"ابراز نگرانی عمیق" امارات از برنامه‌های هسته‌ای ایران
۱۴۰۲ مرداد ۱۷, سه‌شنبه
نماینده دائم امارات در سازمان‌های بین‌المللی فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی را فاقد "کاربرد واقع‌بینانه صلح‌آمیز" خواند. او نسبت به ادامه این فعالیت‌ها ابراز نگرانی کرد و خواستار همکاری کامل تهران با بازرسان آژانس شد.
پرچم‌های جمهوری اسلامی ایران و امارات متحده عربیعکس: daniel0Z/Zoonar/picture alliance
تبلیغات
حمد الکعبی، نماینده دائم امارات متحده عربی در مقر سازمان‌های بین‌المللی در وین "نگرانی عمیق" این کشور از برنامه‌های مناقشه‌برانگیز هسته‌ای جمهوری اسلامی را ابراز کرد.
نشریه اماراتی "نشنال" که در لندن منتشر می‌شود و به مسائل خاورمیانه می‌پردازد روز دوشنبه، ۱۶ مرداد به نقل از الکعبی نوشت، برنامه‌های هسته‌ای ایران "کاربرد صلح‌آمیز واقع‌بینانه‌ای ندارد."
بنابر این گزارش، دیپلمات ارشد اماراتی به تازگی در یک نشست منع گسترش تسلیحات اتمی که در وین برگزار شد ایران را برای رفع نگرانی‌ها و ایجاد اطمینان از صلح‌آمیز بودن برنامه‌های هسته‌ای خود به "همکاری کامل" با بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فراخواند.
بر پایه توافق هسته‌ای و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) میان جمهوری اسلامی و کشورهای موسوم به ۱+۵، محدودیت‌های شدیدی در زمینه سطح غنی‌سازی اورانیوم و میزان ذخیره آن در ایران اعمال شد. تهران از چند سال پیش در واکنش به خروج آمریکا از برجام، از اجرای این محدودیت‌ها سرباز زده است.
تعهدهای برجامی و نظارت‌های آژانس
ایران اردیبهشت سال ۹۸ و در نخستین سالروز خروج آمریکا از برجام به صورت مرحله‌ای اجرای تعهدات برجامی خود و نظارت‌های آژانس را محدود کرد.
در حالی که در برجام سطح مجاز غنی‌سازی اورانیوم در ایران کمتر از چهار درصد تعیین شده، جمهوری اسلامی در حال حاضر دست‌کم غنی‌سازی تا ۶۰ درصد را اعلام کرده و ذخیره اورانیوم غنی شده خود را تا خرداد امسال به بیش از ۲۳ برابر حد مجاز افزایش داده است.
به نوشته نشریه نشنال حمد الکعبی و شمار دیگری از دیپلمات‌ها در وین از این که مذاکرات احیای برجام پس از بیش از دو سال همچنان بدون نتیجه مانده به شدت ابراز نگرانی کرده‌اند.
مذاکرات احیای برجام فروردین دو سال پیش با حضور نمایندگان پنج کشور باقی مانده در توافق هسته‌ای در وین آغاز شد. آمریکا در این مذاکرات به صورت غیرمستقیم مشارکت داشته است.
با این حال علت به نتیجه نرسیدن این مذاکرات به طور عمده حل نشدن اختلاف‌ها میان تهران و کشورهای غربی، به خصوص ایالات متحده عنوان می‌شود.
سایه جنبش اعتراضی بر احیای برجام
به نظر می‌رسد جنبش اعتراضی بی‌سابقه در ایران که با شعار "زن، زندگی، آزادی" اواخر شهریور ماه سال پیش آغاز شد و سرکوب خشونت‌بار معترضان، کشورهای غربی را نسبت به احیای برجام و رسیدن به توافق جدید با جمهوری اسلامی بدبین‌تر از گذشته کرده است.
مقام‌های ارشد آمریکایی بارها گفته‌اند احیای برجام در دستور کار آنها قرار ندارد، گرچه مذاکرات غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن برای آزادی شماری از زندانیان دو تابعیتی در ازای آزادسازی مشروط بخشی از دارایی‌های بلوکه شده ایران در این مدت ادامه داشته است.
روابط میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از مدت‌ها پیش دچار تنش شده که محدود کردن کار بازرسان و عدم ارائه توضیحات شفاف و کافی تهران درباره برخی پرسش‌ها از جمله در مورد منشاء مواد رادیو اکتیو کشف شده در چند سایت اعلام نشده، از علت‌های اصلی آن به شمار می‌رود.
نماینده دائم امارات در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین تاکید کرده که این کشور همچنان از دیپلماسی و گفت‌وگو برای برطرف کردن نگرانی‌ها در مورد صلح‌آمیز بودن اهداف برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی استقبال می‌کند.
تردید درباره کارکرد صلح‌آمیز فعالیت هسته‌ای ایران
حمد الکعبی با اشاره به فعالیت‌های جمهوری اسلامی در زمینه غنی‌سازی اورانیوم تا سطوح ۲۰ و ۶۰ درصد، تاکید کرده که این اقدام نه با تعهدات برجامی همخوان است و نه کارکرد واقع‌بینانه صلح‌آمیز دارد و به همین دلیل امارات متحده عربی را عمیقا نگران می‌کند.
او جمهوری اسلامی را فراخواند به گونه‌ای قابل راستی‌آزمایی در مسیر رفع نگرانی‌ها و ابهام‌زدایی از فعالیت‌های هسته‌ای خود اقدام و نگرانی‌های آژانس و جامعه جهانی در زمینه منع اشاعه سلاح اتمی را بر طرف کند.
جمهوری اسلامی منکر تلاش برای دست یافتن به سلاح اتمی است و ایالات متحده را مسئول شرایط پیچیده و مبهم کنونی معرفی می‌کند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که چند بار به ایران سفر و با مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی مذاکره کرده می‌گوید در زمینه رفع ابهام‌ها پیشرفت‌هایی حاصل شده اما نه به میزانی که او امید داشته است.
دیدار مدیرکل آژانس با رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در تهران، مارس ۲۰۲۳عکس: Atomic Energy Organization Of Ir/ZUMA Wire/IMAGO
به گزارش خبرگزاری ایسنا، محسن نذیری اصل، نماینده جمهوری اسلامی در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین خرداد ماه امسال در نشست شورای حکام آژانس، امارات متحده عربی را به تلاش برای "نادیده گرفتن واقعیت‌های قرن ۲۱، از جمله برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران" متهم کرد.
این دیپلمات ایرانی همچنین نسبت به وضعیت ایمنی و امنیت نیروگاه هسته‌ای امارات ابراز نگرانی کرد و این تاسیسات را "تهدیدی جدی برای محیط زیست و ثبات منطقه" خواند.
به گزارش نشریه نشنال در نشست اخیر آژانس شماری از دیپلمات‌های غربی، از جمله نماینده نروژ در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، ایران را به سنگ‌اندازی در راه احیای برجام از طریق برطرف نکردن "ابهام‌های قابل توجه" درباره فعالیت‌های هسته‌ای متهم کردند.
ادعای رئیسی درباره "دست برتر" ایران در مذاکرات
رئیس دولت سیزدهم روز سه‌شنبه، ۱۷ مرداد در مراسمی به مناسبت روز خبرنگار با اشاره به مذاکرات احیای برجام مدعی شد: «ما هیچگاه نقض توافق نکرده و میز گفتگو را ترک نکرده‌ایم.»
به نوشته خبرگزاری دولتی ایرنا، ابراهیم رئیسی گفته ایران "با وجود داشتن دست برتر و سخن متقن" به طرف مقابل اعتماد نخواهد کرد، چون پیمان شکنی آنها را بارها مشاهده کرده است.
رئیسی ادعا کرد دولت او "در عین پیشبرد مذاکرات با نگاه عزتمندانه با نگاه به ظرفیت‌های داخلی در مسیر خنثی کردن تحریم‌ها و خودکفایی در کشاورزی، صنعت و دیگر بخش‌ها تلاش می‌کند."
دولت سیزدهم که با شعارهایی مانند فقرزدایی و ایجاد یک میلیون شغل و ساخت یک میلیون مسکن در سال کار خود را آغاز کرد یکی از فاجعه‌بارترین کارنامه‌ها در چهار دهه گذشته را دارد که از پیامدهای آن می‌توان به افزایش گرانی و تورم سرسام‌آور و سقوط بخش بزرگی از جامعه به زیر خط فقر مطلق اشاره کرد.
برنامه هسته‌ای ایران به روایت تصویر
نمایندگان ایران و ۱+۵ دوم آوریل ۲۰۱۵ بر سر چارچوب برنامه‌ای به توفق رسیدند که در صورت نهایی شدن به مناقشه اتمی ۱۲ ساله ایران و غرب پایان می‌بخشد. ابعاد برنامه هسته‌ای ایران چیست و چه مراکزی برای پیشبرد آن احداث شده‌اند؟
عکس: Keyhan
توافق اتمی لوزان
دوم آوریل ۲۰۱۵ و دو روز پس از ضرب‌الاجل تعیین‌شده، سرانجام بیانیه مشترک مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران و نمایندگان گروه موسوم به ۱+۵ (آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان) در لوزان سوئیس منتشر شد. این بیانیه چارچوب توافق نهایی است که قرار است تا پایان ژوئن ۲۰۱۵ تنظیم شود و در صورت تحقق به ۱۲ سال مناقشه هسته‌ای ایران با غرب پایان می‌دهد. ابعاد برنامه هسته‌ای ایران چیست؟
عکس: Getty Images/AFP/F. Coffrini
برنامه اتمی ایران پیش از انقلاب
محمدرضا شاه پهلوی در مراسم افتتاح کرسی انرژی اتمی در دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۲. وی همزمان با تاسیس سازمان انرژی اتمی، قرارداد ساخت نیروگاه اتمی بوشهر را در دی ماه ۱۳۵۳ (نوامبر ۱۹۷۴) منعقد کرد. قرار بود نیروگاه اتمی بوشهر به عنوان اولین نیروگاه اتمی ایران توسط شرکت "کرافت‌وِرک اونیون" آلمان (Kraftwerk Union AG) ساخته شود.
عکس: Keyhan
برنامه اتمی ایران پیش از انقلاب
محمدرضا شاه پهلوی در مراسم افتتاح کرسی انرژی اتمی در دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۲. وی همزمان با تاسیس سازمان انرژی اتمی، قرارداد ساخت نیروگاه اتمی بوشهر را در دی ماه ۱۳۵۳ (نوامبر ۱۹۷۴) منعقد کرد. قرار بود نیروگاه اتمی بوشهر به عنوان اولین نیروگاه اتمی ایران توسط شرکت "کرافت‌وِرک اونیون" آلمان (Kraftwerk Union AG) ساخته شود.
عکس: Keyhan
برنامه اتمی ایران
دانشمندان اتمی زن ایران. بریده‌ای از جراید ایران در دهه ۵۰ خورشیدی. از راست به چپ خانم‌ها دکتر مرآت، رقیه باقرزاده اکبری، دکتر مهین‌دخت رحمانی، ثریه سمیعی، ماهرو اکبرنیا، فرزانه محمدی، دکتر افسر سیار و دکتر زهره عابدین‌زاده
عکس: Creative Commons
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران تا زمان انقلاب ۵۷
دکتر اکبر اعتماد، متولد ۱۳۱۰ در شیراز و فارغ‌التحصیل دانشگاه لوزان سوئیس. وی در سال ۱۳۴۷ به سمت اولین رئیس موسسه تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی و آموزشی منصوب شد و در سال ۱۳۵۳ ریاست سازمان انرژی اتمی ایران را به دست گرفت. اعتماد به خواست شاه حکم معاونت نخست‌وزیری را برای "تأمین انرژی" دریافت کرد و در این زمینه شخصا به شاه گزارش می‌داد.
عکس: PressTV
نیروگاه اتمی بوشهر
عکس قدیمی از نیروگاه نیم‌ساخته‌ی بوشهر (متعلق به حدود سال ۱۹۷۷). قرارداد ایران با شرکت آلمانی کرافت‌ورک اونیون برای احداث دو واحد نیروگاه اتمی بود. در سال ۱۳۵۷ در حالی که حدود ۷۵ درصد از واحد اول و ۶۰ درصد واحد دوم نیروگاه ساخته شده بودند، با تغییر نظام سیاسی ایران ساخت هر دو واحد متوقف ماند.
عکس: Creative Commons
نیروگاه اتمی بوشهر
نمایی از نیروگاه اتمی بوشهر
عکس: Fars
نیروگاه اتمی بوشهر
مدل نیروگاه اتمی بوشهر در غرفه ایران در اکسپوی شانگهای
عکس: Creative Commons/Bernd.Brincken
برنامه پرهزینه غنی‌سازی اورانیوم در ایران
بسیاری از کشورهایی که به لحاظ فنی قادر به تولید سوخت نیروگاه‌های اتمی هستند به دلیل با صرفه‌تر بودن ترجیح می‌دهند آن را از خارج تهیه کنند. این کشورها نیازی مشخص و برنامه‌هایی شفاف مبتنی بر محاسبات اقتصادی دقیق و مرسوم دارند که هدف آن در نظر گرفتن منافع ملی است. صرف ده‌ها میلیارد دلار برای تولید داخلی سوخت یک نیروگاه که با ۵۰ میلیون دلار قابل خریداری است نمی‌تواند گامی در جهت رشد و شکوفایی باشد.
تأسیسات نظامی پارچین
یکی از مراکز مهمی که با فعالیت‌های هسته‌ای ایران مرتبط است پایگاه نظامی پارچین واقع در جنوب شرقی تهران است. این مرکز یک پادگان نظامی و در اختیار سپاه پاسداران جمهوری اسلامی است، اما آژانس احتمال می‌دهد که ایران در این مکان دست به آزمایش انفجار هسته‌ای زده باشد.
عکس: DigitalGlobe/ISIS via dapd
تأسیسات نظامی پارچین
در نیمه نخست سال ۲۰۱۲ آژانس بین‌المللی از انجام عملیات گسترده خاکبرداری و پاکسازی احتمالی در پارچین خبر داد که مستند به تحلیل عکس‌های هوایی بود. اما ایران دیگر اجازه بازدید از پارچین را به بازرسان آژانس نداد.
تأسیسات پرهزینه غنی‌سازی اورانیوم
تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم در نطنز. ایران در بهمن ۱۳۸۵ رسما خبر راه‌اندازی دو آبشار ۱۶۴ تایی در تاسیسات زیرزمینی نطنز را اعلام کرد. در سال‌های بعد تعداد سانتریفوژهای این مرکز به چند هزار افزایش داده شد. راه‌اندازی و نگهداری تاسیسات این بخش، به دلیل ویژگی دستگاه‌ها و پیچیدگی ساخت آنها یکی از پرهزینه‌ترین قسمت‌های چرخه‌ی سوخت هسته‌ای است. ده‌ها میلیارد دلار هزینه برنامه غنی‌سازی شده است.
عکس: Fars
تأسیسات پرهزینه غنی‌سازی اورانیوم
در فروردین سال ۱۳۸۶ محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور ایران برای نخستین‌بار از نصب و راه‌اندازی سه هزار دستگاه سانتریفوژ در نطنز خبر داد. رسانه‌های ایران نوشتند که این دستگاه‌ها از نوع نسل جدید سانتریفوژهاست که توسط خود ایران ساخته شده‌اند. در آخرین گزارش‌های رسانه‌ها، تعداد سانتریفوژ نصب شده در نظنز تا ۶ هزار نیز قید شده است.
عکس: AP
تأسیسات هسته‌ای
تاسیسات پرهزینه غنی‌سازی اورانیوم نطنز در نزدیکی شهر نطنز در شمال اصفهان قرار دارد. زمان آغاز ساخت تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم نطنز روشن نیست. اما بخش اصلی این تاسیسات که محل استقرار سانتریفوژهاست، در زیرزمینی به عمق ۳۰ متر قرار دارد.
عکس: picture-alliance/ dpa
تأسیسات هسته‌ای
مرکز کنترل تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم در نطنز
عکس: REUTERS
تأسیسات اتمی
میله‌های سوختی
عکس: picture-alliance/dpa
تأسیسات اتمی
در سال ۲۰۱۱ و پس از گذشت ۱۵ سال پیمانکار روسی اعلام کرد که واحد اول نیروگاه بوشهر به مرحله راه‌اندازی آزمایشی رسیده است. مدت زمان ساخت یک نیروگاه مشابه بوشهر در کشورهای پیشرفته صنعتی حداکثر ۷ سال و در کشورهای مشابه ایران حداکثر ۸ سال طول می‌کشد.
عکس: AP
تأسیسات فردو
خبر احداث تأسیسات زیرزمینی غنی‌سازی فردو در اطراف قم در بحبوحه مناقشه هسته‌ای ایران و غرب (۲۰۰۹) منتشر شد. غرب خواستار برچیدن این تأسیسات و جمهوری اسلامی خواستار ادامه فعالیت آن بود. بر اساس بیانیه مشترک لوزان، فردو به مرکز تحقیقات هسته‌ای و فیزیک پیشرفته تبدیل می‌شود و هزار سانتریفوژ در آن فعال خواهند بود؛ اما غنی‌سازی اورانیوم در این تأسیسات متوقف شده و ماده شکاف‌پذیری نیز در آن تولید نمی‌شود.
عکس: picture-alliance/dpa
مذاکرات اتمی میان ایران و غرب
مذاکرات اتمی میان نمایندگان ایران و کشورهای شش‌گانه‌ی آمریکا، فرانسه، بریتانیا، روسیه، چین به انضمام آلمان به سرپرستی کاترین اشتون، مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا در استانبول، آوریل ۲۰۱۲. پیش از روی کار آمدن دولت حسن روحانی، سعید جلیلی (تصویر) سرپرستی تیم مذاکره‌کننده ایران را بر عهده داشت.
عکس: Reuters
تأسیسات هسته‌ای آب سنگین اراک
پروژه‌های آب سنگین در چارچوب قرارداد منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای قرار می‌گیرد و باید زیر نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشند.
عکس: aeoi.org.ir
تأسیسات هسته‌ای آب سنگین اراک
آنچه سبب حساسیت آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای به رآکتورهای آب سنگین شده، تولید پلوتونیوم به عنوان محصول فرعی است. از این پلوتونیوم می‌توان مستقیم و بدون نیاز به غنی‌سازی اورانیوم، سلاح‌های اتمی ساخت. بر اساس توافق اتمی لوزان، رآکتور تحقیقاتی اراک آب سنگین باقی می‌ماند اما با بازطراحی روزآمد می‌شود و از میزان پلوتونیوم تولیدی آن نیز کاسته می‌شود.
عکس: aeoi.org.ir
تأسیسات فرآوری اورانیوم اصفهان
"تأسیسات فرآوری اورانیوم اصفهان" (Uranium Conversion Facility – UCF) مرکزی برای تبدیل کیک زرد به گاز هگزا فلوراید است. این گاز سپس در سانتریفوژها تزریق می‌شود تا اورانیوم قابل استفاده آن افزایش یابد. فکر ایجاد تاسیسات اصفهان به پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران باز میگردد که به عنوان گزینهای برای تکمیل چرخه سوخت نیروگاه اتمی بوشهر پیشنهاد شد.
عکس: aeoi.org.ir
"کیک زرد"
یکی از وظایف مهم تاسیسات UCF اصفهان تولید "گاز هگزا فلوراید اورانیوم" (UF6) است. برای تولید این گاز ابتدا كیك زرد (سنگ اورانیوم پودر شده با درجه خلوص بیشتر) را در اسید نیتریك حل می‌كنند. بر اثر این عمل، ماده‌ای به نام نیترات اورانیوم تولید می‌شود. پس از یک رشته فعل و انفعالات گاز هگزا فلوراید اورانیوم تولید می‌شود. این همان گازی است كه برای غنی‌سازی در دستگاه‌های سانتریفوژ تزریق می‌شود.
عکس: aeoi.org.ir
رآکتور تحقیقاتی تهران
رآکتور تـحقیقاتی آب سبک تهران یکی از انـواع راکـتورهای چند منظوره و در نوع خود از کارآترین انواع راکتورهای دنیا در زمینه علمی و صنعتی است. این رآکتور با ظرفیت ۵ مگاوات در سال ۱۹۶۷ توسط آمریکا در مرکز تحقیقات اتمی تهران وابسته به دانشگاه تهران ساخته شد. آمریکا برای مدت ۲۰ سال سوخت مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران را تامین کرد.
عکس: aeoi.org.ir
رآکتور اتمی تهران
در سال ۲۰۱۰ ایران اعلام کرد سوخت رآکتور تهران در حال اتمام است و از طریق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستار تامین سوخت ۲۰ درصد برای این رآکتور شد. اما این درخواست با دیگر مسائل مناقشه‌ی اتمی ایران پیوند خورد و موضوع آن‌طور که ایران مایل بود، حل‌وفصل نشد.
