein/AP Photo/picture alliance
روسای جمهور روسیه و چین از غایبان بزرگ در کوپ۲۶ هستند. اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز به دلیل نارضایتی از تمهیدات امنیتی و اختلاف بر سر تعداد افراد هیات همراه، از حضور در نشست انصراف داد. قهر و غیاب شماری از رهبران اما باعث حذف آنها از پرفورمنسها و برنامههای اعتراضی نشده است. نام این اکسیون "بازی مرگ" است؛ نامی برگرفته از سریال پرمخاطبی که به رقابتهای شدید در جامعه سرمایهداری میپردازد.